Z. T. M s h m o V a

5.6. Shaxsning kommunikativ va tashkilotchilik
qobiliyatlari (KTQ) ni o ‘rganish usuli
Shaxsning tashkilotchilik va kommunikativ qobiliyatlarini 
tashxis qilish usuli psixologik tashxisda va katta sinf o ‘quv- 
chilariga kasbga maslahat berishda keng qoMlaniladi.
Tadqiqotni o ‘tkazish uchun KTQ savolnomani va vara- 
qasini tayyorlash kerak. Tadqiqotni individual va guruhda 
o ‘tkazish mumkin.
I- 
Tekshiruvchilarga javob varaqalarini tarqatib b o ‘lgach, 
q o ‘llanmalami o ‘qib berish kerak.
| 
Quyida keltirilgan tasdiqlami yaxshilab o ‘qib chiqing va 
Jbu tasd iq larg a ro zi b o ‘lsangiz «+» belgisini, agar rozi 
lbo‘lmasangiz «—» belgisini qo‘ying. N oaniq savolni suiste’mol 
q ilm a slik k a h a ra k a t qiling. H a r b ir d e ta l u stid a u z o q
o ‘ylamasdan, aniq holatlami ko‘z oldingizga keltiring. Javob
141

---

uchun ko‘p vaqt sarilamang, miyangizga kelgan birinchi tabiiy 
javobni bering.
Savollami qoldinnasdan, tartibi bilan javob bering. T o‘g‘ri 
va samimiy javob yozing. 0 ‘z javoblaringizni yaxshi tasaw ur 
etishga harakat qilmang, ular haqiqiy bo‘lishi lozim. H ar bir 
savolga berilgan javob um um an ко‘rib chiqilm aydi, bizni 
faqatgina umumiy ko‘rsatgichlar qiziqtiradi.
KTQ savolnomasi
1. Har doim muloqotda bo‘lib turadigan do‘stlaringiz ko‘pmi?
2. D o‘stlaringizni ko ‘pchiligini fikringizni qabul qilishga 
og‘dirib olasizmi?
3. Do'stlaringizdan biri sizni ranjitsa, uzoq vaqt xafa bo‘lib 
yurasizmi?
4. Hosil b o ‘lgan keskin vaziyatda har doim ham yo‘l 
topishga qiynalasizmi?
5. H ar xil kishilar bilan tanishishga sizda intilish bormi?
6. Jam oat ishlari bilan shug‘ullanish sizga yoqadimi?
7. Sizga odamlar ichida bo‘ lishdan ko‘ra kitob yoki boshqa 
ishlar bilan vaqt o ‘tkazish yoqadimi?
8. Ko‘zlagan maqsadlaringizni amalga oshirishda to ‘siq 
bo ‘Isa, siz ulardan osongina chekinasizmi?
9. 0 ‘zingizdan katta yoshdagi kishilar bilan osongina 
muomalaga kirisha olasizmi?
10. Siz o ‘z do‘stlaringiz bilan ko‘ngil ochar o ‘yinlar o ‘ylab 
topishni yoqtirasizmi?
11. Sizga yangi davraga kirishib ketish qiyinmi?
12. Bugungi qilinadigan ishlami boshqa kunlarga tez-tez 
qoldirib turasizmi?
13. N o ta n ish o dam lar bilan m uom alaga kirishishga 
qiynalmaysizmi?
14. D o ‘stlaringiz sizning fikringiz bilan ish tutishlariga 
intilasizmi?
15. Sizga yangi jamoaga ko‘nikish qiyin emasmi?
16. D o ‘stlaringiz o ‘z majburiyatlarini bajarishmasa, sizda 
ular bilan kelishmovchilik chiqmasligi rostmi?
142

---

17. Qulay vaziyat bo ‘lib qolsa, siz notanish kishilar bilan 
tanishishga va suhbatlashishga intilasizmi?
18. M uhim ishlami bajarishda tashabbusni ko‘pincha o ‘z 
qo‘lingizga olasizmi?
19. Atrofdagi odamlar sizni bezovta qiladimi va siz yolg‘iz 
bo'lishni istaysizmi?
20. Siz notanish sharoitda o ‘zingizni noqulay his qilishingiz 
rostmi?
21. Sizga har doim odamlar orasida bo ‘lish yoqadim i?»
22. B oshlagan ishingizni b itira olm asangiz, bezovta 
b o ‘lasizmi?
23. Odamlar bilan tanishayotganda tashabbus ko‘rsatish 
kerak bo‘lsa, o ‘zingizda noqulaylik, hayajon, tortinishni his 
etasizmi?
24. D o‘stlaringiz bilan tez-tez b o lg an m uloqotdan toli- 
qasizmi?
25. Jamoa o‘yinlarida ishtirok etishni yoqtirasizmi?
26. D o‘stlaringizga tegishli bo ‘lgan m uam m olami yechish 
uchun tez-tez o ‘z tashabbusingizni ko‘rsata olasizmi?
27. Siz yaxshi tanimagan odamlar ichida o ‘zingizni erkin 
tuta olmasligingiz rostmi?
28. Siz o ‘z haqqoniyligingizni isbotlash uchun kamdan- 
kam intilishingiz rostmi?
29. Yaxshi tanimagan guruhga jonlanish kiritish, siz uchun 
uncha qiyin emas deb hisoblaysizmi?
30. Siz maktab jam oat ishlariga qatnashasizmi?
31. Siz o ‘z tanishlaringiz sonini bir necha odamlar bilan 
cheklashga intilasizmi?
32. Agar fikringizni do‘stlaringiz birdaniga qabul qilmasa, 
|i z uni himoya qilish uchun intilmasligingiz rostmi?
33. Begona guruhga tushib qolsangiz, o ‘zingizni erkin 
Itutasizmi?
34. Siz har xil tadbirlar tashkil qilishga jo n deb kiri- 
jlhasizmi?
35. Katta guruh oldida so‘zlaganda o ‘zingizni dadil va 
bosiq tutmasligingiz rostmi?
143

---

36. Siz ishga doir uchrashuvlarga tez-tez kech qolib 
borasizmi?
37. D o‘stlaringiz ko‘pligi rostmi?
38. D o ‘stlaringiz ich id a diqqat m arkazda b o ‘lishga 
intilasizmi?
39. Yaxshi tanimagan odamlar bilan muloqotda b o ‘lganda 
siz o ‘zingizni noqulay his qilasizmi?
40. D o ‘stlaringiz davrasida o ‘zingizni uncha dadil his qila 
olmasligingiz rostmi?