Yazıçının modern romanı musiqi ilə müşayiət olunan bədii nəsr əsərinin elektron



Yüklə 7,28 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə33/89
tarix05.05.2017
ölçüsü7,28 Mb.
#16790
növüYazı
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   89
 

 

163 



мцтлягиййяти,  тящкимчилийи  ляьв  етмяйин  ясас  формасы  кими  тятиллярин,  нцмайишлярин  вя  силащлы 

цсйанын щазырланмасы гярара алынды. Ясас мягсяд няйин бащасына олурса-олсун щакимиййяти яля 

алмаг иди. Бу заман нащаг ганлар ахыдылажаьы, мал-мцлк сащибляринин щаггынын тапдаланажаьы, 

щансыса  ямялин  эцнащ  вя  щарам  сайылажаьы  онун  щеч  вежиня  дейилди.  Демократик  принсипляря 

архайын олмаг, жямиййяти буна щазырламаг, щяр шейин там ядалятля баш тутмасына цмид етмяк 

бир  нечя юмцр тяляб едирди. О буну истямирди.  Меншевикляр ися бу йолун бир  гядяр эеж дя олса 

даща  узун  юмцрлц  вя  ябяди  олажаьыны  иддиа  едяряк  болшевиклярин  тяклифлярини  тянгид  едирдиляр. 

Партийаны силащлы цсйана щазырламаг цчцн Ленин эизлинжя вя башга ад алтында Петербурга эялди. 

Бу  иллярдя  о  "Demokраtik  inqilabda  sosial-demokratiyanыn  iki  taktikasы"  китабыны  йазырды.  Ки-

табда пролетариатын щеэамонлуьундан вя ачыг ашкар силащлы цсйанындан бящс едирди. Бу мцбари-

зядя  кяндлиляри  дя  юз  тяряфиня  вермяси  вя  юня  чыхартмасы  лазым  эялирди.  Она  эюря  дя  о  “Кянд 

касыбларына”  адлы  бир  назик  вя  садя  дилдя  брашура  йазды.  Бу  брашура  кяндлиляр  арасында  эениш 

йайылды  вя  тяблиь  олунду.  Бу  да  юз  бящрясини  верди,  кяндлиляр  арасында  партийа  цзвляринин  сайы 

кцтляви шякилдя артды. Чар щюкумятинин аьентура шябякяси бцтцн бу ингилаби дирчялишин архасында 

Ленинин дурмасындан хябяр тутмушду вя щябс етмяк цчцн щяр йердя ону ахтарырды. 1906-жы илдя 

декабр  силащлы  цсйан  жящдинин  гаршысы  алындыьы  цчцн  Ленин  Финландийайа  гачды,  орада  да  вя-

зиййятин тящлцкяли олмасыны щисс едиб Авропайа кечди. Бу иллярдя Надеъда Константиновна онун 

цчцн бир еля проблем йаратмыр, бязян Ленин онун варлыьыны тамамиля унудурду. Амма щарада 

олмасына  бахмайараг,  Надеъда  да  яслян  тцрк  кюкцндян  олан  сядагятли  бир  арвад  кими  эялиб 

ону тапыр, кюмяк вя она катиблик едирди. Лакин Ленин щеч бир жящяти иля онун яри ола билмирди. 

Цстялик, онун гомосексуалист олмасы кими бир йени биабырчылыьы да цзя чыхмышды. Сийаси фяалиййяти 

иля шяхси щяйаты арасында чох бюйцк зиддйятлярин йашанмасы даща чох Надеъдайа мялум иди вя 

Ленин бу дюзцмлц вя щяр жцр сирляри сахламаьы бажаран гадыны сечмякдя йанылмамышды. Онун 

сийаси фяалиййятиндя тяряфдаш ахтарышы да щансыса дини вя йа яхлаги нормалара сыьмырды. Русийада 

щяр жцр гачаг-гулдур, оьру, гаты жинайяткар вардыса, Ленин онлары партийайа кечирдир, щакимий-

йяти  яля  алажаглары  заман  тяминат  вя  вязифяляр  тяклиф  едирди.  Бу  ися  онлардан  ютрц  дя  эяляжяйя 

инам пянжяряси иди. 1912-жи илдя Ленин хариждя икян илк болшевик “Правда” (“Щягигят”) адлы гязе-

