Yazılmışdır: 1932 İlk nəşri: 1934 İlk səhnə quruluşu: 1934 Şərqin böyük dahilərindən Firdovsinin min illiyinə ithaf



Yüklə 0,86 Mb.
səhifə1/4
tarix24.04.2017
ölçüsü0,86 Mb.
#15697
növüYazı
  1   2   3   4
SƏYAVUŞ 

Faciə - 5 pərdə 


Yazılmışdır: 1932 
İlk nəşri: 1934 
İlk səhnə quruluşu: 1934 

Şərqin böyük dahilərindən 


Firdovsinin min illiyinə ithaf 

ƏŞXAS 


Keykavus — Kəyan tacdarı, bir qədər ixtiyar. 
Südabə — Suriya kralının qızı, Keykavus hərəmi. 
Rübabə — Südabənin süd anası, ağ saçlı. 
Səyavuş — Keykavus oğlu, əvvəlki hərəmindən, çox gənc. 
Rüstəm — məşhur pəhləvan, Zal oğlu. 
Vəzir 
Münəccim 
Münəccimbaşı 
Tus 
Bəhram 
Yavərlər 
Əfrasiyab — Türk xaqanı, ortayaşlı. 
Gərşivəz — onun qardaşı. 
Firəngiz — Əfrasiyab qızı. 
Piran — Divanbəyi, ixtiyar. 
Tosun — Gərşivəzin yavəri. 

Çin elçisi, rəqqasə, Kosa lələ, pişxidmət, cariyələr, cəngavərlər, köylülər və sairə... 


Vali, müşavir, Altay, Yalçın, təzə gəlin... nədimələr, saray qızları, yavərlər, əsgərlər və üsyançılar... 

BAŞLANĞIC 

Zabilistanda təlim meydanı. Səhər erkən... Coşğun musiqi. Sadə qiyafəli, qumral saçlı Səyavuş bir köy dəliqanlısilə qılınc təlimi yaparaq vuruşur. Bir yanda Zal oğlu Rüstəmlə başqa cəngavərlər, bir yanda səmimi çöhrəli, ağsaçlı bir qadınla köylü qızlar da dəliqanlılara tamaşa edirlər. Səyavuş arxadaşına üstün gəlir. 

Ümumi alqış... 

Rüstəm 

Afərin, Səyavuş! 



Köylülər 

Yaşa, min yaşa! 

Səyavuş 

Ər gərək ər meydanında çarpışa. 

Rüstəm 

Kim istərsə, gəlsin! 


İkinci dəliqanlı 

Mənimdir sıra. 

Səyavuş 


Sən də gəl, ər istər mənə saldıra. 

Qılınclar parlar, vuruşurlar. Səyavuş üstün gəlir. Alqış... 

Köylülər 

Yaşa! 


Səyavuş 

Kim gəlirsə gəlsin, çəkinməm. 

Rüstəm 

Yalnız eşdir ona Zal oğlu Rüstəm. 



Səyavuş 

Mən səndən öyrəndim qəhrəmanlığı. 


Yenilsəm də yoxdur peşimanlığı. 

Rüstəm 


Durmayın, çalın da gurlasın davul. 

Səyavuş 


Aydın olsun kimdir qəhrəman oğul. 

(Çarpışırlar, heç biri yenilməz.) 

Rüstəm 

Nə sən, nə mən! Biz ər oğlu ərləriz, 


Gücdə, saldırışda həp bərabəriz. 

Ətrafdan əsgəri musiqi eşidilir. Rüstəm əlini alnına qoyub baxar. 

Bəhram 

Kimdir onlar? İştə önlərində Tus! 



Rüstəm 

Bəlli, göndərmişdir onu Keykavus. 

Tus bir bölük cəngavərlə gəlir, təmənna edir. 

Hamı 


Salam Zal oğluna Kəyan şahından. 

Tus 


Salam Səyavuşa!.. Al, iştə fərman! 

(Bir məktub verir). 

