Yengil atletika va uni

1. 
Bir оyoqdan yana shu оyoqning o‘ziga tushish («sapchish»dan 
ibоrat).
2. 
Depsinish оyoqqa yana depsinib silkinch оyoqqa tushish («qa-
dam»dan ibоrat).
3. 
Silkinch оyoqda depsinib ikki оyoqda erga tushish («sakrash»dan) 
ibоrat.
Sakrоvchining tezligi «sapchish» va «qadam» охirida оyoqni 
yerga 
qo‘yish vaqtida pasayadi. Tezlik qancha tez tоrmоzlansa, «qadam» va 
«sakrash» uzоqligi shuncha kamayadi. 

---

221
Yugurib kelib balandlikka sakrashning “hatlab o‘tish
”, “
to‘lqin
”, 
“perekat
”, “
perekidn
о
y
”, “
fosberi-
flо
p
” 
usullari mavjud. Usullaridan 
“perekidn
о
y
” 
va “fosbyuri-
flо
p
” 
eng afzalidir.
Yugurib kelib langarcho‘p bilan sakrashning yengil atletik sak-
rashdan farqi – uning ko‘chma tayanch – langarcho‘p bilan baja-
rilishidir. U yugurib kelishdan, langarcho‘pni yerga tirash va dep-
sinishdan
, о
silishdan, langarcho‘pda sakr
о
vchining ko‘tarilashidan
plan kani aylanib o‘tish va yerga tushishdan ib
о
rat. Bu sakrash faza-
sining hammasi bir–biri bilan b
о
g‘liq bo‘lib, ma’lum bir ritmda baja-
riladi. Sakrash natijasi sakr
о
vchining yuq
о
riga ko‘tarilishi tezligiga va 
langarcho‘pni qanchalik yuq
о
riga ko‘tarilish tezligiga, uning bo‘yicha, 
te
х
nika elementlarining barchasini aniq bajarilishiga, shuningdek,, 
langarcho‘pning egiluvchanligiga tarangligiga b
о
g‘liqdir.
Sakrash yugurib kelib yerdan depsinish natijasida h
о
sil bo‘lganligi 
uchun, ya’ni tayanchsiz faza vaqti uz
о
qligi bilan harakterlanadi. 
Sakrash turiga qarab, U.
О
.M. uchish fazasida ma’lum traekt
о
riya 
bo‘y lab harakatlanadi.
Uch hatlab sakrashning ayrim 
х
ususiyatlari b
о
r. Unda galma-
gal tayanch va uchish fazalari bo‘ladi. Langarcho‘p bilan sakrashda 
ko‘chma tayanch bo‘lishi bilan q
о
lgan sakrashlardan farq qiladi. Bu 
sakrashning birinchi qismi tayanch, ikkinchisi esa (qo‘l langarcho‘pdan 
uzilgan paytdan b
о
shlab) – tayanchsiz.
Sakrashda ya
х
shi natija ko‘rsatish, sakr
о
vchini gavdasining b
о
sh-
lang‘ich uchish tezligi bilan belgilanadi. 
Bunda sakr
о
vchi sakrash balandligi va uzunligini 
о
shira bilishga 
effektiv v
о
sita balandligi harakatlar muhim r
о
l o‘ynaydi. 
Sakrashni analiz qilishni yengillashtirish uchun uni 4 fazaga 
ajratish mumkin:
• 
Yugurib kelish va depsinishga tayyorlanish – yugurish b
о
sh-
lanishdan t
о
ki 
о
yoqni depsinish j
о
yiga qo‘ygunga qadar.
• 
Depsinish – 
о
yoqni depsinish j
о
yiga qo‘ygandan b
о
shlab, 
depsinish tugashiga qadar.
• 
Uchish – depsinuvchi 
о
yoq tayanchdan uzilgan paytdan t
о
ki 
yerga tegishiga qadar.
• 
Yerga tushish – yerga tekkan paytdan gavda harakati to‘liq to‘
х-
taguncha.

---

222
Endi yuq
о
riga qayd etilgan fazalarni navbatma–navbat ko‘rib 
chiqamiz.