Yazı Üzrə Bələdçi
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Baxmayaraq ki, sür ət artıran sürücülərin sayı heç zaman sıfıra düşmür, onları hə d
- yaranan d əhşə tli ağır n ə tic
- Giri i necə yazma ı: Qıf
- Qeyd.
- Arqumentl ə r 4 Arqument n ə dir v ə
- Yadda sax ayın
|
Giri nümunə si H ə r bir yeniyetm ə sürücü sükan arxasında oturmaq fikrindən xoş hə y ə can keçirir. Lakin mü ə yy ə n m əqamda bu xoş hə y ə can ifrata vara bil ə r v ə ad ə t ə n bel ə c ə , pis v ərdişlər yaranır. Bu pis v ərdişlə rin ə ks ə riyy ə tinin t ə hlük ə sizlik üz ə rind ə t ə siri azdır. Bir neç ə si, m ə s ə l ən, maşını sərxoş idarə etm ə v ə sür ət artırmaq t ə hlük ə lidir. İnsanları bunlardan uzaqlaşdırmaq üçün çox vaxt və ə m ə k s ə rf olunur. Lakin bir çox kampaniyalar uğurlu olmur , çünki onlara ə h ə miyy ə t verilmir. Bununla bel ə , sür ət artıran sürücülə rl ə bağlı keçirilə n kampaniyada bel ə olmayib. Baxmayaraq ki, sür ət artıran sürücülərin sayı heç zaman sıfıra düşmür, onları hə d ə f seç ə n reklamların müsbə t t ə siri olur, çünki insanlar sür ə t h ə ddini aşmanın nə tic ə sind ə yaranan d əhşə tli ağır n ə tic ə l ə r ə fikir verirl ə r. 16
Giri i necə yazma ı: Qıf Giriş yazarkə n, yuxarıda təsvir etdiyimiz qıfı t ə s ə vvürünüz
ə g
ətirin.Əvvə lc ə , geniş, ümumi fikirlə rd ən başlayın və getdikc ə , h ə r növb
ə ti cüml
ə il
ə fikirl
ə rinizi
daha da konkretl əşdirin.Girişdə ki son cüml ə sizin tezis cüml ə niz olacaq.Tezis cüml əniz girişinizin ə n konkret v ə
fokuslanmış cümlə si olacaq.
Fiqur. Bordeleau, M. (2005 ). Qıf.
Qeyd.Zaman müdd ə tini mü ə yy ə nl əşdirmə
k v ə
oxucularınıza elmi yazı işiniz üzr ə
ə lumat verm ə k
üçün h
ə min zaman müdd ə ti bar
ə d ə bir neç ə
kiçik faktlar verm ə y
başlayın
.
Qeyd. Fokusunuzu daraltmaq üçün 2-4 cüml ə verin.
Yaponiyanın 1941 -ci il dekabrın 7 -d ə Pörl Harber ə
hücumundan sonra ABŞ ikinci dünya müharibə sin ə
qoşuldu.
Bu müharib ə müdd
ə tind
ə
ABŞ iqtisadiyyatı ölkə nin aviasiya, h ə rbi ehtiyatlar v ə dig ə r müharib ə
ehtiyaclarını istehsal etmə kl ə Böyük Depressiyadan qurtula bildi.
Ə m ə k qabiliyy ətli kişilə r müharib ə y
getm ə y ə m ə cbur olduqlarından, işçi qüvvə sinin ə
əsini qadınlar t əşkil edirdi. Müharibə bitdikd ə v ə
kişilə r ev ə
qayıtdıqdan sonra qadınların sevinə r ə
ə vv ə lki ev - m əişə
t h əyatlarına qayıdacaqları gözlə nilirdi. 10 ild ən çox evdar qadın rolunu oynamayan ə ks
ar art ıq özl ə rini b
ə db ə xt hiss etm
ə y ə v ə
narahat olmağa başladılar.
Tezis: 1960- cı illə
rd ə
başlayan qadınlar h ə r əkatı
II Dünya Müharib əsi sonrası dön əminin ağ də rili, orta t ə b ə q ə d ə n olan evdar qadınların hiss etdiklə ri
narazılıq və x əyal qırıqlığının birbaşa n ə tic ə si idi.