Bu gündən ətmalı köy mühitini, 
Möhtəşəm saraylar bəkləyir səni! 

Səyavuş 


(məktubu gözdən keçirir, Rüstəmə) 

Azadə dirliyə alışdım artıq. 


Ağır gəlməzmi ya mənə ayrılıq? 

Rüstəm 


Madam ki, əmr etmiş bizə şah baban, 
Çıxmalıyıq yola günəş doğmadan. 

Səyavuş 


(ağsaçlı, köylü qadına yaxlaşır, əlini öpür) 

Sağlıqda, ey böyük, möhtərəm ana! 


Sən anadan daha yaxınsan mana! 

Qadın 


(onun alnından öpərək) 

Quzum! Er-gec parlar adın cahanda, 


Diz çökərlər sənə qarşı hər yanda, 
Zalimlə məzlumu, saqın, bir tutma, 
Yediyin ətməyi, duzu unutma! 
Hər ölkəyə varsan, bizi anarsan, 
Nasırlı əllərə acır, yanarsan. 

(Dərindən ah çəkərək.) 

Şən saraylar məğrur etməsin səni, 
Düşün daim yoxsulların dərdini. 
Uyma evlər yıxan kinli şahlara, 
Acı köküsləri yaxan ahlara! 
(səsini yüksəldərək) 
Biz səni bəslədik, çalış, adil ol! 
Haydı, yavrum, şanlı yol, uğurlu yol! 

Coşğun musiqi... Uzaqlaşırlar. 

Rüstəm 

Şanlı yol, uğurlu yol! 



Köylülər 

Şanlı yol, uğurlu yol! 

(Deyə onların izilə gedərlər.) 

PƏRDƏ 

BİRİNCİ PƏRDƏ 

I SƏHNƏ 


Keykavus sarayında son dərəcə parlaq bir salon... Bağçaya baxan əlvan camlı, ipək pərdəli böyük pəncərələr... Coşğun musiqi ətrafı çınladır. Gənc, əsmər, cazibəli, möhtəris baxışlı Südabə kölələr omuzuna yüklənmiş taxt-rəvan üzərində iki cariyə ilə bərabər gəlir. Açıq pəncərədən dışarıdakı ziyafəti seyr edər. Palabıyıq bir pişxidmət qapı önündə ayaqda durub baxır. 

Birinci cariyə 

(gənc... bağçanı göstərir) 

parlaq ziyafət, nə şanlı bayram! 


Keykavus sarayı rəqs edir tamam. 
İkinci cariyə 

(daha gənc) 

Nazlı məlikəmiz Südabə, əfsus, 
Hər sevincə qarşı kədərli, məyus. 

Südabə 


Nəşədən bayılsa bütün kainat, 
Sevda buludları gülərmi? Heyhat! 

Birinci cariyə 

İştə, qədəhlər doldu. 

İkinci cariyə 

Yenə meylər sonuldu. 

Musiqi. 


Südabə 

Səyavuşun sağlığına içdilər. 


O həm gənc və gözəl, həm də cəngavər. 

Birinci cariyə 

Əvət, çeviklikdə bənzər qaplana. 

İkinci cariyə 

Qəhrəmandır, üstün gəlir aslana. 

Südabə 


Gücsüz tanrıdansa güclü qəhrəman 
Səcdəyə, hörmətə layiq hər zaman. 

Birinci cariyə 

Baxsana! Səyavuş gəliyor sana. 

Südabə 


Siz çəkilin! 

(Pişxidməti göstərir). 

O da getsin bir yana. 

Hər üçü gedir. Qumral saçlı, başı açıq Səyavuş gəlir. Lirik musiqi. 

Səyavuş 

Südabə! 


Südabə 

Səyavuş! 

Səyavuş 

Şah babam məni 


Göndərdi ki, dəvət eyləyim səni. 

Südabə 


Söylə, maraqlımı saray həyatı? 

Səyavuş 


Maraqlı olsa da, köy xatıratı 
Könlümü daima cəzb edib durur. 

