Yer resurslaridan foydalansh foydalanishning ilmiy-nazariy asoslari

YER RESURSLARIDAN FOYDALANSH FOYDALANISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI
Ochilov Navro’zbek O’roqboy o’g’li
Jizzax davlat pedagogika universiteti
Makatabgacha va boshlang’ich ta’limda jismoniy tarbiya va
sport yo’nalishi 3-bosqich talabasi
Telegram nomeri: [phone]


Аnnоtаtsiyа. Yer resurslari, еrimizdagi tabiiy boyliklardan biri hisoblanadi va energiya, mineral, suv, oziq-ovqat va biologik turli ko'rsatkichlar kabi insonlar va boshqa jonli jinoiyatlar uchun muhim manbalarni ta'minlaydi. Lekin, bu manbalar cheklanganligini uzaytirish uchun cheklanishlar mumkin va faqat to'g'ridan-to'g'ri ularning o'g'irlig'i yoki haqiqiy sabablari uchun zararli bo'lishi mumkin: inson salomati va ekologik holatiga zarar keltirishi mumkin. Bu sababli, еr manbalari sodda va xavfsiz foydalanish va himoyalash uchun mutaxassis yo'nalishlar ishlab chiqarilgan. Ularning orasida yangilaydigan energiya manbalari foydalanishi, manbalarning samarali ishlatilishi, o'tkazmalarning kamaytirilishi va qayta ishlanishi, ta'sirlar monitoringi va tartibga solish yo'llari korsatiladi. Bu maqolada biz еr manbalari bilan qanday foydalanaslik va ularni qanday sodda va xavfsiz foydalanaslik uchun qanday tashkil etilishi haqida ma'lumotlar olishimiz mumkin. Shuningdek, manbalarni himoyalash va kelgusi poklarga uzatish uchun qanday qadamlarni o'tkazishimiz mumkinligi haqida ham ma'lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar. energiya manbalari, mineral manbalari, suv manbalari, oziq-ovqat manbalari, biologik ko'rsatkichlar, insonlar va boshqa jonli jonzotlar, muhim manbalar, salomatlik, ekologik holat.
Kirish. Yerimizdagi tabiiy boyliklar, energiya, mineral, suv, oziq-ovqat va biologik turli ko'rsatkichlar kabi insonlar uchun muhim manbalar ta'minlaydi. Lekin, ularning cheklanganligi zarar keltirishi mumkin va inson salomatiga ta'sir ko'rsatishi mumkin. Bu sababli, bu manbalardan sodda va xavfsiz foydalanish va himoyalash uchun mutaxassis yo'nalishlar ishlab chiqarilgan. [1]
Ularning orasida yangilaydigan energiya manbalari foydalanishi, manbalarning samarali ishlatilishi, o'tkazmalarning kamaytirilishi va qayta ishlanishi, ta'sirlar monitoringi va tartibga solish yo'llari korsatiladi. Maqolada biz еr manbalari bilan foydalanish va ularni himoyalash uchun qanday qadamlarni o'tkazishimiz mumkinligi haqida ma'lumotlar olishimiz mumkin. [2]
"Yer resurslari" tabiri o'zida еr osti suv, еr yuzidagi mamlakat, havovuchlar va boshqa yaratgich resurslarni o'z ichiga oladi. Bu resurslar ekologik, iqtisodiy va insoniyligi ko'plab ko'rinishlarda ta'sir etadi. Yer resurslaridan foydalanish esa ekologik va iqtisodiy o'zaro bog'liqligi sababli, tadbirlar va muhokamalar ko'p qatlamli bo'lib o'tadi. Yer resurslaridan foydalanishga rag'batlantirish maqsadida, ulardan samarali foydalanish, muhofazasi va qayta tiklash bajarilishi kerak. Bu esa ekologik tasnifdagi imkoniyatlar, insonlar va tabiiy ob'ektlar o'rtasidagi bog'lanishni ko'proq aniqlab beradi.
Boshqa taraflardan, еr resurslarining samarali foydalanish hamda muhofazasi uchun mutaxassislar va institutlar yo'qdir. Bu institutlar yuridik, siyosiy, ekologik va iqtisodiy muammlarni hal qilish, shuningdek, еr resurslarining sifatini oshirish, texnik qo'llanilishi va ularning davlat politikasi bilan bog'liq bo'lgan muhim savollarni muhokama qilish bilan shug'ullanadi. Yer resurslarini samarali boshqarish, ulardan foydalanishga qat'iy shartlar qo'yish va ularning muhofazasini ta'minlashni tayyorlash esa davlatning iqtisodiy va siyosiy strategiyalarining muhim qismlaridan biri sifatida ko'rinadi.