ти бурахмаьа башлады. Гязетин демяк олар ки, бцтцн мятнлярини о тякбашына йазырды. Щямин илин 

сонундан  етибарян  Ленин  Австрийа-Мажарыстан  империйасынын  тяркибиндяки  Исвечряйя  кючдц  вя 

“арвады” иля бурада йашамаьа, ингилаби мягаляляр йазыб, гязет чыхардыб, Русийайа эюндярмяйя 

башлады. Бцтцн бунлары щеч дя эизлиндя вя щавайы етмяк мцмкцн дейилди. Ы Дцнйа мцщарибяси 

башлайаркян о, Русийада йох, она дцшмян юлкядя иди. Ону чар Русийасына шпионлугда гынайыб 

щябс етдиляр. Амма бурада юлкянин сийаси хадимляри онунла щесаблашасы, онун тяклифлярини гябул 

едяси вя онунла ямякдашлыьа разылыг билдиряси олдулар. Чцнки ямякдашлыг тяклифи тякжя Ленинин вя  

рус  болшевизминин  дейил,  щям  дя  Русийаны  няйин  бащасына  олурса-олсун  тяслим  етмяк  истяйян 

рягибляринин  мянафейиня  уйьун  иди.  Амма  Ленин  Русийаны  чюкдцрмяйин  вахтыны  вя  мягамыны 

юзц  мцяййянляшдирмяк  истяйирди.  Чцнки  Русийада  артыг  бюйцк  зийалы  потенсиалы  йаранмыш, 

буръуазийа  ятрафында  бирляшмишди.  Русийанын  индики  щалында  щеч  бир  гцввя  юлкяни  бющрандан 

чыхарда билмяз, исраф олунуб эедярди. 1917-жи илдя Русийа хариждя уьурсуз мцщарибя, дахилдя ися 

сийаси  мцбаризя  мянэянясиндя  сыхылырды.  Фящля,  кяндли  вя  яскярляри  юз  ятрафында  бирляшдирмяйя 

чалышан  болшевикляр  бу  заман  ингилаба  щазыр  дейилдиляр.  Сонрадан  мялум  олажагды  ки,  онлар 

Русийанын  щазыркы  ажынажаглы  вязиййятиндя  ингилаб  етмяйи  щям  дя  она  эюря  мягбул  щесаб 

етмирдиляр ки, онлара буръуа ингилабчыларыны исрафа вермяк, онлары да нцфуздан салмаг вя ян ясас 

рягиблярини  сырадан  чыхартмаг  лазым  иди.  Беляликля  дя,  1917-жи  илин  февралында  Русийада  буръуа-

демократик  ингилабы  баш  верди.  Бунун  нятижясиндя  мцтлягиййят  –  Романовлар  сцлаляси  сцгута 

уьрады. Щакимиййят башына эялян Мцвяггяти щюкумят ися мцщарибяни давам етдирмяйи гярара 

алды. Бу ися болшевикляря онлары нцфуздан салмаг цчцн ясаслы иш апармаг имканы верирди. Лениня 

даща  хариждя  дурмаьа  имкан  вермирдиляр.  Ленин  юзц  дя  баша  дцшцрдц  ки,  бир  аз  да  кечярся, 

Керенскинин рящбярлийи иля Мцвяггяти щюкумят бир нечя уьурлу гярар, ганун вя сярянжам веря, 

юлкядя ряьбят газана, сонра ися даими щюкумятя чевриля билярди. Буна эюря дя Алманийа Ленини 

бюйцк цмидлярля Русийайа ютцрдц. Юлкядя жювлан едян игтисади тяняззцл дя дурмадан артырды. 


 

 

164 



Мцвяггяти  щюкумятин  Жянуб-Гярб  жябщясиндя  ийунда  башладыьы  щцжум  мящз  болшевиклярин 

цжбатындан ифласа  уьрады. Мцвяггяти щюкумят юлкяни вя  ордуну гарышдыран болшевикляря  гаршы 

щялледижи сярт аддымыны атмалы иди. Лакин онлар Вятяндаш мцщарибясинин башланажаьындан ещтийат 

едиб,  эюзлямя  мювгейи  тутдулар.  Болшевиклярин  якс  -тяблиьаты  ися  онсуз  да  щямишя  бир  гарны  аж 

олмуш сырави инсанлары ширин хяйаллара сювг едирди. Бир йандан да йерлярдя гачаг-гулдур щярякат-