Südabə 


Səncə o yaşayış daha xoşmudur? 

Səyavuş 


Çocuqluqdan bəri alışdım köyə, 
Zal oğlu Rüstəmdən aldım tərbiyə. 
Dağlarda yaşadım, ceyran ovladım, 
Böylə şənliklərə mənus olmadım. 

Südabə 


(onun əllərini yaxalar) 

Könül, sən söylədikcə, 


Anar əski çağları. 
Canlandı gözlərimdə 
Həp Suriya dağları. 

Səyavuş 


(getmək istər) 

Babam səni bəkliyor. 

Südabə 

Bəkləsin, istəməm, dur! 


Orda bütün gözlər səni süzərkən, 
Qısqanmağa başlayıram mən həmən. 
Qəlbim çırpınıyor dodaqlarımda, 

Gəl, öpəyim səni... 

(Öpərək başını onun köksünə dayar). 

Məni bağışla! 

Səyavuş 

Anam ölmüşsə də, bu gün sən mənə 


İkinci anasan, isindim sənə. 

Südabə 


Deyil ana, sən yalnız 
Mənə Südabə söylə! 
Unutma, bir yaşdayız, 
Eş kimiyiz səninlə. 

(Bir daha öpmək istər). 

Səyavuş 

(geri çəkilir) 

Burax!.. 

Südabə 


Çəkinmə, ah, dur! 

Səyavuş 


Mən gedəyim. 

(Gedir). 

Südabə 

Nə məğrur! 



Pusquda duran pişxidmət son mənzərəni görür, çəkilir. 

Rübabə 


(gəlir, təlaş ilə) 

Nədir gözlərində coşan fırtına? 

Südabə 

Dərdim böyük, sorma, Rübabə, sorma! 



Rübabə 

Sən Suriya kralının yavrusu, 


Yaraşmayır bu hal sənə doğrusu. 

Südabə 


Nə söyləyim, gəlməz dilə, 
Məni üzən fırtınalar. 
Gəncliyimi gülə-gülə 
Xırpalayan bir kabus var. 
Könlümdəki atəşləri 
Parlatamaz sönük yanğın. 
Çəlik qollar istərəm ki
Məni didsin, parçalasın. 

Rübabə 


Söylə, hər nə dərdin olsa aç mənə, 
Süd anası deyilmiyəm mən sənə?! 

Südabə 


Qoymadı Səyavuş artıq məndə can. 

Rübabə 


Keykavus duyarsa çıldırar, inan! 

Südabə 


Əgər bütün saray yanıb tutuşsa, 
Vaz keçəməm onun eşqindən əsla! 

Musiqi 


Rübabə 

Çocuqluq yetişir, topla kəndini! 

Südabə 

Ah, bu sönük tale məhv edir məni. 


Könlümü zorlayır sevmədiklərim, 
Sevdiyimdən bilməm nələr bəklərim!? 

(Salonu tərk etmək istər). 

Keykavus 

(qarşı gələrək) 

Neçin Səyavuşu qırdın, gəlmədin? 

Südabə 


Rahatsız kimiyəm... 

Keykavus 

(onun gözlərini süzərək) 

Nə olmuş, neçin 


O şən yıldızları öpər buludlar? 
Bilirsən ki, sənsiz nəşələr susar. 
Nerdə rəqqasələr? Gəlsin, oynasın! 
Nəşə dalğaları coşub qaynasın. 

Pişxidmət digər salona işarə eylər, rəngarəng tüllərə bürünmüş rəqqasələr əllərində birər gül gəlir. Südabənin ayaqlarına ataraq oynarlar. Sonra bir qismi ona qarşı pərəstişkar bir ahəng ilə şərqi söyləyərək rəqsə davam edir. Sonra yenə sözsüz olaraq oynayır və bayğınca bir işvə ilə çəkilirlər. Bu sırada pişxidmət bir məktub gətirir, vəzirə verir. 

