Yo‘nalishi: Kompyuter injineringi Fan: Ma’lumotlar bazasi

Umuman olganda maʼlumotlarni saqlashning quyidagi turlari mavjud:

• CHAR – doimiy uzunlikdagi matnlar
• VARCHAR – oʻzgaruvchan uzunlikdagi matnlar
• TEXT – katta matnlar

INT – manfiy yoki musbat butun sonlar

FLOAT, DOUBLE – manfiy yoki musbat oʻnlik sonlar

BLOB – ikkilik sanoq tizimidagi maʼlumotlar

Jadvaldagi bitta qator (record) boshqa jadvaldagi bitta qatorga bog’langan bo’ladi. Bunday munosabat kamdan-kam uchraydi va umuman olganda bunday jadvallarni jamlab yuborish tavsiya qilinadi. Misol uchun quyida birinchi jadval kitobxonlar (country) ikkinchi jadval esa kitobxonlar_id (capital) haqida ma`lumotlarni saqlaydi. Bu ikki jadval esa birga-bir munosabat bilan bog’langan. Ya’ni, bitta davlatning bitta poytaxti bo’lishi mumkin, bitta poytaxt esa faqat bitta davlatga poytaxt bo’ladi.

• Jadvaldagi bitta qator (record) boshqa jadvaldagi bitta qatorga bog’langan bo’ladi. Bunday munosabat kamdan-kam uchraydi va umuman olganda bunday jadvallarni jamlab yuborish tavsiya qilinadi. Misol uchun quyida birinchi jadval kitobxonlar (country) ikkinchi jadval esa kitobxonlar_id (capital) haqida ma`lumotlarni saqlaydi. Bu ikki jadval esa birga-bir munosabat bilan bog’langan. Ya’ni, bitta davlatning bitta poytaxti bo’lishi mumkin, bitta poytaxt esa faqat bitta davlatga poytaxt bo’ladi.

Yuqorida aytganimizdek, bunday holatlarda poytaxt nomini davlatning attributi sifatida saqlagan afzal.

Bunda bir jadvaldagi bitta qator (record) boshqa jadvaldagi bir nechta qatorlarga bog’langan bo’ladi. Masalan bitta mijoz bir nechta kitoblarni xarid qilishi, bitta kitobni oldan sanasi mumkin va hokazo. Bu munosabat one-to-many deb ataladi.

• Bunda bir jadvaldagi bitta qator (record) boshqa jadvaldagi bir nechta qatorlarga bog’langan bo’ladi. Masalan bitta mijoz bir nechta kitoblarni xarid qilishi, bitta kitobni oldan sanasi mumkin va hokazo. Bu munosabat one-to-many deb ataladi.

Bunday maʼlumotlar bazasini yaratishda, birinchi jadvaldagi birlmachi kalit, ikkinchi jadvalning attributi sifatida qo’shiladi. Yuqoridagi misolda kitobxonlar jadvalidagi KITOBXONLAR ID birlmachi kalit. Mijozning ID raqamiga qarab, mijoz aynan qaysi KITOBLARNIni olganini ko’rishimiz mumkin
Afsuski, bunday munosabatni bevosita dasturlash murakkab (yoki ilojsiz). Shuning uchun bu ikki jadval o’rtasida bog’lovchi jadval yaratish maqsadga muvofiq bo’ladi.