лары аловландырылыр, онлара кюмяк едилир, реаблитасийа вя щакимиййят вяд олунурду. Ордуйа эедян 

силащлар оьурланыр, хцсуси груплар арасында пайланырды. Шящярлярдя щяр эцн тятил, пикет, митинг вя 

йцрцшляр, террор аксийалары, щятта милли мцнагишяляр баш верирди. Петроградда ийулун 5-7-дя динж 

нцмайиш  кечирилмяси  вя  вязиййятя  уйьун  олараг  нцмайиши  бирдян  силащлы  цсйана  чевирмяк 

планлашдырылмышды. Лакин Мцвяггяти щюкумят бу пландан хябяр тутду вя нцмайишчиляри щярякятя 

кечмяйя  имкан  вермядян  эцллябаран  еляди.  Ийулун  20-дя  Мцвяггяти  Щюкумят  Ленинин  тяжили 

щябс едилмяси барядя ямр верди. Ленин августун 21-я кими Petroqraddan bir az aralыda – Razliv 

gюлц ятрафындакы батаглыгда кома гуруб эизлянди. Яслиндя бу даща чох истиращят вя яйлянжя ха-

рактери  дашыйырды  вя  о  орада  тяк  дейилди.  Бурада  о,  Зиновйевля  бирликдя  балыг  тутур,  мягаляляр 

йазыр, гомосексуал щяйат йашайырды. Зиновйевин она сийаси мцстявидя мцяййян ирадлары олурду-

са да вя разылашмадыглары бир чох мягамлар вардыса да, жинсял ялагядя Ленин ясил онун арзула-

дыьы кими мцти иди. Бир дяфя Женеврядя щятта Надеъда онлары икиликдя тутмуш вя дящшят ичярисиндя: 

– Мяня бунун ня демяк олдуьуну анлатмаьынызы тяляб едирям! – дейя баьырмышды. 

Яввялжя буну бекарчылыг яламяти, яйлянжя вя йа эянжлик мяшьулиййяти кими сырымаг истядиляр. 

Амма сонра Ленин она актив импотентя чеврилдийини етираф етди. 

–Мян  бцтцн  варлыьымы  ингилабын  йолунда  гоймушам,  сян  буну  билирсян.  Щябс  олунаркян 

полисляр хошларына эялян щяр кяси зорлайыр, мцгавимят эюстярдикдя ися юлцмжцл дюйцрляр. Сянжя 

мян щансыны сечмяли идим? Бизим цчцн ясас олан башладыьымыз йолун гялябя иля битмяси дейилми? 

Она эюря дя... Бир дя айылырсан ки, артыг сянин буна тялябатын вар.  

Надеъда  башладыглары  вя  чохлу  енеръи  сярф  етдикляри  ингилаби  мцбаризя  наминя  бу  сирри  юрт-

басдыр  етмяйя  чалышды.  Лакин  Сталин  Ленинин  щятта  Тротски  иля  дя  беля  “щяйат”  йашадыьындан 

хябярдар иди. Онун ялиня Зиновйевин Лениня цнванладыьы “ешг” мяктублар кечмишди.  

1917-жи илин октйабр айынын яввлляриндя ахтарыш даща жидди шякил алдыьы цчцн Ленин Зиновйевля 

Финландийайа  кечди.  Лакин  октйабрын  24-дя  Ленин  Петрограда  эялиб,  Смолныда  Петроград 

шурасынын сядри Л. Д. Тротски иля бирликдя бирбаша ингилаба рящбярлик етмяйя башлады. Бу заман 

Алманийа  жябщянин  Петроград  нащиййясиндя  эцжлц  щцжума  кечди.  Шящярдяки  бцтцн  щярби 

гцввяляр  жябщяйя  эюндярилди.  Беля  бир  мягамда  силащлы  фящля,  яскяр  вя  матрос  бирликляри  айаьа 

галдырылды. Бундан хябяр тутан болшевикляр эежя икян щюкумятин йерляшдийи Романовларын "Гыш 

сарайы"на доьру щцжума кечдиляр. Эежя Нева чайы сащилляриндя дурмуш "Аврора" крейсериндян 

щамыйа  хябярдарлыг  атяши  ачылды.  Мцвяггяти  щюкумятин  башчысы  Керенски  алдадылараг  гачырылды. 