Keykavus 
Nə yazmış? 
Vəzir 

Türk ordusu, 


Keçmiş bizim hüdudu. 
Atılaraq iləri, 
Talamışlar köyləri. 

Keykavus 

(Sarsılaraq qalxıb oturur). 

İranda Rüstəm kimi 


Pəhləvanlar dururkən, 
Nə cürətdir bilməm ki, 
Oh, bu azğınlıq nədən!? 

Rüstəm 


Xeyr, şahim, aldırma, 
Yersizdir bu iztirab. 
Rüstəm dursun, onlara 
Səyavuş verər cavab. 

Tus 


Səyavuş var olsun, bəla görməsin, 
Sayğısız düşmənə aman verməsin. 

Birinci cəngavər 

Səyavuş bu yurdun fəxri, şanıdır. 

İkinci cəngavər 

Kəyanın sarsılmaz qəhrəmanıdır. 

Səyavuş 


Yurdumuzu çeynəyən 
Sayğısız hər kim olsa. 
İnan ki, çox sürmədən
Diz çökəcək qarşıda. 
Bizdə dəmir biləklər, 
Çəlik qollar az deyil. 
Saldırıcı hünərlər 
Mərd oğullar az deyil. 

Keykavus 

(qızğın bir tövr ilə qalxaraq) 

Yox kimsədən qorxumuz, 


Hazır olsun ordumuz. 
Həp parlasın qılınclar, 
Görülsün kimdə güc var. 

Münəccim 

(gəlir, sola doğru yürür, pişxidmətə) 

Gözlərin həp parıldar, 


Yoxsa bir xəbərmi var? 

Pişxidmət 

Var yeni bir sevişmə. 

Münəccim 

Nasıl, anlat, kim-kimə? 

Pişxidmət 

Südabəni gördüm mən 
Səyavuşu öpərkən. 

Keykavus 

Türk ordusu 
Keçmiş bizim hüdudu. 
Atılaraq iləri, 
Talamışlar köyləri. 

Münəccim 

Şahim! Burax təlaşı! 
Qulun — münəccimbaşı 
Yıldızları süzərkən 
Keçən gecə duydum mən, 
Bu səfərdə ən parlaq 
Zəfər bizimdir ancaq. 

Südabə 


Təkbaşına Zal oğlu 
Üstün gələr onlara. 

Keykavus 

Ya Səyavuş? 

Südabə 


Xeyr, o, 
Getməsin bu qovğaya. 

Keykavus 

Neçin? 

Südabə 


Çünki əqrəba. 
Dönüklük etməzmi ya? 
Anasıdır turanlı... 

Keykavus 

(əlini köksünə vuraraq) 

Babası da iranlı. 


Cahan xain çıxsa da, 
Çıxmaz Səyavuş əsla! 

(Sağ tərəfdən çıxır). 

Münəccim 

(pişxidmətə) 

Südabəni gördün sən 
Səyavuşu öpərkən? 
Gözdən qaçırma, diqqət! 

(Bir kisəcik para atar). 

Al iştə, sus! 

(Gedir). 

Pişxidmət 

İtaət! 


(altunları ovucunda oynadaraq, şən qəhqəhə ilə) 

Altun, altun!.. O hər dərdin dərmanı, 


Altun pəncəsindən qurtulan hanı? 
Çalış cibin dolsun, cahan sənindir, 
Ad şahın olsa da, fərman sənindir. 

(Kisəni öpərək.) 

İştə Yəzdani-pak, iştə Əhrimən! 
Həp budur ağladan, budur güldürən!.. 
Bu göstərir divi mələkdən incə, 
Gündüz bunsuz olar qaranlıq gecə. 

Birinci cariyə 

(Təlaş ilə gəlir). 

Ah, fəlakət!.. 

Pişxidmət 

Nə var, nə olmuş sana? 

Birinci cariyə 

Şahın çılğınlığı varmışdır sona. 


Südabə getdi də, o fürsət buldu, 

Həmən bizim odamıza soxuldu. 


Pəncəsində qaldı kiçik cariyə, 
Qızcığazı sürükləyir heçliyə. 

