2
Bu b
ə
l
ə
dçi Az
ə
rbaycan Respublikasi T
ə
hsil Nazirliyi t
ə
r
ə
find
ə
n
ayrılmış kiçik
qrant
əsasında
Qafqaz T
ə
dqiqat Resurs M
ə
rk
ə
zinin (QTRM) r
ə
hb
ə
rliyi
altında
hazırlanmışdır.
"
Qafqaz Tədqiqat Resurs Mərkəzi
-
Azərbaycan
"
proqramı
Avrasiya Əməkdaşlıq
Fondu tərəfindən
2003-
cü ildə
təsis edilmişdir. Mərkəzin
əsas məqsə
di
Azərbaycanda sosial tədqiqatlarla və praktiki fəaliyyətlə məşğul olan alimlərin,
mütəxəssislərin potensialının gücləndirilməsinə, akademik sahədə dialoq və
əməkdaşlığın genişləndirilməsinə yardım göstərməkdir.
Layih
ə
R
ə
hb
ə
ri: Sevinc M
ə
mm
ə
dova
T
ərtibatçı: Və
fa
Qasımova
Redaktor: Vurğun Əyyub
3
Münd
ə
ricat
Akademik y
azı və
dig
ər yazı növləri arasındakı bə
zi ön
ə
mli f
ə
rql
ə
r
6
Akademik yazı n
övl
ə
rinin q
uruluşu
8
Akademik
yazının quru u u və
p
an a dırı ması
9
Titul v
ə
r
ə
qi
10
Münd
ə
ricat
10
Minn
ətdarlıq
10
Abstrakt
11
Xülas
ə
12
Akademik yazının ə
sas hiss
ə
l
ə
ri
13
Giriş paraqrafı
13
Arqumentl
ə
r
17
Bütövlük
20
Axıcılıq
21
K
eçid siqnalları
21
Metodologiya
22
N
ə
tic
ə
22
İstinadetmə
v
ə
sitatg
ə
tirm
ə
24
Akademik m
ə
nb
ə
l
ə
ri mü
ə
yy
ə
nl
əşdirmə
24
Mü
ə
llif
ə
istinad etm
ə
25
Mü
ə
llif
ə
istinad m
ə
sl
ə
h
ə
tl
ə
ri
25
Başqa müə
llifl
ə
rin fikirl
ə
rini öz sözl
ə
rinizl
ə
ifad
ə
etm
ə
28
Xülas
ə
etm
ə
28
4
Parafraz etm
ə
28
Mü
əllif ideyalarını öz sözlə
rinizl
ə
ifad
ə
etm
ə
metodları
33
Cüml
ənin quruluş və
formasını dəyişmə
k
33
Mü
ə
llif fikirl
ə
rind
ə
n sitat g
ə
tirm
ə
k
35
Effektiv sitatg
ə
tirm
ə
il
ə
bağlı mə
sl
ə
h
ə
tl
ə
r
37
Yazınızda sitatlardan istifadə
etm
ə
k
38
Sitatg
ə
tirm
ə
- Vasit
ə
siz nitq
40
Sitatg
ə
tirm
ə
- Vasit
ə
li nitq
42
Hansı hallarda sitatlardan
v
ə
yaxud öz sözl
ə
rinizd
ə
n istifad
ə
etm
ək lazımdır?
44
Akademik yazının redaktə
si bar
ə
d
ə
bir neç
ə
qeyd
44
Biblioqrafiya
45
Ə
lav
ə
1
46
Dissertasiyanin t
ə
rtibin
ə
ümumi
qısa baxış
46
T
ə
rtibata daha
ətraflı baxış
46
Titul v
ə
r
ə
qi
46
Münd
ə
ricat
47
F
ə
sill
ə
r
47
Abstrakt
49
Şərti işarə
l
ə
r, simvollar, vahidl
ə
r v
ə
terminl
ər siyahısı
50
T
ərtibat qaydaları: ə
sas t
ə
l
ə
bl
ə
r
50
Nömr
ə
l
ə
m
ə
52
İllüstrasiya
52
C
ə
dv
ə
ll
ə
r
53
5
Formullar
53
Az
ərbaycanca yazılan elmi işlə
r
ə
istinadlar
54
Mü
ə
llif fikirl
ə
rind
ə
n sitat g
ə
tirm
ə
54
Ə
lav
ə
2
56
Parafraz etm
ə
k üçün feyll
ə
r
56
Bağlayıcı sözlə
r v
ə
frazalar
57
N
ə
tic
ə
cüml
ə
l
ə
ri
58
Ə
lav
ə
3
62
APA İstinadetmə
forması
62
Ə
lav
ə
4
70
Kiçik izahlı lüğə
t
70
6
Akademik Yazı
v
ə
dig
ər yazı növ əri arasındakı bə
zi ön
ə
mli
f
ə
rql
ə
r
1
Yazı həyatınız boyu müxtə
lif situasiyalarda sizd
ə
n t
ə
l
əb olunan bacarıqdır.
Şə
xsi m
əzmunlu yazışmada –
dost-
tanışlara
ünvanlanan
yazının bir
xüsusiyy
ə
ti
ondan ibar
ətdir ki, bu cür yazı
, ad
ə
t
ə
n, qeyri-formal olur. Bu is
ə
o dem
ə
kdir ki,
burada orfoqrafiya qaydalarını
, punktuasiya
nı
(durğu işarə
l
ə
rinin yerli-yerind
ə
işlə
nm
ə
si) v
ə
yaxud qrammatik qaydaları gözlə
m
ə
y
ə
o q
ə
d
ə
r d
ə
ehtiyac yoxdur
(h
ə
rç
ə
nd bunlara
ə
m
ə
l ets
ə
niz, oxucunuz siz
ə
minn
ə
tdar ola bil
ə
r).