Октйабрын 26-да Ленин Мцвяггяти щюкумятин деврилмяси барядя дцнйа юлкяляриня вя халгларына 

мцражият эюндярди. Sovetlяrin II Цmumrusiya qurultayы чаьрылды вя бурада онун сцлщ, торпаг 

вя  фящля-кяндли-яскярлярин  башчылыьы  иля  ингилабын  гялябя  иля  нятижялянмяси,  Ленинин  башчылыьы  иля 

Халг  Комиссарлары  Совети  адлы  щюкумятин  йарадылдыьы  барядя  дикрет  йайылды.  1918-жи  ил  йanvar 

айынын 05-дя Мцяссисяляр Мяжлиси чаьрылды. Бурада чохлуг есерлярин ялиня кечмишди. Амма Ленин 

онларла  демократик  принсиплярля  дейил,  зор  дили  иля  данышды  вя  онлардан  Совет  щюкумятини 

танымаьы вя онун декретлярини гябул етмяйи тяляб еляди. Якс тягдирдя ММ юзцнц бурахмалы иди. 

Мцяссиясяляр  Мяжлиси  бцтцн  бунлары  гейри-  демократик  щесаб  едиб  юзцнц  бурахды.  Лакин 

щюкумятин  Петроградда  фяалиййят  эюстярмяси  мцхтялиф  чятинликляр  йарадырды.  Ян  башлыжасы,  бу 

шящярин  ингилаби  рущу  бурада  щяр  шейин  еля  болшевиклярин  юзляринин  гойдуьу  ингилаби,  етиразчы, 

мцхалиф  яняняляр  цзря  давам  етмясини  тякид  едирди.  Бу  ися  даща  болшевикляря  сярф  етмирди. 

Ленинин  онлары  алдатдыьыны  анлайан  Вятянпярвяр  гцввяляр  мартын  03-дя  тяслимчи  Брест  сцлщ 

мцгавилясини  имзаладыьы  цчцн  ону  девирмяйя  чалышдылар.  Болшевиклярин  хяйанят  йолу  иля  Совет 

щакимиййяти  гурмасы  щеч  дя  сакитликля  баша  эялмяди  вя  йерлярдя  буна  гаршы  кяскин  етиразлар 

башланды. Украйнадакы буръуа-миллятчи Рада атаман Дутовун рящбярлийи иля илк гийама башлады. 

Бу  ися  юлкядя  Вятяндаш  мцщарибясинин  башламасына  ряваж  верди.  Буна  харижи  юлкяляр  дя 


 

 

165 



мцдахиля  етди.  1918-жи  илин  йанварында  Румынийа  Бессарабийаны  яля  кечиртди.  Феврал-апрел 

айларында  Австрийа-  Алманийа  гошунлары  Финландийаны,  Прибалтиканы,  Беларусийаны,  Украйнаны 

вя  Загафгазийанын  бир  щиссясини  тутду.  Тцрк  гошунлары  Загафгазийайа  эирди.  Март  айында  ися 

инэилисляр Русийанын Антантайа хяйанятиня эюря вя юлкяни сащибсиз эюряряк Мурманскы, апрелдя 

йапонлар ися  Владивостоку ишьал етдиляр. Чех корпусу вя  аьгвардийачылар Сибири вя  Узаг Шярги 

тутдулар.  Ийулун  31-дя  Бакы  комунасы  сцгут  етди,  инэилисляр  Бакыда  Сентрокаспи  республикасы 

йаратдылар.  Августда  Бирляшмиш  Штатларын  десанты  Арханэелскя  дахил  олду.  Йайын  сонуна  кими 

Русийанын  4\3  щиссяси  харижи  мцдахилячи  вя  яксингилаби  гцввялярин  ялиндя  иди.  Ермяниляр  Азяр-

байжан  тцркляриня  гаршы  эеносид  сийасятини  щяйата  кечиртмяйя  башладылар.  Бакыда,  Шамахыда, 

Гарабаьда,  Нахчыванда,  Лянкяранда,  Эянжябасарда  он  минлярля  эцнащсыз  инсан  вящшижясиня, 

хцсуси  гяддяарлыгла  юлдцрцлдц.  Сентйабрын  15-дя  тцрк  гошунлары  Бакыйа  эириб  Сентрокаспи 

дювлятини говдулар вя Азярбайжанлылары тамамиля гятлиамдан хилас етдиляр. Бу заман Загафга-

зийада  Азярбайжан,  Эцржцстан  вя  Ермянистан  адлы  цч  йени  республика  йаранды.  1918-жи  илдя  Ы 

Дцнйа Мцщарибясиндя Алманийанын мяьлубиййяти болшевикляри ажынажаглы вязиййятдян чыхартды. 

