Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından

BÖYÜK BİR MÜSABHİBƏYLƏ BAĞLI  KİÇİK QEYDLƏR 

 

 

 «525-ci  qəzet»in  üç  nömrəsində  Xalq  yaşıçısı  Elçinin  geniş  müsahibəsi  dərc 

olunub.Müsahibədə  ədəbiyyatımızın    bugünkü  durumu  haqqında  bəzi  məqamlarında 

subyektiv  olsa  da  maraqlı  mülahizələr  var.  Bu  barədə  fikir  mübadiləsi  etmək  niyyətində 

deyiləm.Hərənin  öz  meyarı,öz  baxışı,öz  zövqü    olur.Amma  söhbətin  bir  yeri  -  adım 

çəkilməsə də mənə aid olduğu üçün məsələni aydınlaşdırmaq ehtiyacı duydum. 

Dostlarım  məni  çox  vaxt  qınayırlar  ki,hər  yazıya  cavab  verirəm.Bu  düz  deyil,mən 

haqqımda olan qərəzli yazıların yüzdə birinə də cavab vermirəm. Əvvəla ona görə ki, bu 

sayaq  yazıların  müəllifləri  cavaba  layiq  deyil,ikincisi  də  mənim  tayım-tuşum  deyillər 

ki,onlarla  ağızbağıza  verim.Lakin  bizim  nəsldən  olan  nüfüzlu  bir  yazıçının,həm  də  özü 

dediyi  kimi  qırx  ilin  dostunun  qərəzli  deyilsə  də  həqiqətə  uyğun  olmayan  iradlarına 

aydınlıq gətirmək istərdim. 

Dediyim  kimi,  Elçin  mənim  adımı  çəkmir,amma  mən  də,özü  də  yaxşı  bilirik  ki,bu 

sözlər  mənə  aiddir,qoy  oxucular  da  məsələnin  mahiyyətindən  agah  olsun.  Necə  deyərlər  

«örtülü bazar dostluğu pozar». 

Söhbətin  «525-ci qəzet»in 29 iyun nömrəsində çap olunmuş hissəsində Elçin deyir: 

«Misal  üçün,hərgah  qırx  ilin  dostu  üç  günlük  gözəl  bir  xarici  səfəri  mənim  üçün  çox 

---

570 

 

əhəmiyyətli  və  prinsipial  məqamda  üstün  tutursa,yəqin  ki,  daxili  pərtlik  hissini  başa 

düşmək  çətin  bir  şey  deyil.  Bilirsən  necədir?  Beyin  o  qırx  ilin  dostununa  bəraət 

qazandırır,ancaq onu ürək bağışlamır. Beyin deyir ki,həmin dostun yorulub,üç gün də bir 

fürsətdir,gedib 

dincələcək, 

yeyib 

içəcək,amma 

ürək 

belə 

bir 

beyin 

rasionallığını,praqmatizmini  qəbul  etmir…  Ona  görə  də  həyatda  beynin  işi  asandı,ürəyin 

işi çətin» 

Elçinin nə ürəyini,nə beynini çətinə salmamaq üçün bu məsələri bütün təfərrüatıyla 

izah etməliyəm. 

Bir  çox  illər  bundan  qabaq  Türkiyədə  «  Dialoq  Avrasiya  platforma»  adlanan 

təşkilatın  ilk  sədri  seçilmişdim.Bu  təşkilatın  işində  Elçin  özü  də  fəal  iştirak  edir,onun 

toplantılarına  qatılır.  Türkiyədə  bəzi  kitabları  o  təşkilatın  xəttiylə  nəşr  olunub.  «Dialoq 

Avrasiya  platform»na  sədrllik  müddəti  iki  ildir.  Təşkilat  sədri  kimi  işimi 

qiymətləndirdikləri  üçün  məni  iki  yox,  dörd  il,  yəni  iki  müddət  sədr  seçdilər.  Növbəti 

toplatıda  öz  xahişimlə  sədrlikdən  gedəcəyimi  bildirdim.  Belə  oldu,yerimə  Türkiyənin 

tanınmış tarixçisi və yazıçısı İlbər Ortaylı seçildi və yenə də xüsusi hörmət əlaməti olaraq 

məni  «Dialoq  Avrasiya  platformu»nun  ömürlük  fəxri  sədri  seçdilər.  Bunları  ona  görə 

deyirəm ki, mənə belə hörmətlə yanaşan təşkilata hörmətsizlik edə bilməzdim.İş elə gətrdi 

ki,həmin  tarix,yəni  Antalyada  təhvil-təslim  tədbiri  Bakıda  unudulmaz  yazıçımız  İlyas 

Əfəndiyevin  yubileyi  keçiriləcək  günlə    eyni  vaxta  düşdü.  Dəqiqləşdirirəm  ki,  İlyas 

müəllimin  anadan  olduğu  gün  yox,onun  bir  qədər  gecikmiş  yubiley  tədbirini  keçiriləcək 

gün nəzərdə tutulur. 

Bu  tarix  qəti  müəyənləşdirilmədiyindən  düz  iyirmi  gün  qabaq  Elçinə  dedim  ki, 

nəzərdə  tutulan  həmin  vaxt  mən  mütləq  Türkiyədə  olmalıyam,xahiş  edirəm,yubiley 

tədbirini ya iki gün əvvələ,ya iki gün sonraya keçirin,mən də iştirak etmək  istəyirəm.Elçin: 

- Olmaz -  dedi 

Mən  Türkiyəyə  uçmalı  oldum,özü  də  Elçin  zənn  etdiyi  kimi  dincəlməyə,  yeyib-

içməyə yox,işləmək,tutduğum vəzifəni təhvil vermək üçün. 

---

571 

 

 Belə başa düşürəm  ki,Elçin  məhz  buna görə  məndən inciyib,bunu ürəyinə  salıb  və 

çox illər sonra bu epizodu mətbuata çıxarmağı lazım bilib.Onu da deyim ki,İlyas müəllimin 

sağlığında  da,o  rəhmətə  gedəndən  sonra  da  onun  haqqında  səmimi  yazılar  yazmiışam, 

onunla 

bağlı 

bütün 

tədbirlərdə 

(yubileylər, 

xatirə 

lövhəsinin 

açılışı,elmi 

konfranslar,kitabların  təqdimatı,doğum  və  ölüm  günlərində  məzarını ziyarət və s.)həmişə 

iştirak və çıxış etmişəm. 

Atamı və anamı itirdiyim ağır günlərimdə Elçinin mənə dayaq olmasını da heç vaxt 

unutmuram və bu barədə də yazmışam… 

Mənim  beynimlə  ürəyim  arasında  heç vaxt  bir təzad  olmadığı  üçün  Elçini  də başa 

düşürəm. Taleyimin bu mürəkkəb çağında,hər yerindən kal duran adamın haqqımda ağzına 

gələni  yazdığı  bir  vaxtla  rasionallıq  və  praqmatiklik  baxımından  bir  bəhanəylə  mənlən 

uzaq  durmaq,  yəqin  ki,daha  sərfəli  imiş.  Əgər  əsassız  bir  səbəbə  görə  qırx  illik  dostluq 

şübhə altına alınırsa,buna yalnız təəssüf etmək olar. 

Müsahibənin  sonunda  Elçin bəyan  edir  ki,tək  dostu-  özüdür.  Tək  dostu  yalnız  özü 

olan  adam  xoşbəxtdirmi?  Mən  Elçinə  xoşbəxtlik,yaradıcılıq  uğurları  və  yeni  dostlar 

arzulayıram.  

Köhnə dostu ANAR      

 «525-ci qəzet» 2 iyul 2007