Pişxidmət 

(alayçı gülüşlə) 

Yox, canım, şahımız öylə səfilmi? 

(qolundan tutaraq) 

Sarsaq! Bütün qızlar onun deyilmi? 

Birinci cariyə 

(geri çəkilir, kinli) 

Yerə batsın tacı, gülməsin üzü! 

(İç qapıya baxar) 

İştə o! parlayır canavar gözü, 
Qurtar məni, aman, gəldi... 

Pişxidmət 


(Yan pərdəni göstərir) 
Gir, saxlan! 

(Gizlənir). 

Kim vaz keçər sənin kimi maraldan? 

Keykavus 

(Sərxoş addımlarla ikinci cariyəni izləyərək gəlir). 

Getmə, dur, qaçma, gəl! 

(pişxidmətə) 

Saqın, buraxma! 

Pişxidmət 

(qızın önünə keçib yaxalar) 

Şaşırma! 

Keykavus 

Bax, böylə! 

İkinci cariyə 

(şaha qarşı diz çökərək) 

Qüsura baxma! 


Bir çocuğam, hənuz yetişmədim mən... 
Keykavus 

Könül həp zövq alır tazə qönçədən. 


Unutma ki, hər gün nazlı bir sona, 
Yavru bir göyərçin qismətdir mana. 

(Qolları arasına alır). 

İkinci cariyə 

(əlində çırpınır) 

İstəməm, istəməm, öldürün məni, 
Lakin toxunmayın! 

Keykavus 

Yaxşı, gəl, səni 
İncitməm, sevərək öpüb oxşaram. 

İkinci cariyə 

İstəməm... 

Keykavus 

Sözümdən çıxsan, doğraram. 

(İçəriyə doğru sürüklər) 

Pişxidmət 

(soyuq gülüşlə) 

Gözəl töhfə! Budur nəsibin ancaq! 
Qurtuluş yox sənə... 

Birinci cariyə 

(pərdə arxasından çıxır, Keykavusun getdiyi tərəfə) 

Şərəfsiz, alçaq! 

Pişxidmət 

Ağzını yum, bu söz çəkilməz artıq, 


Şaha qarşı nədir bu sayğısızlıq!? 

Birinci cariyə 

Yetər, o həris bir canavar kibi 
Hər gün parçalayıb durur bir qəlbi. 
Beş gün əvvəl, ah! O qanlı hökmdar 
Mənimlə də etdi bu dürlü rəftar. 
İsmətimi aldı ayaq altına, 
Yalvardım, çıxmadı səsim bir yana. 

Pişxidmət 

Qurtuluş yolu yox deyildir sənə. 

Birinci cariyə 

Söylə, hankı yoldur o, göstər mənə! 

Pişxidmət 

(mənasız gülüşlə) 

Şah keyfini sürdü, bu gündən sonra 

(əli köksündə) 

Onun kölgəsinə gəlmişdir sıra. 

Birinci cariyə 

Anlamadım... 

Pişxidmət 

Ondan artan yosmalar, 


Mənim yatağımda nəşəyə dalar. 
Fəqət çox sürmədən keçər fırtına, 
O qız varır şanlı bir komandana. 

Birinci cariyə 

(fəna halda sarsılır) 

Yetər, sus, yetər, ah, duyğusuz kölgə! 


Mən istəməm ləkə üstündən ləkə. 

(Getmək istər). 

Pişxidmət 

Getmə, dur! 

Birinci cariyə 

Toxunma, yetər, rəzalət! 


Göylərəmi uçdu haq və ədalət? 

Bu sırada Səyavuş belində qılınc, başında yarımtac olaraq onları 


görüncə heyrətlə dinlər. 

Pişxidmət 

(qıza yaxlaşır) 

Haq və ədalətmi?!.. O bir quş olsa, 


Şahın sarayında yapamaz yuva. 

