Yengil atletika va uni
Yüklə 6,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘z – o‘zini nazorat qilish uchun savollar: 1. Estafetali yugurishning masofalari qancha 2.
- V BOB. KROSS YUGURISH 5.1. Kross yugurish texnikasi
|
Uslubiy ko‘rsatmalar.
Estafeta tayoqchasini uzatgan yuguruvchi tezligini pasaytirib o‘z yo‘lkasida qolish shart. 145 4.4. Estafetali yuguruvchilarning maxsus mashqlari Estafetali yuguruvchilarni tayyorlashda asosan ularning umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarligiga katta e’tibor bеrish kеrak. Hozir- gi kunga kеlib jahon arenalarida raqobatning kuchayishi, barcha murabbiy, o‘qituvchi, sportchilar oldiga yanada yangi usullarni mashg‘ulotlar jarayoniga tadbiq etishni talab etmoqda. Ma’lum estafetali yuguruvchilar uchun ham maxsus mashqlar ahamiyati juda katta. Maxsus mashqlar orqali mushaklar kuchini, bo‘g‘imlardagi ha ra- kat chanlikni, egiluvchanlikni, harakat tеzligini va chidamlilikni rivoj- lantiriladi. 1. Tizzani b а l а nd ko‘rib yugurish: 3*20 m е tr 2. Oyoql а rni о rqaga qo‘yish holatidan start olish: 3*20 metr. 3. H а r xil sp о rt x о l аt l а rid а n yugurish.T е z b а j а rish 2*20 m е tr. 146 4. О silg а n to‘pni oyoq bil а n t е pg а nd а n k е yin yugurish. Chapga, orqaga 3820 m е tr. 5. K а tt а k а d а ml а r bil а n yugurish. Hаrаkаt o‘rtachа v а t е zlik 4*15 m е tr. 6. To‘g‘ri chiziq bo‘yicha oyoqlarni kres qilib yugurish. Harakat o‘rtacha 4*20 m е tr 7. To‘g‘ri chiziq bo‘yich а 40 m m а s о f а ni yugurib o‘tish. Oyoql а r p а sti chiziqq а v а ung а yonm а -yon qo‘yil а di-2 m а rt а 8. Xuddi o‘sh а , l е kin oyoql а r p а stini о ldingi qisml а rd а qo‘yish bil а n-2 m а rt а . 147 9. Xuddi o‘sh а , l е kin s о nni b а l а nd ko‘tarishg а e’tib о r b е rish-2 m а rt а 10. S о nni b а l а nd ko‘- tarish bil а n yugu- rish. А vv а l bir j о yd а b а j а ril а di, k е yin 30 m b а j а ril а di. Y е l- k а l а r о rq а sig а k е t- m а sligi l о zim, shuning uchun qo‘ll а rni b е ld а ushl а b turish mumkin. S о n g о ri- z о nt а l chiziq bo‘yich а ko‘t а ril а di, suyang а n oyoq es а bu vaqtd а to‘liq о chil а di-2 m а rt а . 11. D а stl а bki h о l а t- а s о siy tik turish. Tirs а kl а rd а q а tl а ng а n qo‘ll а r bil а n h а r а k а t, xuddi yugurushd а gid а y. А vv а l s е kin, k е yinch а lik t е zl а nish bil а n b а j а ril а di. Mashqni а rg‘ а mchin yoki s о chiq bil а n b а j а rish mumkin-4x20 m 12. Bir oyoqdan ikkinchi о yoqq а s а kr а sh. D е psinishd а d е psinuvchi о yoq h а mm а sust а vl а rd а to‘lik о chil а di, tizz а bil а n о lding а yub о ril а di. B е l о lding а egilg а n, tirs а kl а rd а q а tl а ng а n qo‘ll а r о rq а о lding а en е rgik h а r а k а tl а n а di.-3x30 m 148 13. Yaxshil а b d е psinib silkinish bil а n yugurish. Bund а s о n, tizz а v а о yoq p а sti q а riyib to‘g‘ri chiziqni t а shkil et а di-3x30 14. Bujul а kni о rq а g а t а shl а b о yoq p о shn а l а ri bil а n yugurish. B е l v а y е lk а l а r о lding а egilm а sligi k е r а k- 2x30 m 15. D а stl а bki h о l а t а s о siy tik turish. G а vd а v а znini о yoq uchid а ko‘t а rilib, p о shn а l а rni y е rd а n uzm а sd а n. Bu yo‘l bil а n q а bul qiling а n g а vd а egilishini ushl а b 15-20 m m а s о f а ni yugurish. 16. D а tsl а bki h о l а t Tik turish h о l а ti chiziqch а l а r ustid а n bir oyoqdan ikkinchi о yoqq а s а kr а shl а rni b а j а rish. D е psinish о yoq to‘liq о chilishi k е r а k, ikkinchisi es а tizz а d а bukilish l о zim - 2x10 m 17. 40 m m а s о f а ni yugurib o‘tish. To‘g‘ri chiziqd а v а burilishd а а st а -s е kin b а j а rish k е r а k, k е yinch а lik t е zlikni kuch а ytirish k е r а k, h а r а k а tl а rning erkin li- gini v а е ngillikni s а ql а sh k е r а k 3 m а rt а 149 18. D а stl а bki h о l а t- yuqori st а rt. 20 m е tr m а s о f аа yuqori t е zlikd а yugurish. Q а ytish q а d а m bil а n yurish - 4 m а rt а 19. Xuddi o‘sh а , l е kin 30 m m а s о f а d а yugurish-4 m а rt а 20. 30 m m а s о f а ni yuqori v а p а st st а rtd а n yugurib o‘tish-5 m а rt а 21. D а stl а bki holat- d о ir а ning ikkit а q а r а m а -q а rshi ch е tid а yuqori st а rt holatid а n sh е rigi tur а di. M а ksim а l t е zlik bil а n d о ir а bo‘yich а 60 m е tr m а s о f а yugurish - 2 m а rt а 22. D а stl а bki holat yot а dig а n h а lq а m а rk а zid а а s о siy tik turish holati. D о ir а d а n d о ir а g а h а r xil yo‘n а lishd а о g‘irligi 3 kg puflа ng а n to‘pi ko‘kr а k о ldid а ushl а b s а kr а shl а r-m а rt а Tayanch iboralar. 1. Stadion. 2. Olimpiada. 3. Start. 4. Start tezlanishi. 5. Estafeta. 150 6. Estafetali yugurish. 7. Estafeta tayoqchasi. O‘z – o‘zini nazorat qilish uchun savollar: 1. Estafetali yugurishning masofalari qancha? 2. Olimpiada o‘yinlari dasturiga Estafetali yugurishning qaysi masofalari kiritilgan? 3. 4x100 va 4x400 m masofalarga yugurish qanday yugurishga kiradi? 4. O‘zbekistonda estafetali yugurishning qanday turlari bor? 5. Estafetali yugurish bo‘yicha dunyo rekordi kimga tegishli? 6. Ilk bor kimlar o‘rtasida yengil atletika to‘garaklari tuzilgan? 7. Estafeta tayoqchasining tuzilishi qanday ko‘rinishda bo‘ladi? 8. Estafeta tayoqchasi tuzilishi qanday materialdan yasaladi? 9. Tayoqchaning uzunligi necha smni tashkil etadi? 10. Tayoqchaning og‘irligi necha grammdan ortiq bo‘lmasligi lozim? 11. Estafetali yugurishda jamoaning yaxshi natija ko‘rsatishida qanday omillar muhim sanaladi? 12. Estafeta tayoqchasini uzatishning necha xil usuli bor? 13. Erkaklar o‘rtasida 4x100 m masofaga estafetali yugurish boyicha dunyo rekordi qaysi davlat vakillariga tegishli? 14. Erkaklar o‘rtasida 4x400 m masofaga estafetali yugurish boyicha dunyo rekordi qaysi davlat vakillariga tegishli? 15. Ayollar o‘rtasida 4x100 m masofaga estafetali yugurish boyicha dunyo rekordi qaysi davlat vakillariga tegishli? 16. Ayollar o‘rtasida 4x400 m masofaga estafetali yugurish boyicha dunyo rekordi qaysi davlat vakillariga tegishli? 151 V BOB. KROSS YUGURISH 5.1. Kross yugurish texnikasi Kross yugurish bu – yengil atletikaning ommalashgan sport turlaridan biri bo‘lib, tabiiy sharoitlarda tekslik, tekslik-pastlik, qumli, suvli va 30-40 smli to‘siqliar bor joylarda o‘tkaziladigan yengil atletika turi hisoblanadi. Kross musobaqasi masofalari o‘smir yoshdagilar uchun 5-6 km, ayollar uchun 8-12 km va erkaklar uchun 10-12 km masofalarida musobaqalar o‘tkaziladi. Kross yugurishda yugurish qadami tuzilishi o‘rta masofalarga yugurishdagi singaridir. Oyoqlarni qo‘yish erga (o‘tkaziladi, qum, asfalt) bog‘liq bo‘ladi. Asosiy vazifa – yugurish tezligini va depsinish kuchini saqlab qolgan holda jarohat olmaslikdir. Ko‘tarilishlar va pastga tushishlar marafondagiga o‘xshash tarzda engib o‘tiladi, faqat tikka ko‘tarilishlar va tushishlarda daraxtlar, butalardan ularga qo‘llar yordamida osilib qolgan holda foydalanish mumkin. Gorizontal to‘siqlarni (chuqurlar, ariqlar, zovurlar) oyqdan- oyoqqa sakragan holda yengib o‘tiladi. Vertikal to‘siqlarni qo‘lga yoki oyoqqa tayangan holda, g‘ov ustidan oshib qadam tashlash bilan (to‘siq xususiyatiga qarab) yengib o‘tish mumkin. Shuni yodda tutish muhimki, to‘siqlarni engib o‘tish odatda nafas olish maromini buzadi, uni tiklash va qisqa muddat ichida o‘zining yugurishdagi optimal nafas olish maromini qaytarish lozim. Shuningdek,, yumshoq va sirpanchiq yerda oyoq orqaga sirpanib ketmasligi uchun qisqa qadamlar bilan yugurish yaxshiroq ekanligini esdan chiqarmaslik zarur. SHunday qilib, kross yugurishdagi musobaqalar ravon yugurishdan farqli ravishda yuqori darajadagi chidamlilikdan tashqari to‘siqlarni engib o‘tishda har tomonlama tayyorgarlikni, yuzaga kelgan vaziyatni tez tahlil qila olishni va unga munosib yechim topishni taqozo etadi. Yüklə 6,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|