Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti


KIRISH  Mavzuning  dolzarbligi



Yüklə 282,15 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/5
tarix01.01.2022
ölçüsü282,15 Kb.
#50563
növüReferat
1   2   3   4   5
talimni pedagogik jarayon qonuniyatlari asosida tashkil etishda talim prinsiplarining tutgan orni (1)

KIRISH 

Mavzuning  dolzarbligi.  «Biz  mamlakatimizning  kelajagani  ko„zda  tutgan 

xolda  bugungi  kunda  taraqqiy  topgan  ilmiy  jamoatchilikning  e‟tibor  markazida 

turgan  eng  ilg„or,  istiqbolli  ilmiy  izlanish  va  tadqiqot  ishlarini  yurtimizda 

rivojlantirish  maqsadida  fanlar  akademiyasi  va  oliy  o„quv  yurtlari  tarkibida  yangi 

laboratoriyalarni  tashkil  qilish,  ularni  rivojlangan  mamlakatlardagi  ilm-fan 

markazlari  bilan  samarali  hamkorlik  aloqalari  o„rnatishga  erishishmiz  kerak», 

degan  edi  Prezident  I.A.Karimov.  Insonning  faoliyatida  o„qitish  har  doim  juda 

muhim  ahamiyatga  ega  bo„lgan.  Ta‟lim  tasodifiy,  intuitiv  xususiyatga  ega 

bo„lganda  ham  va  asosan  tasodifan  axborotlarni  berish  hamda  taqlid  qilishdan 

iborat bo„lganda ham shunday bo„lgan; keyinchalik ham, ta‟lim maqsadga muvofiq 

muntazam  va  rejalashtirilgan  jarayonga  aylanganda,  maktab  paydo  bo„lganida  ham 

shunday  bo„lgan.  Biroq  uzoq  vaqt  davomida  ta‟limni  nazariy  tahlil  qilish  va 

o„rganish ishlari  olib borilmadi,  shuning  uchun o„z nazariyasiga  ega bo„lmadi.  

O„zbekiston  Respublikasida  huquqiy,  demokratik  jamiyat  barpo  etilayotgan 

mavjud  sharoitda  uzluksiz  ta‟lim  tizimi  oldida  barkamol,  har  tomonlama 

rivojlangan,  erkin,  mustaqil  fikrlovchi  shaxsni  tarbiyalash  vazifasi  turibdi.  Mazkur 

vazifa  ta‟lim  va  tarbiya  jarayonida  bolalarga  nisbatan  insonparvarlik  munosabatida 

bo„lish orqali ijobiy  hal  etiladi. 

O„zbekiston  Respublikasi  ijtimoiy-siyosiy  mustaqillikni  qo„lga  kiritgach, 

ijtimoiy  hayotning  barcha  sohalarida  tub  islohotlar  olib  borilmoqda.  Islohotlarning 

asosiy  g„oyasi  respublikaning  riojlanish  va  taraqqiyot  yo„li  deb  e‟tirof  etilgan 

demokratik,  insonparvar,  huquqiy  jamiyatning  barpo  etish  uchun  xizmat  qiladi. 

Demokratik,  insonparvar,  huquqiy  jamiyatning  barpo  etish  vazifasi  o„sib 

kelayotgan  yosh  avlod  zimmasiga  yuklanadi.  O„zbekiston  Respublikasining 

«Ta‟lim  to„qrisida»gi  Qonuni,  «Kadrlar  tayyorlash  Milliy  dasturi»  hamda 

O„zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  I.A.Karimovning  qator  asar  va  nutqlari, 

chunonchi,  «Barkamol  avlod  –  O„zbekiston  taraqqiyotining  poydevori», 

«O„zbekiston  XXI  asrga  intilmoqda»  nomli  asarlarida  mustaqil  respublikada 

ijtimoiy  tarbiyani  yo„lga qo„yish maqsadi va vazifalari  belgilab  berilgan. 



