88
2- GRAFIK ISH
Grafik ish sharti
1. Son belgili proyeksiyada sirt bilan to`g’ri chiziqning kesishish nuqtalari
topilsin.
Grafik ishni bajarishga oid ko`rsatmalar
Variantda berilgan sirt bilan to`g’ri chiziqning kesishish nuqtalarini topishda
qaysi usullardan foydalanish mumkinligi aniqlanadi. So`ngra usullarning qaysi biri
bilan misolni Yechish oson bo`lsa, o`sha usuldan foydalaniladi.
1-misol.
Son belgili proyeksiyada piramida bilan to`g’ri chiziqning o`zaro
kesishish nuqtalari topilsin (4.4-shakl).
Yechish.
To`g’ri chiziq piramida bilan kesishsa, ular ikkita umumiy nuqtaga
ega bo`ladi.
Shaklda AB to`g’ri chiziq kesmasi va SDCEF to`rtburchakli
piramida son
belgili proyeksiyasi bilan berilgan (a
10
b
8
; s
6
c
11
d
9
e
10
f
14
). AB to`g’ri chiziq bilan
SCDEF piramidaning kesishish nuqtalarini topish uchun to`g’ri
chiziq orqali
ixtiyoriy tekislikning 9 va 10 gorizontallarini o`tkazib, ixtiyoriy tekislik bilan
∆s
6
e
10
f
14
ning kesishuv chizig’i 1
10
2
9
yasaladi. 1
10
2
9
bilan a
10
b
8
o`zaro
kesishib,
izlanayotgan nuqtalardan biri m
9
,
48
ni hosil qiladi.
AB orqali boshqa bir ixtiyoriy tekislik 9 va 8 gorizontallar orqali o`tkazilib,
∆s
6
d
9
c
11
bilan kesishuv chizig’i 3
8
4
9
aniqlangan. 3
8
4
9
bilan a
10
b
8
o`zaro
kesishib,
ikkinchi nuqta (n
8,58
) topilgan.
2-misol.
4.5-shaklda topografik sirt (tepalik) gorizontallari va A
B
to`g’ri
chiziqning son belgili proyeksiyasi berilgan. Topografik sirt bilan A
B
to`g’ri
chiziqning kesishish nuqtalarini son belgili proyeksiyasi topilsin.
Yechish.
Buning
uchun a
1
va b
4
nuqtalardan ixtiyoriy vaziyatda o`zaro
parallel to`g’ri chiziqlar o`tkazamiz. Bu chiziqlar A
B
orqali o`tgan
umumiy
vaziyatdagi ixtiyoriy yordamchi Q tekislik gorizontallarining proyeksiyasi
bo`ladi. Q tekislikning topografik sirt bilan kesishish chizig’ini aniqlaymiz.
Buning uchun a
1
b
4
chiziqni darajalarga bo`lamiz va bo`lingan
nuqtalar
(2,3)dan Q tekislik gorizontallarining proyeksiyasini o`tkazamiz. Topografik
sirt bilan Q tekislikni bir xil son belgili gorizontallarining
kesishish nuqtalari
(I
1
,II
2
,III
3
,…VIII
1
)ni aniqlaymiz va ularni ketma-ket silliq tutashtirib, Q
tekislikning topografik sirt bilan kesishish chizig’ining
son belgili
proyeksiyasini hosil qilamiz. a
1
b
4
bilan I
1
II
2
III
3
…VIII
1
chiziqning kesishish
nuqtalarini k va ℓ harflar bilan belgilaymiz va bu
nuqtalarni son belgilarini
aniqlaymiz. Aniqlangan k
1,3
va ℓ
3,2
nuqtalar A
Dostları ilə paylaş: 
