Yurish qismi

shinalarning konstruksiyasi: 
a) diagnal; b) radial.
Oddiy profilli shinalarda (55-rasm) uning balandligi N ning eni V 
ga nisbati 0,9 dan kattadir. Uning ko‘ndalang kesimi torpid shaklidadir 
va u kamerali yoki kamerasiz qilib ishlanishi mumkin. Bu turdagi 
shinalar yaxshi yo‘llarda yurishga mo‘ljallangan hamma avtomobillarga 
o‘rnatiladi.
O‘z navbatida radial shinalar R va RS turlarga ajraladi. 
Diagonal shinalar (56a-rasm)da kord iplari qatlami 2 ikkitadir va 
shina diagonali bo‘ylab joylashgan. Uning qolgan qismlarining tuzilishi 
radial (R) shinalar bilan bir xildir. 
Radial (R) shinalarda(56b-rasm) kord iplari 2 radius bo‘ylab 
joylashgan, diagonal shinadan ikki marta kam. Uning uchun N / V —0,7-
0,85 va kamerali yoki kamerasiz qilib tayyorlanadi. 
Radial shinalar diagonal turiga nisbatan kattaroq yuk ko‘tara olish 
qobiliyati, katta radial elastikligi, g‘ildirashga qarshiligining kamligi, 
nisbatan kamroq qizishi, chidamliligining 2 martagacha yuqoriligi bilan 
ajralib turadi. Lekin radial shina tannarxining yuqoriligi, yon tomonga 

---

 88
elastikligining yuqoriligi, notekis yo‘ldan yurilganda shovqin chiqarishi 
kabi kamchiliklarga ega. 
Radial (RS) turidagi shinaning tuzilishi xuddi R turidagiga 
o‘xshash bo‘lib, faqat protektorining yechilish usuli bilan ajralib turadi. 
RS turidagi radial shinalar protektor halqalarining almashishi hisobiga 
ko‘p vaqtga chidaydi (150000 km gacha), lekin massasi kattaligi va 
halqalarning chiqib ketish xavfi borligi kabi kamchiliklarga ega. 
Transport vositalarida sovuqqa chidamli shinalar ham ishlatilib, ular 
minus 45°S dan ham past haroratda ish qobiliyatini yo‘qotmaydi, 
yetarlicha mustahkam va elastik bo‘ladi. Shuning uchun g‘ildirakni 
kuzov bilan bog‘laydigan kuchlarni qabul etuvchi yo‘naltiruvchi 
richaglar zarur. Yo‘l notekisliklaridan, ta’sir etayotgan turtkilardan hosil 
bo‘layotgan tebranishlarni so‘ndirish ham kerak. 
57-rasm. Shinalar protektorlarining ko‘rinishi.
«Tiko» avtomobilining g‘ildiragi shtampalanib tayyorlangan disk 
va to‘g‘indan iborat, qismlarga ajralmaydigan turiga mansub. O‘lcham-
lari 4.00Vx 12. Shinasi radial turiga kirib, kamerasiz, o‘lchamlari 
135R12S yoki 70R12S. Shinadagi bosim birinchisi uchun 0,18 MPa, 
ikkinchisiniki 0,19 MPa. 
Salonda 3 kishi bo‘lganda, 
shina bosimi, MPa 
Salonda 5 kishi bo‘lganda, 
shina bosimi, MPa 
Shina rusumi
Old g‘ildirak
Orqa 
g‘ildirak 
Old g‘ildirak
Orqa 
g‘ildirak 
155SR13 
0,18 0,16 0,19 0,24 
175\70R13 
0,18 0,16 0,19 0,24 
185\60R14N
0,21 0,19 0,22 0,24 

---

 89
«Neksiya» avtomobilining g‘ildiragi qismlarga ajralmaydigan, 
po‘latdan yasalgan 5,5 Jx13 yoki aluminiy qotishmasidan 5,5 Jx14 
rusumlidir. Shinaning uch turdagisi ishlatiladi: 155SR13, 175\70R13, 
185\60R14N. Uchala turdagi shina ham radialdir va kamerasiz. Shinaga 
to‘g‘ri kelgan yuklamaga qarab, uning bosimi har xil bo‘ladi. 
«Damas» avtomobilining g‘ildiragi 4.00x12 rusumli bo‘lib, 
konstruksiyasi «Tiko» avtomobilining o‘zginasidir. Bu g‘ildirakka 
155R12S-6PR rusumli shina kiygaziladi. Shina radial turidagi bo‘lib, 
kamerasizdir.