Qeyri-
formal yazı üslubu şəxsi tanışlıqlar üzə
rind
ə
qurulan münasib
ə
tl
ə
r
fonunda olduğundan və
siz d
ə
yazınızı ünvanladığınız şə
xsi
tanıdığınızdan, sözləri qısa yaz
a, h
ə
tta dialekt sözl
ə
rd
ə
n bel
ə
istifad
ə
ed
ə
bil
ə
rsiniz.
Şə
xsi m
ə
zmunlu
yazı ma
dan f
ərq i o araq, akademik yazıda proses xey i
f
ə
rqli olur. Birincisi, burada
konkret yazı strukturu tə
l
ə
b olunur. M
ə
s
ə
l
ən, giriş,
ə
sas hiss
ə
v
ə
n
ə
tic
ə
. Bu sad
ə
strukturu
bütün akademik yazı
formatlar
ın
da
görm
ə
k olar.
Akademik y
azıda giriş paraqrafı oxucunu mövzunun ümumi xarakteri ilə
tanış
edir, daha sonra is
ə
müzakir
ə
edil
ə
n
mövzu yazının ə
sas hiss
ə
sind
ə
müzakir
ə
edilir v
ə
qiym
ə
tl
əndirilir. Giriş
d
ə
siz
çox qısa və
aydın şə
kild
ə
,
mövzu il
ə
bağlı
mövqeyinizi, m
ə
s
ə
l
ə
y
ə
münasib
ə
tinizi bir - iki cüml
ə
d
ə
bildirir, daha sonra
tutduğunuz mövqe
yi
yazınızın
ə
sas hiss
ə
sind
ə
bir neç
ə
paraqrafda işıqlandırır və
ya
ətraflı şə
kild
ə
izah edirsiniz. N
ə
hay
ə
t, son
paraqrafda - n
ə
tic
ə
d
ə
siz qeyd etdiyiniz
ə
sas m
əqamları
, fikirl
ə
ri
yekunlaşdırmalısınız. Ə
lb
ə
tt
ə
ki, bütün m
əqamları ə
hat
ə
etm
ə
y
ə
d
ə
bil
ə
rsiniz. N
ə
tic
ə
il
ə
ə
laq
ə
li tövsiyy
ə
xarakterli paraqraf is
ə
yazınızı
müraci
ə
t edil
ə
n mövzu il
ə
bağlı gə
l
ə
c
ə
k fikirl
ə
r
ə
yön
ə
ltm
ə
k,
akademik yazı
işi
nizin g
ə
l
ə
c
ə
kd
ə
daha f
ə
rqli aspektl
ə
rd
ə
işlə
nm
ə
si üçün ön
ə
mli rol
oynayır.
Ümumiyy
ə
tl
ə
, bir qayda olaraq, ali t
ə
hsil mü
ə
ssis
ə
l
ə
rind
ə
y
azılan
akademik
işlə
rd
ə
ki
formatlara qısaca nə
z
ər salsaq, aydın olur ki, onlar formal struktura
riay
ə
t edirl
ə
r.
Akademik yazı
il
ə
dig
ər yazı janr arı arasında ikinci fə
rq is
ə
n
ə r edi mi
yazı ardan gə
tiril
ən sitat ar a bağ ıdır.
Ə
g
ər siz akademik yazıda hər hansı bir
arqument ir
ə
li sürürsünüzs
ə
,
fikrinizi mövzu üzr
ə
yazı nəşr etdirmiş bir
v
ə
ya bir neç
ə
mü
ə
llifin mövqeyi
il
ə
ə
laq
ə
l
ə
ndir
ə
r
ə
k
əsaslandırmanız gözlə
nilir.
1
Bu bölm
ə
Bowker, N. (2007).Academic Writing: A Guide to Tertiary Level Writing-d
ə
n
götürülmüşdür
.
7
Ə
slind
ə
, dig
ə
r mü
ə
llifl
ərin işlə
rind
ə
n sitat g
ə
tirm
ə
k akademik
yazının ə
sas
şə
rtl
ə
rind
ə
n biridir, çünki bu, sizin mövzu il
ə
ə
laq
ə
dar
ə
d
əbiyyatı
oxuduğunuzu, ideyaları anladığınızı
, bu ideyalar v
ə
dig
ə
r müxt
ə
lif
perspektivl
ə
rd
ə
n
öz yazı işinizdə
istifad
ə
etdiyinizi göst
ə
rir.
Üçüncüsü, akdemik yazıda siz hə
r zaman orf
oqrafiya qayda arına,
punktuasiyaya v
ə
qrammatik standartlara
ə
m
ə
l etm
ə
lisiniz. Çünki
dostunuzdan f
ə
rqli olaraq, oxucunuz böyük ehtimal ki, sizd
ə
n f
ə
rqli bir
ə
xsdir v
ə
sizin n
ə
y
ə
i arə
etdiyinizi heç d
ə
h
ə
r zaman bilm
ə
y
ə
bil
ə
r. Bu
s
ə
b
ə
bd
ə
n d
ə
, fikirl
ərinizi yazıda aydın ifadə
etm
ə
niz çox ön
ə
mlidir.
Düşüncə
nin
ifad
ə
olunmasında
fikir
aydınlığını
qoruyub saxlamaq v
ə
ikim
ənalılıqdan uzaq
olmaq üçün punktuasiya, eyni zamanda qrammatik qaydalar akademik yazıda
böyük ön
əm daşıyır.
Ə
n