Zahiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti toirjanov elyor isaqovich



Yüklə 1,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə18/48
tarix02.01.2022
ölçüsü1,41 Mb.
#37610
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   48
02gimnastikapdf

3-rasm. a)erkaklarqo ‘shpoyalari) 
(3-rasm,b)  ayollar  qo’shpoyalari  yer  sahnidan  (balandligi 
har xil) pastki yog’ochi 130-150 sm, yuqori yog’ochi 190-249 sm 


43 
 
balandlikda  bo’ladi.  Yog’ochlar  oralig’i  43-55  sm.  Umumta’lim 
maktablari  o’quvchilari  uchun,  ko’lami  katta  bo’lmagan 
musobaqalarda  eski  ramali  qo’shpoyalardan  foydalanish  hollari 
ham uchraydi.  
 
3-rasm,b) ayollar qo’shpoyalari 
 
Bundayholda  qo’shpoyalarda  mashq  bajarishda  xavf 
tug’diradigan  bo’rtib  chiqqan  shikastlangan  joylari  bo’lmasligi 
kerak.  Yangi  zamonaviy  qo’shpoyalar  (103-rasm,  b)  qulayroq. 
Bundan  tashqari  yangi  gimnastika  xodasi  va  gimnastika  «stoli» 
ham mavjud (4-rasm, a, b); 


44 
 
 
4-a rasm. Gimnastika xodasi. Faqat ayollar o’rtasidagi 
musobaqalarda qo’llaniladi. 
 
4-b  rasm.  Gimnastika  «stoli».  Faqat  tayanib  sakrashda 
qo’llaniladi (ayollar va erkaklar). 
d)  past  (yordamchi)  qo’shpoyalarning  yog’ochlari  yer 
sahnidan 
130-150 
sm 
balandlikda 
bo’ladi. 
Erkaklar 
qo’shpoyalarida  yog’ochlarni  muayyan  balandlikda  tutib 
turadigan  moslama  (lo’kidonlar,  qisqichlar,  vint)lar  bo’ladi. 
Yog’ochlarning  balandligini,  oralig’ini  o’zgartirishda  oyoq-qo’1 


45 
 
bilan  yog’ochni  ushlab,  ikkinchisi  bilan  prujinani  burab 
chiqariladi  yoki  mahkamlanadi.  Mashg’ulot  oldidan  yog’ochlar 
mahkamlagichlarining 
qanchalik 
mustahkamligi, 
tashqi 
sirllafining  tekisligi,  shikastlanmaganligini  tekshirib  ko’riladi. 
Ko’chma  qo’shpoyalar  omborlarda  yoki  gimnastika  jihozlari 
qo’yiladigan  maxsus  xonalarda  saqlanadi.  Ularni  tashishda 
maxsus aravachalardan foydalanish kerak. 
Yakkacho‘p 
(5-rasm) 
tortqichlar 
yordamida 
mustahkamlangan  tik  tirgovuchlarga  gorizontal  mahkamlangan, 
silliqlangan, diametri 28 mm temir tayoqdan iborat. Mashg’ulotni 
mavzusiga  qarab  yakkacho’pning  balandligini  yer  sahnidan  120 
sm.dan 240 sm.gacha o’matsa bo’ladi. Gimnastika inashg’ulotlari 
bilan  shug’ul-  lanishni  yaqinda  boshlagan  yosh  sportchilar, 
mashg’ulotlarni  devor  yonida  o’rnatiladigan  yakkacho’pda 
o’tkazishlarini tavsiya etamiz. 
Yakkacho’pning  tirgovuchlari  aniq  vertikal,  temirdan 
yasalgan  cho’pi  esa  gorizontal  holatda  o’matiladi.  Bunda  uning 
hamma  mahkamlagichlari,  ayniqsa,  poldagi  ilgaklar  mahkam 
bo’lishiga  e’tiborni  qaratish  lozim.  Yakkacho’pni  tez  o’matish 
uchun  uni  yerga  (polga),  tirgovuchlari  o’matiladigan  joyga 
to’g’rilab yotqizib qo’yiladi. 
Tortqichlari bilan troslarini tekshirib ko’rib, ikki kishi uni 
tik  holatda  ushlab  turadi-da,  boshqa  ikki  kishi  tortqichlarini 
mahkamlaydi. 
Bir 
tomonini 
to’g’rilab  olgandan  so’ng, 
tirgovuchlar  bilan  yakkacho’pning  aniq  turishini  e’tibordan 
chetda  qoldirmay,  tutashtiruvchi  mufta  yordamida  ikkinchi 
tomonidagi  tortqichlarini  tortishmumkin,  jihozning  kerakli 
balandligini  tezroq  aniqlash  uchun  tirgovuchlarga  belgilar 
(bo’yoq  bilan)  qo’yiladi. Devor  yonidagi  yakkacho’pni  o’matish 
bundan  ham  oson,  devorga  mahkamlab  qo’yilgan  tirgovuchga 
qarab ikkinchi (ko’chma) tirgovuch holati belgilanadi  va tezgina 
o’matiladi. 