(alayçı qəhqəhə ilə) 

Haq və ədalət!.. Nə gülünc əfsanə! 
Bu lafdan xoşlanır ancaq divanə. 
Çocuqluq yetişir, gəl bu axşam da, 
Vaxtını xoş keçir mənim odamda. 

(Qızın qolundan tutaraq) 

Unutma ki, sənin kimi yüzlərcə, 
İsmətlər pozulur burda hər gecə. 

Birinci cariyə 

Burax, demək sən də Keykavus kibi, 
Heçliyəmi gömdün vicdanı, qəlbi? 

Pişxidmət 

Söylənmə, gəl bəri! 

Birinci cariyə 

(geri çəkilir) 

Yetər quduzluq. 

Pişxidmət 

(qucaqlar) 

Sən bir oyuncaqsan, mən də bir çocuq. 

Səyavuş 


(sərt və kinli) 

O bir quzu, sən bir quduz canavar. 

(Hər biri şaşqın addımlarla bir tərəfə gedir). 

Ah, nə qədər çirkin, vəhşi duyğular!.. 


Heç yalan deyilmiş anamın sözü, 
Başqa imiş sarayların iç üzü. 
O da bu çirkablar içində sönmüş, 
Gənc yaşında ömrü sərabə dönmüş. 
Sarmış da hər yanı bayquşlar səsi, 
İştə gülünc faciələr səhnəsi! 

Südabə 


(gəlir. Darğın baxışla ona yanaşır) 

Səyavuş! Səyavuş! Küskünəm sana. 

Səyavuş 

Kəyan şahı nerdə? Sözüm var ona. 

Südabə 

Nə söz? 


Səyavuş 

Hərbə aid.. 

Südabə 

Şaşırdınmı sən? 


Neçin qovğa sözü düşməz dilindən? 
Cəlladmısan, səndə könül yoxmudur? 

Səyavuş 


Məndəmi? 

Südabə 


Öylə ya... 

Səyavuş 


Neçin? 
Südabə 

(əli köksündə) 

Aman, dur! 
Səbr edəməm qovğa sözü gəlincə. 

Səyavuş 


Uca ruhlu ana, qəlbin nə incə! 

Südabə 


Bir yaşdayıq, insaf edib baxsana, 
Ana deyil, yalnız vurğunam sana. 

(birdən-birə sarılır) 

Səyavuş 

(şaşqın bir halda geri çəkilir) 

Sən xəstəsən... 

Südabə 


Söylə, təbibim hanı? 

Səyavuş 


Səndə vardır azğın bir əqrəb qanı, 
Ehtiras alovu yaxmasın səni. 

Südabə 
Söndür o atəşi, sevindir məni! 


Yoxsa... o atəşdə özün yanarsan, 
Məhv olurkən bu xoş günü anarsan. 

Səyavuş 


Ölümdən qorxmayır Keykavus oğlu, 
Xəyanət ləkəsi daha qorxulu!.. 

Südabə 


(diz çökərək) 

Bir busə ver mənə. 

Səyavuş 

(qolundan tutub qaldırır) 

Yetər bu zillət! 

Südabə 


Sənin, həp varlığım sənin... 

Səyavuş 


Rəzalət! 

Südabə 


Gözəlliyə qarşı kordur gözlərin. 
Bax, eyi bax!.. 
(sinəsini açar) 

Səyavuş 


Əvət, gözəl hər yerin, 
Lakin, əfsus, mənim gözümdə çirkin!.. 

Südabə 


Təhqir etsən belə buraxmam səni. 

(sarılır) 

Səyavuş 

(itələyir) 

Çəkil, ehtirasın qara yelkəni! 
Sən nəsən? Bir heç, bir şərəf xırsızı, 
Vəhşi Suriyanın uğursuz qızı! 

Pişxidmət bu lövhəni görür, çəkilir. 


Südabə 


(incə ipək köynəyini yırtıb paralar, köksü tamamilə 
dışarı çıxar) 

Gözəlliyə qarşı kordur gözlərin. 

(çılğınca bir ahəng ilə bağırır) 

Sən xainsən, əvət, duyğusuz xain! 


