‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

oddiy
(kundalik) 
ong
va 
n azariy ongY&x
bir-birlaridan farq qilinadi. U lar ijtim oiy 
borliqni oddiy, 
kundalik, odatdagi bilishim iz darajasiga borib 
taqaladi. O ddiy ong bizning har kungi am aliy ishiarimiz jarayonida 
stixiyali holda, o ‘z - o ‘zidan, o 'za ro bog‘liq predm et va hodisalar 
tashqi to m on larin in g em pirik in ’ikosi sifatida hosil b o ‘ladigan 
bilim lar va tasaw u rlard ir. N azariy ong esa, borliqdagi predm et va 
hodisalarning ichki m uh im aloqadorliklari va qonuniyatlarining 
n azariy ta fa k k u r d arajasid ag i in ’ikosidan ib o rat b o ‘lib, u la r 
o d atda, falsafada h am da ijtim oiy ongning boshqa turli shakllarida 
o ‘z ifodasini topadi. Ijtim oiy ong rivojlanishi darajasidagi oddiy 
ong va nazariy ongning bunday ajratilishi bola ongida kunadlik oddiy 
ta sa w u r va qarashlar vujudga kelishi bilan un d a ilmiy tu sh u n - 
chalar va qarashlarning paydo b o ‘lishi misolida yaqqol o ‘z ifodasini
198

---

topadi. Bola ongida kundalik hayot haqidagi oddiy tasaw urlar, uning 
h ar kungi oddiy hayoti faoliyatida o ‘z - o ‘zidan paydo b o ‘la boradi. 
Lekin, bola ongida ilmiy tush unchalarning, y a ’ni nazariy ongning 
paydo b o ‘lishi uch un u bilan maxsus o ‘q ish -o ‘qitish, t a ’lim -tarbiya 
ishlari olib borish lozim b o ‘ladi. U nd a nazariy ong: turli fanlarni 
o ‘rganish va m utaxassislar bilan b o ‘lgan o ‘zaro m unosabatlar, 
m uloqotlar asosida shakllanadi. Ijtimoiy hayotda har bir kishi uchun 
oddiy ong ham , nazariy ong ham o ‘z o ‘rnida ju d a zarur.
Real ijtim oiy hayotda oddiy ong nazariy ong bilan shu qadar 
chirm ashib ketgan b o ‘ladiki, ularni bir-birlaridan m a ’lum chegara 
bilan ajratish qiyin, ular o ‘zaro birlikda, doim o bir-biriga ta ’sir va 
aks ta ’sirda b o'ladi. B unda nazariy ong oddiy ongga ta ’sir qilib, 
uni kengaytirishi, chuqurlashtirishi, o'zlashtirishi va natijada, uni