b irin ch ida n , ,,m a te riy a “ tu sh u n c h a si falsafiy kateg o riy a ekan ligi,
ikkin ch id a n , bu k ateg o riy a o b yek tiv reallik n i, m o d d iy voq elik n i
ifo d a e tis h i,
u c h in c h id a n , m a te riy a n i b ilish m u m k in lig in in g
ta ’kidlanishidir. M ateriy an in g bu falsafiy tu sh u n ch asi m ateriyaning
m uayy an k o ‘rin ish la rin i, u n in g tu zilishi va xossalarini o ‘rg an ish d a
m etodo lo g ik a h a m iy at kasb etadi.
M ateriya o ‘zin ing m avjudligini behisob xossalari, xususiyatlari
o rqali n am o y ish qiladi. T u rli xil fa n la r bu xususiyatlarni tad q iq
etadi. M a te riy a n in g eng u m u m iy xossa va xusu siy atlarin i falsafa
fani o ‘rganadi. B uning u c h u n esa, atro fim izn i o ‘rab tu rgan m o dd iy
o b y e k tla rn in g tu zilish i va xo ssalarini b ilish im iz kerak b o ‘ladi.
a) Moddiy obyektlarning tuzilishi. H ozirgi z a m o n fa n la rin in g x u losalariga k o ‘ra, atro fim izd ag i
h a r q a n d a y jism m o le k u la la rd a n tashkil to p g a n , m o le k u la la r esa,
a to m la rd a n tashk il to p g an . A to m la r m u rak k ab shakldagi o ‘zak
n e y tro n , p o z itro n , y a ’ni y a d ro va e le k tro n q o b iq la rd an tashkil
topgan. V od o ro d a to m in in g yadrosi bitta p ro to n d a n tashkil to pg an.
M u ra k k a b ro q a to m la rn in g y ad ro si esa, b ir q a n c h a p ro to n va
n e y tro n la rd a n tash kil to p a d i. P ro to n va n e y tro n la r esa kvarklar va
u larni tu ta sh tirib , b ir-b irig a b o g ‘lab tu ru v c h i g ly u o n la rd an
(glyuon lo tin c h a
glu tin is — ,,Y elim “ s o 'z id a n o lin g an b o ‘lib, yelim lo v ch i
m a ’n o sin i a n g la ta d i) ta sh k il to p g a n d ir. P ro to n va n e y tr o n la r
n u k lo n la r (lo tin c h a