 

1 Ta‟limni  pedagogik jarayon  qonuniyatlari  asosida tashkil  etishda ta‟lim 



prinsiplarining  tutgan o„rni 

 

Pedagogik  fan  o„qitish  va  tarbiyalashni  ularning  yaxlitligi  va  birligida 



o„rganadi.  Ikki  faoliyatning  har  birining  mohiyatini  aniq  bayon  etish  uchun  ta‟lim 

nazariyasi  (didaktika)  va tarbiya  nazariyasini  ajratib  ko„rsatadilar. 

Hozirgi  davrda  didaktika  o„qitishning  mazmuni,  metodlari  va  tashkiliy 

shakllarini  ilmiy  asoslab beruvchi pedagogika sohasi sifatida tushuniladi.   

Didaktikaning  vazifalari  quyidagilardan  iborat: 

- ta‟lim  jarayonlari  va ularni  amalga  oshiri shartlarini  ta‟riflash  va 

tushuntirish; 

-  ta‟lim  jarayonini  yanada  mukammal  tashkil  etish,  ya‟ni,  ta‟lim  tizimlari  va 

texnologiyalarini  ishlab  chiqish; 

-  ta‟lim  jarayoni  uchun  xos  bo„lgan  umumiy  qonuniyatlarni  aniqlash, 

omillarini  tahlil  qilish  va ta‟riflash. 

O„quv  jarayonida  amal  qiluvchi  barcha  qonuniyatlar  umumiy  va  xususiy 

tarziga  ikki  guruhga  ajratiladi.  Amal  qilinishiga  ko„ra  yaxlit  didaktik  tizimni  

qamrab  oladigan  qonuniyatlar  umumiy,    amal  qilinishiga  ko„ra  faqat  alohida 

tarkibiy  qismlariga  taalluqli  bo„lgan qonuniyatlar  esa xususiy (aniq) deb ataladi. 

Didaktik  tamoyillar  (didaktika  tamoyillari)  o„quv  jarayonining  umumiy 

maqsadlari  va  qonuniyatlariga  ko„ra  tashkil  etiluvchi  ta‟lim  jarayonining  tashkiliy 

shakl  va  metodlari,  asosiy  qoidalari  mohiyatini    belgilovchi  mazmundir.  Ta‟lim 

tamoyillarida  ta‟limning  aniq,  tarixiy  tajribaga  asoslanuvchi  me‟yoriy  asoslari 

(qoidalari)  o„z  ifodasini  topgan.  Ta‟lim  tamoyillarini  bilish  o„quv  jarayonini  uning 

qonuniyatlari  asosida  tashkil  etish,  uning  maqsadlarini  asosli  ravishda  belgilash  va 

o„quv  materialini  mazmunini  tanlab  olish,  maqsadga  muvofiq  ta‟lim  shakli  va 

metodlarini  tanlash  imkonini  beradi.  Shu  bilan  birga  bu  tamoyillar  o„qituvchilar  va 

o„quvchilarga  yaxlit  jarayonning  bosqichlariga  amal  qilish,  o„zaro  aloqalar  va 

hamkorlikni  amalga  oshirishga imkon beradi. 

Ta‟lim  tamoyillari  o„zida  tarixiylik  xususiyatini  namoyon  etadi.  Ta‟lim 




 

nazariyasi  va  amaliyoti  rivojlanib  borgani,  ta‟lim  jarayonining  yangi  qonuniyatlari 



kashf  etilishi  bilan  ta‟limning  yangi  tamoyillari  ham  shakllanadi,  eski  ko„rinishlari 

o„zgardi.  Bu  ishlar  bugungi  kunda  ham  davom  etadi.  O„qitish  va  tarbiyalash 

qonuniyatlarini  aks  ettiradigan  yaxlit  pedagogik  jarayonning  umumiy  tamoyillarini 

keltirib  chiqarishga urinishlar  ko„zga tashlanmoqda. 

Tamoyillar  ta‟lim  jarayonining  mohiyati,  qoidalar  esa    uning  alohida 

tomonlarini  aks ettiradi. 

Ta‟limni  mazmunli  va  tashkiliy-metodik  tamoyillaridan  tashkil  topgan  tizim 

sifatida  e‟tirof etish mumkin:   




Yüklə 282,15 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin