Yosh voleybolchilarni jismoniy sifatlarini rivojlantirish

Asosiy qism: Jismoniy mehnat, hunar, kasb yoki jismoniy mashqlar, sportning u 
yoki bu turi bilan shug‘ullanish oson bo‘lishi, unda yuqori natijaga erishish 
maqsadini qayd qilingan jismoniy sifatlarini sifatlarimiz darajasiga e’tibor qaratish, 
harakat, jismoniy mashq, sport turi uchun muvofiq sifat egasini to‘g‘ri tanlash muhim 
ahamiyatga ega. 
Uni noto‘g‘ri, faoliyat uchun mos sifatga ega bo‘lmagan tarzida tanlash ayrim 
holatlarda shug‘ullanishga bo‘lgan zo‘r ishtiyoqni so‘nishiga olib keladi. Shuning 
uchun sport turi yoki mustaqil shug‘ullanish mashqlarini tanlashda jismoniy 
sifatlarimizni aniqlashni farqlashni bilishning ahamiyati muhim. Jismoniy sifatlar 
bilan bog‘liq vazifalarni hal qilish uchun statik mashqlardan foydalaniladi, 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
June 2022 / Volume 3 Issue 6
www.openscience.uz
808

---

boshqachasiga uni izometrik mashqlar ham deb nomlanadi. Bunday mashqlarda kuch 
namoyon qilish mushaklar tolasini uzunligini o‘zgartirmay zo‘riqish evaziga sodir 
bo‘ladi. 
Ular 5-6 sek. davomida mushaklarni maksimal zo‘riqtirish bor quvvatini sarflash 
bilan bajariladi. Bunday mashqlar o‘zining tanasi og‘irligi qarshiligini engish bilan 
bajariladigan mashqlardir. Bundan tashqari maksimal yuk ko‘tarish imkoniyatining 
60-90 % bilan boshqa tashqi qarshiliklarni engish mashqlaridan foydalanish ham 
zamonaviy trenirovkalarda yaxshi samara bermoqda. Qayd qilingan qarshiliklar bilan 
mashqlanish paytidagi mashqlarni takrorlashlar, qayta bajarishlar foyda berishi 
boshqa usullardan qarshiliklarni miqdoriga qarab 4-6, 8-10, 12-15 martali 
takrorlashlar bilan bajarishning samaradorligini yuqori ekanligi hozirgi kunda 
isbotlangan.
Mushaklaringiz kuchini rivojlantirish bilan ichki organlaringiz faoliyatini 
yaxshilanishiga erishasiz. Tengdoshlaringizga nisbatan kuch talab qiluvchi 
mashqlarni bajarishda qiyinchiligingiz bo‘lishi muqarrar. 
Ayrim holatlarda ular ustingizdan kulib masxaralashlari ham mumkin. Siz 
ularga o‘z qat’iyatingizni namoyish qilib, irodali ekanligingizni ko‘rsatishdan 
uyalmang. Mustaqil kuch talab qiluvchi mashqlarni bajarish uchun bo‘sh vaqtingizni 
har bir daqiqasini yuqorida o‘qigan usullardan foydalanib sarflasangiz 3-5 oy 
oralig‘ida natijasini his qilasiz. Lekin tez natijaga erishaman degan niyat bilan 
ortiqcha urinishlar qilib o‘zingizni qiynamang.
Boshlanishida mashg‘ulotlarda bir oz qiynalasiz so‘ng bajargan mashqlar sizga 
yaxshi kayfiyat, xushhollik keltiradi.
Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida voleybol o‘yinidan foydalanish shunisi bilan 
izohlanadiki, voleybol sport turi yosh voleybolchilarni, har tomonlama jismoniy 
sifatlarni rivojlanishi va sog'lomlashtirishi, ularning axloqiy va irodaviy fazilatlarini 
tarbiyalash uchun foydalaniladi. 
Xulosa: Voleybol o‘quv mashg‘ulotlarida nazariy ma’lumotlarga ega bo‘lishlari, 
texnika va taktikaning asosiy usullarini egallashlari, yosh voleybolchilar o‘yinda 
qatnashish va mustaqil mashg‘ulotlarni tashkil etish ko‘nikmalarini egallashlari 
nazarda tutilgan. 
Voleybolning keng qo'llanilishi bir nechta misollar bilan izohlanadi: o'yinning 
turli yoshdagilar uchun mavjudligi; undan har tomonlama jismoniy rivojlanish va 
salomatlikni mustahkamlash, axloqiy va irodaviy fazilatlarni tarbiyalash uchun 
foydalanish va shu bilan birga yoshlarning bo'sh vaqtini tashkil etishda ochiq havoda 
foydali va hissiy faoliyat turi sifatida foydalanish imkoniyati; o'yin qoidalarining 
soddaligi; o'yin raqobatining yuqori ajoyib ta'siri; inventar, jihozlar va o'yin 
maydonchasining soddaligi. 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
June 2022 / Volume 3 Issue 6
www.openscience.uz
809

---

Voleybol - jamoaviy o'yin bo'lib, bu o'yin har bir o'yinchining o'zgaruvchan 
harakatlari, vaziyatlarning tez o'zgarishi, intensivligi va faolligining o'zgarishi bilan 
tavsiflanadi. Voleybol o‘yinining shartlari yoshlarnii umumiy maqsadga erishish 
yo‘lida o‘z harakatlarini jamoa manfaatlariga bo‘ysundirishga, o‘z kuch va 
imkoniyatlarini maksimal darajada ishga solib harakat qilishga, sport kurashi 
jarayonida qiyinchiliklarni yengib o‘tishga, bir zumda mavjud vaziyatni baholash va 
to'g'ri qaror qabul qiling.
Bu xususiyatlar yosh voleybolchilarda kollektivizm, qat'iyatlilik, maqsadga 
muvofiqlik, diqqat va fikrlash tezligi, o'z his-tuyg'ularini boshqarish, asosiy jismoniy 
fazilatlarni yaxshilash tuyg'ularini tarbiyalashga yordam beradi. Shunday qilib, 
voleyboldan jismoniy tarbiya darslarining asosiy vositasi sifatida foydalanish va 
to‘garak mashg'ulotlarida va sinflar o'rtasidagi musobaqalar, dam olish kunlarida 
musobaqalar tashkil qilish va boshqa shaklda o'tkazish kutilgan natijani beradi.
Bu mashg'ulotlarga yuqori va barqaror davom etishda ifodalangan jismoniy 
faoliyatning ushbu shakliga o'quvchilarning qiziqishini sezilarli darajada oshirishga, 
shuningdek, o'quvchilarning jismoniy tayyorgarligini statistik jihatdan sezilarli 
darajada oshirishga erishish mumkin.