Ax, yetişin, məni məhv etdi xain! 

Keykavus 

(səsə çıxır) 

Kimdir xain? 

Südabə 

Oğlun! 


Keykavus 

Nə kirli təhqir! 

Südabə 

“Babam nerdə?”-deyə gəlib söz atdı, 


Mənə xəyanət əlini uzatdı. 
Bax, iştə köynəyim!.. 

Keykavus 

Əvət, bəllidir. 

Südabə 


Bu çirkin ləkədən xilas et məni! 

(Hönkürtü ilə ağlayaraq pərdə arxasına keçir). 

Keykavus 

(səsə gələn pişxidmətə) 

Çağır münəccimi! 

Səyavuş! Səni 


Yolundan sapdıran hankı duyğudur? 

Səyavuş 


Oğlun nə sapqındır, nə də suçludur. 

Keykavus 

Bir həqiqət yoxmu bu sözdə? 

Səyavuş 


Əsla! 
Ləkəm varsa təmizlərim qanımla. 

Münəccim 

Nə olmuş? 

Pişxidmət 

Südabə etdi iftira. 

Münəccim 

Şahim! Əmr ediniz! 

Keykavus 


Var bir macəra, 
Acı bir sirr!.. Onu kəşf et sən bizə! 

Münəccim 

(qafasını sallayaraq) 

Təlaş verir gözəl bir qadın sizə. 

Keykavus 

Səyavuş nasıldır, o suçsuzmu, ya? 

Münəccim 

Yox bir düşüncəsi qovğadan başqa. 

Keykavus 

Çarə bul, seçilsin doğru əyridən. 

Münəccim 

Əmr ediniz atəş yaxılsın həmən; 


Keçsinlər üstündən, diqqət eyləriz, 
Yanan suçlu olar, yanmayan təmiz. 

Keykavus 

Yanan suçlu olar, yanmayan təmiz. 

(qızğın) 

Atəş, atəş!.. Çapuq atəş yaxılsın! 

PƏRDƏ 


II SƏHNƏ 

Atəş ətrafında oxuyaraq Zərdüşt ayini icra edirlər. 

Möbidlər 

Əmr etmiş yaradan, 


Bir sınaqdır iştə! 
Günahsız bir insan 
Yanmaz bu atəşdə. 

Qızlar rəqs edirlər. 

Keykavus 

Nerdədir məlikə? 

Birinci cariyə 

O imdi bayğın!.. 

Keykavus 

Bayılsa ayılsın, ölsə dirilsin! 

Cariyə gedir. 

Münəccim 

İştə, atəş! 

Keykavus 

Burax Südabə gəlsin. 

Möbidlər 

Müqəddəs alovdan 
Keçənlər qurtular. 
Əyri yollar gedən 
Həp yanar, kül olar. 

Qızlar təkrar edirlər. Münəccim Səyavuşun tacını və qılıncını alır və uzun bir köynək geyindirir. Südabə saçları dağınıq, bənizi uçmuş olduğu halda cariyələri ilə gəlir. 

Keykavus 

Yaxın gəl! 


Südabə 


Əmriniz? 

Keykavus 

Girin atəşə! 

Səyavuş 


Mən hazıram. 

Südabə 


Yazıqdır Səyavuşə. 

Keykavus 

Öncə sən girərsən. 

Südabə 


Bu xoşdur mana, 
Könlümdə yanğın var, başda fırtına. 

(acı gülüşlə) 

Təsir edərmi heç atəş atəşə? 
Vuruldum yanaraq mən Səyavuşə... 

Keykavus 

(əl çalaraq) 

Cəllad!.. 

(Südabəni kinli baxışla süzərək) 

Nə sayğısız, nə düşgün qadın. 

(İki təbərdar ilə cəllad gəlir). 

Alın bu azğını, həmən asılsın! 


Hər kəs ibrət alsın cənazəsindən. 