Алман,  Австрийа  гошунлары  тяжили  олараг  эерийя  чякилмяйя  башлады.  Совет  щюкумятинин  тяжили 

йаратдыьы Гызыл Орду да бу заман онларын даща сцрятля вя иткиляр веряряк говулмасына чалышырды. 

Зябт олунмуш яразилярин бир гисми азад олунмаьа башламышды. Бунун башга сябябляри дя варды. 

Ленин “гырмызы террор” тактикасыны щяйата кечиртмяйя чалышырды. О щеч чякинмядян “ Даща чох 

адам  гырмаг  вя  яксингилабчыларын  эюзцнц  горхутмаг  лазымдыр!”  дейирди.  Бир  дяфя  яслян  Полша 

йящудиси Фелкс Едмундович Дзеръински бир милйона йахын казакын ясир эютцрцлдцйцнц йазмыш-

ды.  Ленин  о  дягигя  мяктуба  “Щамысыны  бир  няфяр  кими  эцллялямяк!”дяркянарыны  гоймушду. 

Онун мяктубларынын бириндя “Дин вя кешишлярин ахырына мцмкцн гядяр даща тез чыхмаг лазым-

дыр! Кешишляри контрингилабчылар кими щябс етмяк вя щяр йердя гяддаржасына эцллялямяк лазымдыр! 

Килсяляри  баьлайыб,  мябядляри  анбарлара  чевирмяк  йахшы  оларды”  фикирляри  йазылмышды.  Кяндлийя 

торпаг,  фящляйя  завод-фабрик  вяд  едян  щюкумятин  бу  кими  ямялляри  касыб  вя  ашаьы  зцмрянин 

цряйижя иди. Бу ися жябщядяки гялябяляря дя мцяййян тясир эюстярирди. 1919-жу илин явяляриндя АБШ 

вя Франса Совет Русийасына даща аьыр зябя вурмаг цчцн Шярг жябщясиндян Колчакын 400 мин 

няфярлик  гошунуну  юня  верди.  Жянубдан  Деникинин,  Шимал-гярбдян  Йуденичин  вя  шималдан 

эенерал Миллерин щцжуму башланды. Бу ися Авропадан ярази бахымдан ики дяфядян чох бюйцк бир 

яразидя мцщарибя апарылмасы демяк иди. Беля бир мцщарибядя ясасян гардаш ганы ахыдылыр, миллят-

лярин ичярисиндя ядавят йарадыр вя шиддятляндирирди. Юлкяни тамамиля ажлыг, сяфалят, тез-тез дяйишян 

щакимиййятляр  ужбатындан  ляйагятсизлик,  позьунлуг,  таланчылыг  бцрцмцшдц.  Бцтцн  бунлара 

сябяб ися Ленинин башчылыьы щяйата кечирилмиш октйабр дювлят чеврилиши вя щакимиййяти яля алдыгдан 

сонракы зоракы ямялляри иди. Аьгвардийчылар даща чох Украйна яразисиндя вурушурдулар. Халгын 

зийалы  вя  зийалылыьы  тягдир  едян  тябягяси,  задяэанлар,  чар  гуллугчулары  аьгвардийачылары,  касыб 

фящля  вя  кяндлиляр  ися  болшевикляри  мцдафия  едирдиляр.  Бу  заман  тякжя  гошунлар  дейил,  сакинляр 

арасында да зиддийятляр формалшыр, ядавят вя гырьынлар шиддятлянирди. Йалныз 1920 -жи илдян етиба-

рян Совет щюкумяти юзцня эялмяйя вя жябщядя гялябяляр газанмаьа башлады. Лакин щямин ил дя 

шималдан  Вранэлерин  гошунлары  жидди  гялябяляр  газанмаьа  башламышды.  Вятяндаш  мцщарибяси 

илляриня  Гызыл  Орду  дюйцшяряк  формалашыр  вя  касыб  ящали  даща  да  касыблашдыьы  цчцн  касыбларын 

щюкумяти  зянн  едиб  онун  тяряфиня  кечирди.  Нящайят  1922-жи  илдя  Узаг  Шяргдя  ишьалчыларын 

