‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

25-cliizm a. S/iaxs va jam oa о ‘rtasidagi mimosabatlarning rivojlanish andozasi
yo‘lboshchilar tarkibini a ’lo baholarga o ‘qiydigan, jam oa ishlarida faol 
ishtirok etuvchi o ‘quvchilar tashkil etsa, norasmiy liderlar garchi bu 
kabi sifatlami namoyon etmasalarda, ayrim sifatlariga ko‘ra tengdoshlarini 
o ‘z ortlaridan ei^ashtira oladilar. Bunday o ‘quvchilar boshqalardan 
jismonan kuchliligi, q a t’iyatliligi, hech narsadan cho'chimasligi, o ‘ziga 
b o ‘lgan ishonchi bilan ajralibturadilar. Norasmiy liderlarning m a’naviy- 
axloqiy qiyofasi boshqa o ‘quvchilarga jiddiy t a ’sir ko‘rsatadi. Shu bois 
sinf rahbari hamda maktab pedagogik jamoasi bunday liderlarning 
faoliyatini bevosita va bilvosita nazorat qilib borishlari zarur.
0
‘quvchilar uyushmasiga pedagogik rahbarlik, yuqorida qayd 
e tilg a n id e k , aksariyat h olatla rd a sinf rahbari t o m o n id a n amalga 
oshiriladi. Shu sababli sinf rahbari guruhning um um iy hamda har bir 
a ’zosining individual xususiyatlarini bilishi, ularni inobatga olgan holda 
jam o aga yondashishi zarur. Sinf rahbarining norasmiy liderlar va 
ularning shaxsi haqida t o ‘laqonli m a’lumotlarga ega boMishi pedagogik 
faoliyatni samarali tashkil etishga yordam beradi.
Yuqorida bildirilgan fikrlardan quyidagi xulosalarga kelish mumkin.
1. 
Ja m o a bir necha a ’zo (kishi)lardan tashkil topgan muayyan guruh 
boMib, u ijtimoiy ahamiyatga ega boMgan um um iy maqsad asosida
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

birlashadi hamda mazkur maqsadni amalga oshirish uchun yo‘naltirilgan 
faoliyatni tashkil etadi.
2. Jam oa o ‘zida bir necha xususiyat (belgi)larni n am o yo n etadi.
3. Jam oani shakllantirish muayyan qonuniyatlarga b o ‘ysunadigan 
uzoq muddatli, murakkab jarayon b o ‘lib, u ko‘pchilik tadqiqotchilaming 
e ’tiro f etishlariga k o‘ra t o ‘rt bosqichdan iborat bo‘ladi.
4. Jamoani shakllantirish o‘ziga xos metodika asosida amalga oshiriladi. 
Ushbu metodika doirasida jamoaga nisbatan talablarning qo‘yilishi, jam oa 
faoli (aktivi)ni tarbiyalash masalasi alohida ahamiyatga egadir.
5. Ja m oaning mustahkam bo'lishi, uning a ’zolari o ‘rtasida o ‘zaro 
yordam hamda hamkorlikning qaror topishida jam oa a n ’analari m uhim
ahamiyat kasb etadi.