‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I
Yüklə 7,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Falsafa — tafakkur
madaniyati, borliq haqidagi bilimlaming insoniyat ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy taraqqiyoti tarixining umumlashgan ifodasidir. Falsafa insoniyat tarixida amalga oshirilgan boy tajribani yaxlit o ‘rganib, umumlashtirib, ularning ijobiy, salbiy jihatlarini tahlil etib, kelajakni oldindan ko'rishga im kon beradigan, kishilarning yangi sharoitlardagi faoliyatiga asos bo'ladigan um um iy xulosalar tizimini yuzaga keltiradi. Falsafada o ‘tm ish tahliliga katta e ’tibor berilsa ham, asosiy maqsad — jam iyatning, insonning istiqboli bilan bog‘liq bo ‘lgan m uam m olarni o ‘rganishdir. Shu jihatdan jamiyatning tarixi va kelajagini yoritishga qaratilgan barcha ijobiy ijtimoiy, siyosiy g‘oyalar, jum ladan milliy g ‘oyalar ham , o ‘ziga xos falsafiy umumlashmalar, xulosalardir. 3 Falsafaga yangicha yondashish uning inson ijtimoiy, m a’naviy kamolotidagi o ‘rni va aham iyatini ko‘rsata bilishni ham taqozo etadi. Bu fan faqat faylasuflargagina emas, barcha sog‘lom fikrlovchi, aqlli insonlarga xos tafakkur usulidir. Falsafani bilmaydiganlar ham , h a tto uni in k o r etu v ch ilar ham , o ‘z hayoti va aqliy salohiyatida falsafiy fikrlash ehtiyoji doirasidan chiqib keta olmaydilar. Jamiyatda, jam oa ichida yashash, faoliyat ko ‘rsatish ehtiyojlari, imkoniyatlari, hayot quvonchlari va tashvishlari bizni ham m a vaqt falsafiy fikrlar girdobiga tortadi. F a ls a fa n in g ilm iy u m u m la s h m a la r q ilis h so h a sid a g i imkoniyatlari boshqa birorta fanda yo‘q. Falsafani fan sifatida o ‘rganish: inson o ‘z hayoti va aqliy faoliyatida, fikrlash jarayonida o ‘tgan ajdodlar yaratgan meros, qadriyatlar, a n ’analar, fikrlash usullariga, m ukam m al g ‘oyalarga tayanishiga im kon beradi. Falsafani yoshlarga o'rgatish esa ularni erkin, ijodiy fikrlab, hayot saboqlaridan, olgan bilimlaridan mustaqil xulosalar chiqarishga o'rgatishdir. . H ozir Tabiatshunoslik, Jam iyatshunoslik fanlari tez rivoj lanib bormoqda. Turli fanlar, ularning tarmoqlari soni o ‘n besh mingdan ortdi. Lekin, bu jarayon falsafaning ahamiyatini aslo kamsitayotgani yo‘q. Fan rivojlangani sari turli sohalarda qo‘lga kiritilayotgan kashfiyotlarni b ir-b iri bilan bo g ‘lash, u m u m lashtirish, yakuniy xulosalar chiqarishga ham ehtiyoj ortib bormoqda. Fanlaming qudrati ular har biri alohida bo‘lishida emas, balki bir-biri bilan bog'lanib, rivojlanishidadir. H ar bir fanning predrreti alohida bo ‘lsa ham , ular o ‘rganayotgan m uam m olar yaxlit borliqning bir-biri bilan uzviy bog‘langan, birining mohiyatini ikkinchisisiz bilib boim aydigan sohalardir. Falsafa esa, olamning biror sohasini alohida olib o ‘rganmaydi, balki turli fanlarda qo'lga kiritilgan kashfiyotlarni bir-biri bilan bog‘lab um um lashtiradi, ilmiy, axloqiy qadriyatlarga tayanib, yakuniy metodologik xulosalar chiqaradi. Hozirgi kunda turli fanlar o'rganayotgan m uam m olar bir-biridan nihoyatda olisdir. Ular hozirga qadar inson tom onidan kashf etilgan tabiat va jamiyatning barcha muammolarini o ‘z ichiga oladi. Bunday sharoitda bir-biridan olis bo ‘lgan m uam m olarni o ‘rganayotgan olim lar bir-birini falsafiy um um lashm alar orqali anglaydilar. Falsafaga yangicha yondashish — ko‘p asrlik tarixiy taraqqiyot jarayonida shakllangan, inson aql-zakovatining yetuk mahsuli bo'lgan falsafiy meros va qadriyatlarni chuqur, xolisona o ‘rganish, 4 ularni davrimizning dolzarb m uam m olari bilan bogMab rivoj- lantirish, mustaqil 0 ‘zbekiston tadrijiy taraqqiyotining ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, m a’naviy m uam m olarini yaxlit tahlil qilish, kishilaming yangi dunyoqarashini shakllantirishdir. Zero, Prezidentimiz I. Karimov ,,Fidokor“ gazetasi muxbiri savollariga bergan javoblarida, haqli ravishda etiroz bildirib: ,,...va biz mamlakatimizda ijtimoiy fanlarning rivoji zam on talablaridan ortda qolayotganini tan olishga majburmiz. Bu borada xato va kamchiliklarni zudlik bilan bartaraf etish choralarini ko‘rishimiz lozim “ ‘ — degan edi. Yangi falsafa, Yüklə 7,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|