говулмасы иля Вятяндаш мцщарибяси Совет щюкумятинин гялябяси иля баша чатды. Бу заман фцрсят 

дцшмцшкян  Гызыл  Орду  Загафгазийаны,  Орта  Асийаны,  Украйнаны,  Узаг  Шярги  бцсбцтцн  зябт 

едиб юз яразисиня гатды. Нятижядя бюйцк бир империйа йаранды – Совет Империйасы. Бу империйаны 

сонрадан 15 республикайа бюлцб она Совет Сосиалист Республикалар Иттифагы – ССРИ адыны гойду-

лар. Бцтцн бунлара эюря щяля 1918-жи ил мартын 11-дян етибарян пайтахт вя щюкумят Петроград-

дан Москвайа кючцрцлдц. Лакин Ленин ону эюзляйян жязадан августун 30-у тарихиндя щеч дя 

йайына билмяди. Мехелсон заводунда фящляляр гаршысында чыхышдан сонра есер гадын Каплан ону 

эцлля иля юлцмжцл йаралады. Бир мцддят хястя йатдыгдан сонра йенидян юз фяалиййятини бярпа едян 

Ленин  Совет  щюкумятини  далана  дирядийини  анлады.  Йарадылмыш  пролетариат  диктатурасы  бюйцк 

фясадлар тюрядирди. Щяр шей юз гануни сащибляринин ялиндян алыныр, щюкумят тяряфиндян мцсадиря 


 

 

166 



едилир,  яски  сащибляри  мцгавимят  эюстярдикдя  йериндяжя  эцллялянирди.  Завод-фабриклярля  йанашы 

торпаглар  да  юз  тарихи  сащибляриндян  алыныб  кяндлиляря  пайланырды.  Амма  дювлят  вя  щюкумят 

вязифяляриня тяйин олунан савадсыз фящля, яскяр вя матрослар ня дювляти, ня дя завод, фабрик, щяр-

би щисся, банк, мяктяб, район вя шящярляри идаря едя билмирдиляр. Бцтцн рягибляр ингилаби террор 

васитясиля юлдц рцлцр, килсяляр сойулур, савадлы инсанлар чаризмин вя буръуазийанын нцмайяндяляри 

щесаб едилиб мяркяздян узаг Сибиря сцрэцн олунурду. Бир чох зяка сащибляри юлкяни тярк етмяйя 

мяжбур  олдулар.  Бу  арада  Ленинин  чар  аилясиня  олан  интигам  щисси  дя  йаддан  чыхартмамышды. 

Истефа вермиш чар ЫЫ Николай вя аиляси онун эюстяриши иля эцлляляниб мейиди даш кюмцр шахтасына 

тюкцлдц.  Вятяндаш  мцщарибяси  илляриндя  Русийа  заваллы  жожуглар  кими  инилдяди,  юзцнцн  йцз 

минлярля инсаныны итирди. Юлкядя пролетаризм идейалары болшевикляри о щяддя гядяр позмушду ки, 

онлар яски щакимиййятля, чаризмля баьлы олан щяр шейи мящв едир, щятта чарын дюврцндя чякилмиш 

дямир йолларыны да, эуйа ки, “чарын чякмиш олдуьу йолла эетмяйи” гябащят санараг сюкцрдцляр. 

Лакин  Ленин  нящайят  баша  дцшдц  ки,  меншевикляр  щаглыдыр  вя  юлкя  мал-мцлк  сащибляри 

дяйишмякля  вя  щарам  йолларла  дейил,  ислащатлар  вя  мцтярягги  ганунларла  инкишаф  етмяли,  йалныз 

пешякарлар тяряфиндян идаря олунмалыдыр. Буна эюря о, 1921-ci ildя Rусийа Kоммунист (болше-

вик) Pартийасынын 10-cu qurultayыnda "hяrbi kommunizm" siyasяtindяn “Йени Игтисади Сийасят”я 

кечмяйи  гярара  алды.  О  ейни  ифадянин  русжа  обветурасы  “НЕП”  адланан  сийасят  иля  завод  вя 

фабрикляри  юз  яввялки  сащибляриня  гайтармаьа  башлады.  Бу  юз  еффектини  верди  вя  юлкя  игтисади 

бющрандан  чыхды.  Бу  вахт  ярзиндя  йени  мцтяхяссисляр  щазырланды.  Лакин  Ленинин  юлцмцндян 

сонра  бу  “йени  Игтисади  Сийасят”  ляьв  едилди  вя  бцтцн  капиталистляр  эцллялянди.  Lenin  Русийайа 

аллащсызлыьын  ян  идбар  формасы  олан  атеизми  эятирди.  Атеизм  инсанлары  ягидясизляшдирди.  Еляжя  дя 

бейнялмилялчилик сийасяти алтында халгларын бир сыра милли мяняви дяйярляри тящгир олунду, арадан 

галдырылды.  Ленинин  щяйата  кечиртдийи  щяр  жцр  йенилик  яслиндя  бяшяриййятин  сонракы  инкишафына 

бюйцк  янэялляр  тюрятди.  О  еляжя  дя  дцнйада  илк  тякпартийалы  системин  ясасыны  гойду.  Тарихдя 

онун гядяр рийакар, юз гябащятлярини усталыгла пярдялямяйи бажаран, гяддар, амансыз, чохлу ин-

сан  ганына  баис  олмуш  ингилабчы  олмамышды.  Ленинин  торпаьы  кяндлийя  пайламасында  да  рийа-

карлыг варды вя о бу торпаглары кяндлидя сахламаг фикриндя дейилди. Беляликля, дя торпаг кяндлийя 

пайландыгдан сонра кяндлинин ону якиб-бежяря билмямяси бящаняси иля онларын ялиндян алынды вя 

дювлятин  нязаряти  алтында  олан  колхозларда  бирляшди.  Щярчянд  ки,  кяндлиляр  щамылыгла  буну 

бажарардыларса да буна уйьун бир башга план щяйата кечирдиляжякди. Алдадылдыьыны эюрян фящля 

вя кяндлиляр буна гаршы айаьа галхдыгда яксингилабчы, голчомаг, Алманийа вя диэяр юлкялярин 

аэенти  ады  иля  щябс  олунуб  сцрэцня  вя  йа  юлцмя  эюндярилди.  Юмрцнцн  сон  илляриндя  Ленинин 

сящяти  1918-жи  илдя  она  вурулмуш  зящярли  эцллялярин  вя  жинси  позьунлуьу  ужбатындан  тамамиля 

сырадан  чыхмыш  вя  о  Москва  кянарындакы  Горки  шящяриня  тярхис  олунмушду.  Бу  заман  о 

нящайят  ки,  партийанын  башына  Тротскинин  лайиг  олдуьуну  баша  дцшдц  вя  Совет  щюкумятинин 

ингилаби-болшевик  чярчивядян  айрылыб,  игтисади-сийаси  вя  демократик  принсипляр  ясасында  инкишаф 

етмяли олдуьуну анлады. Анжаг артыг эеж иди. Чар щакимиййяти илляриндя мяшщур оьру олмасы иля 

танынан  Иосиф  Сталин  щакимиййят  зирвясиндяки  бцтцн  сийаси  рягиблярини  бющтан,  террор  вя  диэяр 

гурашдырылмыш  йолларла  сырадан  чыхартмыш,  Тротскини  тамам  мцдафиясиз  сахламышды.  Сталинин 

ялиндя щям дя Тротскинин Ленинля гомосексуал ялагяляри барясиндя биабырчы фактлар варды. Диэяр-

ляри барясиндя дя Сталин гара фактлар топламагдан чякинмямиш, олмадыгда нашыжасына гурашдыр-

мышды.  Русийанын  Зиновйев,  Бухарин  вя  Каменев  кими  аьыллы  алим,  зийалы,  философ  ингилабчылары-

нын,  йящуди  миллятиня  мянсуб  бу  вя  диэяр  интеллектуалларын  арасында  Сталин  кими  ади  эцржц 

йящудиси чох ейбяжяр вя савадсыз эюрцнцр, буну щятта юзц дя щисс едирди. Она эюря дя о юзцнцн 

партийа рящбярлийиндяки илк илляриндяжя ясил зийалы тябягясини хцсуси амансызлыглы мящв едирди. Ща-

кимийят ися ня гядяр гярибя олса да, партийанын идаряетмяси алтында иди. Тротски яксяр ингилабчы-

лардан  фяргли  олараг  чох  эцжлц  натиг  иди.  Буна  эюря  о  бир  мцддят  совет  империйасынын  харижи 