Südabə 
(acı və şaqraq qəhqəhə ilə) 


Nə dəhşətli qərar!?. Gözəl düşünsən, 
Sevgisiz yaşayan canlı bir məzar! 
Sevərkən ölənlər daha bəxtiyar. 

(İki-üç addım uzaqlaşaraq dönər). 

Səyavuş, Səyavuş! Sənin bir busən 
Dəyərlidir Kəyan tacından... 

Səyavuş 


Ah, sən!.. 

Südabə 


Əlvida, əlvida... eşsiz qəhrəman! 

Gedirlər. 


Keykavus 

Oh, ipəkli ilan, sevimli qaplan! 

Səyavuş 


Lütf ediniz! 

Keykavus 

Söylə! 

Səyavuş 


Neçin asılsın? 

Keykavus 

Ya nə olsun? 

Səyavuş 


Məhbəslərə atılsın. 
Bəlkə Yəzdani-pak edər mərhəmət, 
Tutduğundan peşiman olur... 

Vəzir 


Əvət, 
Oğlunuz heç yanılmayır, əfəndim! 
Bu gözəl tədbiri mən də bəyəndim. 

Keykavus 

Xayır, bu mümkünmü? 

Vəzir 


Neçin olmasın? 

Keykavus 

Neçinmi? Neçinmi? İştə, o sapğın 
Çirkin bir ləkədir Kəyan tacına. 

Səyavuş 
Şaşırmış qadındır, acıyın ona! 


Vəzir 

Baş hərəmdir, əvət, edam etsəniz, 


Müztərib olacaq bundan ölkəmiz. 

Keykavus 

Get, söylə, o vəhşi dağlar pərisi, 
Duymamalı artıq bir insan səsi. 

Rüstəm 


Şah sağ olsun, iştə ordumuz hazır, 
Bütün qəhrəmanlar əmrə muntazır. 

Keykavus 

(münəccimlər çıxırlar, oğluna) 

Səyavuş! Qalmadı bir şübhəm sana, 


Vuruldum səndəki parlaq vicdana. 
Bir ləkə var bəlkə ayda, günəşdə, 
İncə bir iz belə yox Səyavuşdə. 
Əvət, südün təmiz, açıqdır alnın, 
Sapdıramaz səni hər oynaq qadın. 
Haydı, yavrum! Gözü yollarda ordun, 
Get, zəfər tanrısı yardımçın olsun! 

Keykavus əli ilə işarə edir, Rüstəm, Səyavuş, Tus, Bəhram və 


cəngavərlər gedir. 

PƏRDƏ 


İKİNCİ PƏRDƏ 

I SƏHNƏ 


Yaxında bir köy, uzaqda Bəlx qələsi görünür, səhnədə İran köylüləri daş, çamur daşıyaraq yeni qələ yapmaqla məşğuldur. İçlərində qız və qadınlar da çalışır. Ətrafda iki çadır qurulmuş. Pərdə musiqi ilə açılır. İki zəbtiyyə məmuru ağır yürüyən işçiləri qırmancla vurub, sürətli hərəkətə məcbur edir. İki bənna divar üstündə türkü söyləyərək çalışır. 

Birinci bənna 

Gəl, quzum, tez ol da gəl! 
Gözüm qaldı yolda, gəl! 
Çamur gətir, daş gətir! 
Durma, arxadaş, gətir! 

İkinci bənna 

Haydı, quzum, kərpic at, 
Kirəc gətir, az su qat! 
Gecikmə, gəl, durma, gəl! 
İşə zərbə vurma, gəl! 

Birinci məmur 

(axsayan bir qulu itələyir) 

Çapuq yürü, axsama, 


Çox qalmadı axşama. 

İkinci məmur 


(ixtiyar köylünü vurur) 

Haydı, şaşqın ixtiyar! 


Tənbəllərə qırmanc var. 

İxtiyar 


Vurma, sönmüş qüvvətim, 
Yoxdur daha taqətim. 

İkinci məmur 

Başqa laf istəməm, sus! 


Yüklə 0,86 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin