Yo‘nalishi: Kompyuter injineringi Fan: Ma’lumotlar bazasi

Keling, har bir qadamni batafsil ko’rib chiqaylik. Maʼlumotlar bazasining turli modellari juda ham koʻp, biz esa ushbu qo’llanmada eng koʻp ishlatiladigan relyatsion ma’lumotlar bazasi modelidan (relational model) foydalanamiz. Yuqoridagi jarayonlarni koʻrishdan avval Relational Model bilan tanishaylik.

Eng keng tarqalgan model, relyatsion model, ma’lumotlarni jadvallarga ajratadi. Har bir jadval ustunlar va qatorlardan iborat. Har bir ustunda biror obyektga oid atributlar keltirilgan, masalan mahsulot narx, foydalanuvchi ismi yoki tug’ilgan sanasi, pochta indeksi va hokazo. Bu atributlar birgalikda domen deb ataladi. Jadvalning qatorlari esa aynan bitta obyekt (buyum, shaxs, joy) haqidagi maʼlumotlarni saqlaydi.

Relational Database Model

• Eng keng tarqalgan model, relyatsion model, ma’lumotlarni jadvallarga ajratadi. Har bir jadval ustunlar va qatorlardan iborat. Har bir ustunda biror obyektga oid atributlar keltirilgan, masalan mahsulot narx, foydalanuvchi ismi yoki tug’ilgan sanasi, pochta indeksi va hokazo. Bu atributlar birgalikda domen deb ataladi. Jadvalning qatorlari esa aynan bitta obyekt (buyum, shaxs, joy) haqidagi maʼlumotlarni saqlaydi.

Shahar kutubxonasi

• Quyida biz Foydalanuvchilar haqida maʼlumot saqlash uchun kitobxonlar jadvalini yaratdik. Jadvaladagi Id, ismi, familiya, otasining_ismi, yoshi va ro’yhatdan_o’tgan_sanasi foydalanuvchining attributlari hisoblanadi. Birgalikda esa attributlar domen deb ataladi.

Shahar kutubxonasi

• MB bir nechta jadvallardan iborat boʻlishi tabiiy. Misol uchun kutubxonalar haqidagi maʼlumotlarni saqlash uchun alohida jadval, kitoblar uchun alohida jadval, kitobxonlar uchun alhoida jadval va hokazo. Biror jadvalni boshqa jadvlaga bogʻlash uchun jadval attributlaridan biri (yoki attriburtlar birikmasi) primary (asosiy) kalit etib tayinlanadi. Boshqa jadvallar esa bu attributga foreign key deb murojaat qiladi.