сийасят ишляриня, 1918-25-жи иллярдя щярби мясяляляриня рящбярлик етмишди. Щакимиййят уьрунда си-

вил мцбаризядя силащлы гараэурущу мяьлуб етдикдян сонра 1927-жи илдя Сталин ону партийа сырала-

рындан чыхардыб Алма-Атайа эюндярди. Лакин сонра  – 1929-жу илдя  вятяндашлыьы ялиндян алыныб 

юлкя сярщядляриндян говулду. Анжаг Тротски Сталини ифша едян мцбаризясини хариждя оларкян дя 


 

 

167 



давам етдирирди. Нящайят 1940-жы илдя  Сталинин жясуслары ону Мексиканын Коййакан шящяриндя 

тапыб, испан мяншяли жясус Меркадер тяряфиндян балта иля юлдцртдцляр. Щядсиз амансызлыьына гар-

шы чыхыш едиб она юз ирадыны билдирян Надеъда Крупскайанын сифятиня Сталин “Щеч олмаса сиз да-

нышмайын!” дейяряк эцжлц бир силля чякмякдян дя чякинмямишди. Буна гаршы гятиййят эюстярмяк 

истяйян Ленини ися о щядяляйиб, юлцмцнц тезляшдиряжяйи, арвадыны лякяляйяжяйи вя юлцмцндян сон-

ра бцтцн ейиблярини халга чатдыражаьы иля щядяляди, жинсял позьунлуьу иля шантаъ етди. Она рясмян 

етимад  эюстяряжяйи  щалда  ися  Лениня  бцтцн  имтийазлар  вя  юлцмцндян  сонра  абидяляр,  даща 

бюйцк  шющрят  вяд  олунурду.  Ленин  сусмагла  икинжини  сечди  вя  артыг  Коммунист  Партийасы 

адланан  партийанын  Мяркязи  Комитясиня  мяктуб  цнванлайыб,  партийанын  мяркязи  комитясинин 

биринжи  катиби  вязифясиня  Сталинин  намизядлийини  тяклиф  етди.  Сталин  дя  бир  гафгазлы  кими  она  вяд 

вердикляриня там ямял еляди. Бу она сийасят вя щакимиййяти юз ялиндя жямлямяк цчцн дя чох ла-

зым иди. Щяйатынын сон илляриндя Ленин тез-тез аьлыны итирирди. Доьулушунда мамачанын ещтимал-

лары щяр ики жящятдян юзцнц тясдиг едирди: о щям чох аьыллы олмушду, щям дя сонда дяли олмаг 

сяфиййясиня енмишди. Щярдян еля щярякятляр едирди ки, жямиййятин бундан хябяр тутмасы ингилабы 

тамамиля эюздян салар, партийа вя цмумиййятля, Совет щюкумяти цчцн эцжлц якс тяблиьат харак-

тери дашыйарды. Щалбуки йазычы вя шаирляря, инжясянят хадимляриня онун идеал образыны йаратмаг 

тапшырылмышды. Яэяр о атеист олмасайды мцгяддясляшдирмякдян дя галмаздылар.  Бир дяфя инэилис 

фотографлар  онун  шяклини  чякмяк  истядикдя  бирдян  йеня  дя  Ленинин  вязиййяти  дяйишмиш,  о 

дюрдайаглы вязиййят алмыш вя онлара дилини эюстярмишди. Нитги тамам тутулдуьу цчцн ня демяк 

истядийи дя чох вахт мялум олмурду. О чятинликля дя олса фикрини йазы иля билдирирди. Буну Партийа-

нын  Мяркязи  Комитясиндя  дя  йахшы  билирдиляр.  Мяркязи  Комитя  Кремлдя  йерляширди.  Бир  нечя  ил 

яввял Ленин дя Кремлдя йашайыр вя ишляйирди. Бурада ишляйян гадынлары кабинетиня чаьырыб онларла 

мажаглашмагдан,  мцхтялиф  перепаратлар  вя  Тротскинин  актив  мцдахилясиндян  сонра  жинси  яла-

гяйя эирмякдян галмырды. Аз гала Кремл бцсбцтцн онун мяшугяляри вя ашналарына чевриляжякди. 

Мяшугяляри барясиндя бир дяфя Надеъда Крупскайа Мяркязи Комитяйя шикайят етмишди. Кремл-


Yüklə 7,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   89




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin