qo‘llanadigan harakatlardir. Vositalar mazmunni uzatish va qabul qilish jarayonining samarador bo‘lishini ta’minlaydigan maxsus qurollardir. Shakllar ta’lim mazmunini uzatish va qabul qilish yuzasidan amalga oshiriladigan faoliyat qanday sharoitda ro’yobga chiqarihshini belgilab beradi. Pedagogik jarayon dinamik tabiatga ega boiishi uch xil tuzilma — pedagogik, metodik va psixologik tuzulmalaming o ‘zaro ta’sirlashuvi talab etiladi. Pedagogik tuzilma ta’lim va taibiya jarayonining maqsadi, shakllari, mazmuni va hokazolarni aniqlashtiradi, ushbu jarayonlaming tashkil etilishi masalalami hal etadi. Metodik tuzilma tarkib toptirilishi uchun maqsad bir qator vazifalaiga ajratiladi va ushbu vazifalar o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatining bosqichlarini belgilab beradi. Masalan, metodik tuzilma faoliyatni qanday amalga oshirish haqida yo‘riqnoma (ko‘rsatma) berish, kuzatish amalga www.ziyouz.com kutubxonasi
oshiriladigan joyga borish, ob’ektni kuzatish, kuzatish natijalarini qayd etish, natijalami muhokama qilish kabi qismlardan tashkil topishi bir-biri bilan chambarchas bog‘liqdir. Mazkur ikki tuzilmadan tashqari pedagogik jarayon psixologik tuzilmani o‘z ichiga oladi. Psixologik tuzilma quyidagi qismlardan tashkil topadi: 1) idrok, tafakkur, axborotni eslab qolish, o ‘zlashtirish jarayonlari; 2
) o ‘quvchilaming qiziqishlari, moyilliklari, o ‘quv motivatsiyasi, emotsional holatining dinamikasi; 3) faollik dinamikasi, jismoniy va asosiy zo‘riqish, ishchanlik va toliqish. Demak psixologik tuzilma tarkibida 3 qismni ajratish mumkin: 1
) bilim jarayonlari; 2
) o ‘quv