17
Arqumentl ə r 4 Arqument n ə dir v ə yazıda necə qoyu ma ıdır ? Bir çox akademik yazılarda düzgün əsaslandırılmış arqumentin (ana fikir, mövqe v ə
ya tezis) olması əsas şə rtdir. Arqument onu yazanın mövzuya dair fikri və ya
mülahiz ə sidir. Oxucunu h ə min mövqey ə v
ə ya fikr ə
arqument m əntiqi, yaxşı qurulmuş v ə
inandırıcı olmalıdır.
Qayda
Yazdığınız mövzunun fokusunu də qiql
əşdirin.
Mövzu əsasında sualınızı formalaşdırın.
Düzgün qoyulmuş sual v ə ona cavab bilavasit ə olaraq, arqumentinizin əsasını təşkil etmə lidir.
A
rqumentinizi formalaşdırmazdan ə vv ə l mövcud ə d əbiyyatları nə z ə rd ə n keçirin. Mövzu il ə
yaxından tanış olun və t ədqiqat aparın. Öz mövqeyinizl ə
yanaşı digər insanların bu mövzuda mövqelə rini d ə t ə hlil
edin. Sizin mövqeyinizl ə dig ə rl ə rinin ki arasında uyğunsuzluq, ziddiyə t olsa bel
ə , onu n
ə z ə rd ə n keçirin. F
ə rqli v
ə ziddiy
ə tli mövqel ə ri göst
ə r ə rk ən onların güclü və z ə
ə r ə fl ə rini d ə qeyd edin. Öz mövqeyinizi/mülahiz ə nizi is
ə bir v
ə ya iki ə laq
ə li cüml
ə il
ə ifad
ə edin.
Burada mütl ə q aydin v ə s ə list olun. Bu, sizin arqumentiniz v ə ya tezisiniz olacaqdır.
Yadda sax ayın
Arqument aydın olmalıdır. Əgə r mövqeyinizin doğru olub olmaması barə d ə
şübhəniz varsa, sizin yazınızın ə h ə miyy əti az olacaqdır.
Əmin olun ki, sizin arqumentiniz yazdığınız mövzu və qoyulan sual il ə
bilavasit ə
ə laq
əli olmalıdır.
Arqumentinizi abzaslarda aydın və
ətraflı əsaslandırın. Arqumentinizin hiss ə l
Mür ə kk ə b arqument ə müxt
ə lif
s ə viyy ə l ə rd ə bir neç ə f ə rqli ideyalar daxil ola bil ə r. Bu ideyaları onların bağlılığını
4 Arqumentl ə r bölm
ə si Gutbrod, H. (2005).Handbook for Professional Communication. Tbilisi, Georgia: Saari-d ən götürülmüşdür.
18
üz ə çıxaracaq bir ardıcıllıqda qurmalısınız ki, oxucuya anlaşıqlı və
maraqlı
görünsün. M ə s ə l ə n , siz kitabları rə f ə
ə n onlar
ı mü
ə yy ə n meyarlara v ə
yarım meyarlara (əlifba sırası, mövzu, ölçü və h
ə tta r
ə ngin
ə ) gör
ə
çeşidlə r ə
ayırırsınız. Bu meyarlardan istifad ə d
ardıcıllıq gözlə nilm ə
Ə ks halda, sizin yaratdığınız
sıralama başqaların a çaşdırıcı görünə bil ə
Eyni m ə s ə l ə ni ideyalara da aid etm ə k olar. Əsas ideyanızı – tezisinizi mü ə
ə nl əşdirmə y ə
vaxt ayırın. Sizin tezisiniz ideyalar – arqumentl ə r il
ə
əsaslandırılmalıdır. Bu arqumentl ə r d ə öz növb ə sind
ə
yarımarqumentlə rl ə
əsaslandırılmalıdır. Biz indi hörümç ə k toruna b ə nz ə y ə n struktura n ə z ə r salacağıq. Biz bu strukturu arqumentativ (arqumentl ə r ə
ə saslanan) dair ə
adlandıra bilə rik. M
ə rk ə zd ə sizin tezisinizdir. Növb ə ti s
ə viyy
ə d ə (ikinci dair ə d ə ) sizin arqumentl ə rinizdir. Bundan sonra sizin yarımarqumentlə riniz g
ə lir v
ə
ə g ə r dey ə c ə kl ə riniz çox t əfsilatlı olarsa, o zaman də st ə
ə yici fikirl ə r
lav ə etm ə lisiniz.
Fiqur. Gutbrod, H. (2005). Handbook for Professional Communication. • Bu arqumentativ dair ə il
ə siz h
ə tta ç
ətin informasiyanı belə
oxucularınıza v ə özünüz ə
anlaşı lan etm ək üçün ardıcıllıqla düzə bil ə
ə nin
bütün s ə viyy ə l ə rl ə
uzlaşdığına ə min olun. Tezis bütün ə sas arqumentl ə rin
yekunu olmalıdır və bu struktur ierarxik olaraq işlə yir: arqumentl ə r
yarı marqumentl ə r il
ə d
ə st ə kl ə nm ə lidir. M ə rk
zi fikir önc ə , ikinci d ə r ə c ə li fikirl ə r is ə sonra qeyd edilm ə lidir. M əntiqi ardıcıllığa ria y ə t edin. Yarım
arqumentl ə r d ə sizin d
ə st ə kl ə yici fikirl ə rinizd
ə n ibar
ət olmalıdır.
• Bu, o dem ə kdir ki, müvafiq struktur h ə m d
ə riyazi b ə rab
ə rlik kimi t ə qdim
oluna bil ə r: burada A h ərfi “arqument” demə kdir.
Tezis=A1+A2+A3
A1 = A1- in yarımarqumenti 1 + A1 - in yarımarqumenti 2 + A1 -in 19
yarımarqumenti 3 və s.
Riyazi ifad ə onu göst ə rir ki, tezisd ə öz
əksini tapmayan yarımarqument s ə viyy ə sind ə heç n
ə
olmamalıdır , çünki tezis bütün yarımarqumentlə rin yekunudur. Bu struktur güclü v ə tam m
ə ntiqidir.
Mövzu Ölk
ə d ə ə rzaq t ə hlük
ə sizliyinin t ə min edilm ə si mexanizml ə ri
Suallar
-Az ə rbaycanda ə rzaq t
ə hlük
ə sizliyi nec ə t
min edilir? - Bu istiqam ə td
hansı
mexaniziml ə r mövcuddur v ə
onların tə siri n ə d ə r ə c ə d ə effektivdir? - Niy ə gör ə
ə rzaq t ə hlük ə sizliyi vacib elementdir?
Arqument
- Burada siz oxucunu bunun ( ə rzaq t
ə hlük
ə sizliyi v ə onu t
ə min
etm ə
mexaniziml ərinin)
vacib bir
mövzu olmasına inandırmalısınız.
- Eyni zamanda siz mövzuya dair (h ə min mexanizml ə rin
insanların hə yat s
ə viyy
ə sin
ə t
ə sirinin müsb ə t v
ə ya m
ə nfi
olması, effektivliyi də r
c ə si v ə
s.) mövqeyinizi əsaslandırmalısınız.
Tezis
- Az ə rbaycanda ə rzaq t
ə hlük
ə sizliyi ... (burada qanunvericiliyin v ə
ya mexanizmin adı göstə ril
ə bil
ə r) vasit
ə sil
ə t ə min edilir, lakin... (m ə s: ...kimi boşluqların mövcudluğu h ə min mexanizml ərin effektiv reallaşdırılmasına mə nfi t
ə sir göst
ə rir).
ə sas arqumentin seçilm ə si Arqumentl ə ri struktura salark ə n ideal variant budur ki, 3-5 ə sas arqument seç ə siniz. Bütün dig
ə r ideyalar ə sas
arqumentl ə rd ən yarımarqument s ə viyy ə sind ə
asılı olmalıdır. Unutmayın ki, siz oxucularınız üçün yazırsınız, onlarınsa vaxtı mə hduddur. Ə g
r siz
3-5 ə sas güclü arqument mü ə
ə nl əşdirsəniz, onları inandıra bilə c ə ksiniz. Yox ə g ər siz auditoriyanızı bu arqumentl ə rl ə
inandıra bilmə misinizs ə , böyük ehtimal ki, ə lav
ə arqumentl ə r d
ə
uğursuz olacaq. Üst ə lik, ə g ər yazı işi nizd ə
aqlınıza gə l ə c ə k bütün arqumentl ə ri
sadalayırsınızsa, o, ele uzun olacaq ki, heç kə s onu oxumayacaq. Ona gör ə d
siz seçiml ə r etm
ə lisiniz. Oxucularınızdan gözlə diyiniz reaksiyalar yaradacaq arqumentl ə ri seçin. |