Yer resurslari, bizning dunyodagi tabiiy resurslar ichida eng ko'p miqdordagi resurslar, shu jumladan, suv, еr osti suvi, jamiyat va oziq-ovqat resurslari, madan resurslari, tugunlar, turli xil yog'och resurslar va boshqalar. Yer resurslari dunyoning har bir qit'asida mavjud, ammo ularning miqdori va muhimligi tuman, shahar va mamlakatlar orasida o'zaro farq qilishi mumkin. Yer resurslarini rivojlantirish va foydalanish masalalari bugungi kunda eng katta muammo deb hisoblanadi. Bu muammo biologik, ekologik, iqtisodiy va sotsial ko'rinishga ega. Yer resurslarining sifatini saqlash, ularni ta'minlash va ularni rivojlantirish uchun qanday qadam atilishi kerakligi muhimdir. [3]
Yer resurslarini muxim foydalanishda amalga oshirilishi kerak bo'lgan tadbirlar, shu jumladan, yuqori sifatli suv va еr osti suvini ta'minlash, jamiyat va oziq-ovqat resurslarini rivojlantirish, ekologik birlashmalarni ta'minlash, madan resurslari va boshqa resurslar uzaytirilishi kabi xilma-xil tadbirlarni o'z ichiga oladi.
Yer resurslaridan foydalanish masalalari bugungi kunda o'z mavzusida ko'plab maqolalar, maqolalar va ilmiy ishlar yozilgan. Bu maqolalar umumiy ahamiyatga ega bo'lib, dunyoning har bir qit'asidagi mamlakatlar uchun muhimdir. Bu maqolada tabiiy resurslarining suvdirligi yo'netilishi borib yurgan muammo keng ko'rib chiqilgan va bu muammoga еchim topish uchun turli yo'llar va usullar ko'rsatilgan. Bu muammo, jahon bo'ylab o'rnatilgan ekologik tamirlash va suv uskunalari, biologik еtishtirish va iqlim o'zgarishiga qarshi kurashish, quruqligi buzish va boshqa ko'plab ilg'or ekologik jarayonlarning mavjudligi bilan bog'liqdir.[3]
Bu muammoni hal qilish uchun bir nechta usullar ko'rsatilgan. Misol uchun, tabiiy resurslarning yaxshi miqdorda saqlanishi uchun suv, tish va tabiiy o'zaro aloqalarining saqlanishi, biologik qutqarish yoki etik qayta tiklashni o'rganish, kuchli ekologik siyosatlar va qonunlar, ekologik tamir ishlari va boshqa ko'plab ilg'or usullar keng ko'rsatilgan. Bundan tashqari, Sanoat Inqirozi va inson manzaralari o'zgartirishlari kamaytirish jarayonlarining qayta baholashlari va ekologik tamirlash jarayonlarini amalga oshirish imkoniyatlari ham ko'rsatilgan. Bu muammo bilan bog'liq kelgusidagi kurashda, avtomatizatsiya va innovatsion texnologiyalar, tashqi ta'sirler va uning ta'sirini kuchaytirish, energiya va resurslarni samarali ishlatish, muhim ta'sirli joylarning tekshirilishi va monitoringi, xavfsiz zonalar yaratilishi kabi turli yo'llar keng qamrovli o'rganilgan. [4]
Shuningdek, quruqligi buzish va sanoat faoliyati ta'sirini kamaytirish ham o'rganilgan. Bu yo'llar orasida, sanoat tuzilmalaridagi innovatsiyalar, yangi va samarali energiya manbalari, to'g'ridan-to'g'ri yarimavtomatik texnologiyalar, suv va energiya samarali ishlatishni rag'batlantiruvchi iqtisodiy qonunlar va shakllar kabi ko'plab usullar keltirilgan. Bundan tashqari, bu maqolada ma'lumotlar internet manbalari, ilmiy jurnallar va matbuotdagi qimmatbaho maqolalar asosida tahlil qilinib, tabiiy resurslar va ekologik tamir jarayonlari haqida tajribalar va ko'proq bilimlarni olishga xizmat qilish maqsadida yozilgan.