‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi. 
Ijtimoiy tarbiya 
mohiyatini ilmiy jih a td a n asoslash m a ’lum pedagogik hodisaning 
muayyan vaziyatlarda namoyon boMish qonuniyatlarini bilishni taqozo 
etadi. Bizga m a’lumki, pedagogik hodisa murakkab tuzilmaga ega bo‘lib, 
uning umumiy mohiyatini toMaqonli anglash uchun bir qator fanlarning 
imkoniyatlariga tayaniladi. Ana shu nuqtayi nazardan pedagogika fani 
bilan quyidagi fanlar o ‘rtasida yaqin aloqadorlik mavjud:
1. Falsafa — shaxs rivojlanishi jarayonining dialektik xususiyatlari, 
muayyan pedagogik g‘oya, qarash hamda ta ’limotlarning falsafiy jihatlari 
kabi masalalarni tahlil etishga imkon beradi.
2. Iqtisod — ta ’lim muassasalarining faoliyatini yoMga qo‘yish, o ‘quv 
binolarini qurish, t a ’lim-tarbiya jarayonlarini tashkil etish va ularning 
m oddiy-texnika va zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlash kabi 
masalalarning iqtisodiy jihatlarini anglashga xizmat qiladi.
3. Sotsioloeiva — ijtimoiy munosabatlar m azm uni, ularni tashkil 
etish shartlari-xususida m a’lumotlarga ega boMish asosida ta ’lim-tarbiya 
jarayoni ishtirokchilarining o ‘zaro munosabatlarini samarali tashkil etish 
uchun imkoniyat yaratadi.
4. Etika— shaxs m a ’naviyatini shakllantirish, unda eng oliy insoniy 
sifatlar, axloqiy ong va m a ’naviy-axloqiy madaniyatni tarbiyalashda 
m uhim o ‘rin tutuvchi nazariy g‘oyalarni pedagogik jarayonga tatbiq 
etishda alohida o ‘rin tutadi.
5. Estetika — shaxs tom onidan go ‘zallikning his etilishi, unga 
in tilish i, s h u n in g d e k , u n d a estetik didn i ta rb iy a la sh d a m u h im
y o ‘nalishlarni aniqlashga xizmat qiladi.
6. Fiziologiva— o ‘quv-tarbiya jarayonida bolalarning fiziologik, 
a n a to m ik xususiyatlarining inobatga olinishi uchun boshlang‘ich 
asoslarni beradi.
7. Gigiyena — o ‘quvchilarning salomatligini muhofazalash, ularni 
jinsiy jihatdan t o ‘g ‘ri shakllantirishda nazariy va amaliy g ‘oyalari bilan 
yordam beradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

8. Psixologiva — shaxsda m a’naviy-axloqiy, ruhiy-intellektual, hissiy- 
irodaviy sifatlarni tarkib toptirish uchun zamin yaratadi.
9. T a rix — p e d a g o g ik a f a n i t a r a q q i y o t i , t a ’l i m - t a r b i y a
jarayonlarining d inam ik, dialektik xususiyatlarini inobatga o lish, 
shuningdek, xalq pedagogikasi g ‘oyalarini kelgusi avlodga uzatish 
uchun yo'naltiriladi.
10. M adanivatshunoslik — o 'q u vch ilard a insoniyat t o m o n i d a n
yaratilgan moddiy va m a ’naviy madaniyat asoslari haqidagi tasavvurni 
shakllantirish, ularda madaniy xulq-atvor xislatlarini tarkib toptirish 
uchun xizmat qiladi.
11. Tibbiv fanlar — shaxsning fiziologik-anatomik jihatidan t o ‘g ‘ri 
rivojlanishini t a ’minlash, uning organizmida namoyon b o ‘layotgan 
ayrim nuqsonlarni bartaraf etishga amaliy yondashuv, shu nin gd ek, 
nuqsonli bolalarni o ‘qitish hamda tarbiyalash muammolarini o ‘rganishda 
ko‘maklashadi.