‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

sifatida 
emas, balki butun tizimdagi o ‘rni, roli va funksiyalari 
asosida 
bayon etiladi;
31

---

• har bir ichki tizim bir vaqtda turli parametrlar, ko‘rsatkichlar 
va funksiyalar bilan tavsiflanadi;
• murakkab sistemani tahlil etish 
u faoliyat ko‘rsatayotgan 
tashqi muhitdan ajralmagan holda amalga oshiriladi;
■
tizimning xususiyati uni tashkil etuvchi tizimchalar xusu- 
siyatlaridan kelib chiqqan holda va aksincha, alohida tizimchalar 
xususiyatlari esa butun tizimning xususiyatlaridan kelib chiqqan 
holda o ‘rganiladi;
• tizimni va uning qismlarini tahlil etish jarayoni integratsion 
xarakterga ega bo‘ladi;
■
tizimli yondoshuvda uning faoliyatini turli yo‘nalishlarda 
aks ettiruvchi parametrlardan iborat umumlashtiruvchi yagona 
miqdoriy o‘lchov mezonlaridan foydalaniladi;
■
sistema 
oldiga 
q o ‘yilgan maqsadni ado 
etishda 
uning 
tarkibiga kiruvchi qismlar o ‘rtasidagi aloqadorlik va o ‘zaro ta ’sir 
mexanizmlarini tahlil etish muhim ahamiyatga ega boMadi.
Har qanday tashkiliy sistemada uning tarkibiga kiruvchi ele- 
mentlar orasidagi aloqadorlik o ‘z kuchi bo‘yicha unga kirmaydigan 
element va qismlar o ‘rtasidagi o ‘zaro ta ’sir kuchidan yuqori bo‘ladi. 
Bunday 
holat mazkur tizimni bir butun obyekt sifatida tashqi 
muhitdan ajratib olishga imkon beradi.
Iqtisodiyotda moddiy oqimlar o ‘zining shaxsiy mafaatini 
ko‘zlagan bir qancha qatnashchilaming xatti-harakati natijasida 
vujudga keladi. Agar moddiy oqimlaming to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri 
harakatida qatnashchilar o ‘z faoliyatlarini muvofiqlashtira olsalar, 
ular birgalikda oladigan yutuq sezilarli darajada yuqori boMadi.
2. 
Butun logistik zanjir bo‘yicha logistik chiqimlarni hisobga 
olish.
Logistikaning asosiy maqsadlaridan biri - oqimlaming xom- 
ashyoni birlamchi boshlang‘ich manbaidan oxirga iste’molchiga 
yetkazib bergungacha bo‘lgan xarajatlami boshqarishdir. Buning 
uchun har bir xarajatni aniq o‘lchash kerak bo‘ladi. Shuning uchun 
ishlab chiqarish va muomaladagi logistika qatnashchilarining 
chiqimlarini hisobga olish tizimida logistik vazifalami bajarish 
xarajatlarini boshqa xarajatlardan ajiratib olish, eng ko‘p xarajatlar 
to ‘g ‘risidagi axborotlar tizimini va ularning o ‘zaro ta ’siri xarakterini 
shakllantirish kerak. Bu shart bajarilganda logistik tizimning
32

---

optimal variantini tanlash, y a’ni butun logistik zanjirda jam i 
chiqimlarni kamaytirish imkoni paydo bo‘ladi.
3. Universal texnologik va ko‘tarish - tushirish qurilmalaridan 
voz kechish. Aniq sharoitga mos keluvchi qurilmalardan foydala- 
nish.
4. Zamonaviy mehnat sharoitini yaratish.Logistik tizimlarning 
asosiy elementlaridan biri kadrlardir. Shunday logistik tizimlarni 
yaratish kerakki, ularda ishlovchilarning nufuzi boshqalamikiga 
qaraganda yuqoriroq bo‘lsin.
5. Logistik servisni rivojlantirish. Bozorni egallash uchun:
- tovar sifatini oshirish;
- yangi tovami ishlab chiqish;
- logistik servis darajasini ko‘tarish.
Bu uchta shartdan ko‘rinib turganidek uchinchi shart kapital 
m ablag‘larni jalb etilishini talab etmaydi.
Bu shartlar bajarilganda, logistik tizimning optimal variantini 
tanlash, ya’ni butun logistik zanjirda jam i chiqimlarni kamaytirish, 
ya’ni logistika zaxiralar darajasini 30-50% ga, mahsulotlar harakat 
vaqtini esa 25-40% qisqartirish imkonini beradi.
Logistik tizimlarni boshqarishni ta’minlovchi zvenolariga 
kiruvchi eng asosiy zvenolardan biri (axborot bilan ta’minlash 
tizimi) uning oborot ta’minotidir. Shuning uchun axborot oqimi 
logistikaning asosiy tushunchasi hisoblanadi.