46 
 
Mashg’ulot  oldidan  tirgovuchlar  qanchalik  to’g’riva 
mustahkam  turganligi,  troslarning  tortilish  darajasi,  temir 
tayoqning  ustki  tomoni  tekshirib  ko’riladi.  Temir  tayoqni 
mashg’ulot  oldidan  texnik  soda  eritmasi  yoki  benzinda 
ho’llangan  latta  bilan  (moyi  ketkiziladi),  mashg’ulotdan  keyin 
esa jilvir qog’oz va sochiq bilan artib chiqiladi. 
Erkin mashqlar maydonchasi (gilami)ning olchami 12x12 
m  bo’lib,  aylanma  oq  hoshiyasi  bo’ladi.  Hoshiya  tashqarisida 
kamida yana 1 m qo’shimcha joy qolishi kerak. Elastik to’shama 
eng yaxshi qoplama hisoblanadi. 
 
 
5-rasm. Yakkacho‘p 
«Ko’prik»cha  sakrash  uchun,  xoda  va  qo’shpoyalarda 
mashq  bajarish  uchun  qo’llaniladi  (6-rasm).  Uning  balandligi  12 
sm,  eni  60  sm,  bo’yi  120  sm.  Pmjinali  ko’prikcha  (tramplin) 
balandligi  40  sm,  bo’yi  120-130  sm  bo’ladi.  Mashg’ulotga 
ko’prikcha yoki prujinasimon moslamani, odatda, oldingi chetini 
gimnastika  to’shagiga  taqab,  polga  mahkam  turadigan  qilib, 
rezina yo’lagiga qo’yiladi. 


47 
 
 
6-rasm. «Ko’prik»cha 
 
Gimnastika  xodasi  muvozanat  mashqlari  bajarish  uchun 
qo’llaniladi.  Uning  uzunligi  -  5  m,  qalinligi  (pastdan  yuqoriga) 
16  sm,  ustki  va  ostki  sathining  eni  10  sm.  Tashqi  sirti  tekis  va 
sirg’anmaydigan bo’lishi shart. 
Xoda  pol  sathidan  120  sm  balandlikda  bo’ladi.  Birinchi 
mash- g’ulotlarda mushaklar chigilini yozish va yangi mashqlarni 
o’zlashtirishda  pastroq  -50  sm  balandlikda  yoki  polga  yotqizib 
qo’yilgan xodadan foydalaniladi. 
Mashg’ulot  oldidan  xodaning  qanchalik  gorizontal  va 
mahkam o’matilganligini tekshirib ko’riladi. Uning tashqi sirtiga 
katta e’tibor beriladi, magneziya yoki kanifol bilan tozalanadi. 
Batut - ramaga rezina amortizator bilan tortib bog’langan 
yuqoriga sakratuvchi gorizontal to’r. 
Sakrash  uchun  tirgovuchlar  kvadrat  taxta  kesim  lari  dan 
iborat  bo’ladi.  Ularning  balandligi  2,5  m.  Planka  (tizimcha)ning 
balandligi  tirgovuchlar  muftasidagi  «panja»  (turtib  chiqqan 
joy)lar yordamida o’rnatiladi. 
Tirgovuchlar  (стоянки)  parallel  o’matilgan  yog’ochlar 
bo’lib,  pastdagi  tirgovuchlarga  (yoki  har  qaysisi  alohida 
tirgovuchga) yaxshilab qotirilgan bo’ladi. 
To’shaklarning bo’yi 200 sm, eni 125 sm, qalinligi 60-65 
sm bo’lib, sportchining yerga kelib qo’nadigan joyiga ikki qavat 
qilib  to’shab  qo’yiladi,  Ayrim  paytlarda  bir  qavat  qilib  ham 
tashlanadi.  Murakkab  mashqlarni  o’rganish  paytlarida  parolon 


48 
 
to’shaklardan foydalaniladi. 
Pastlikka  sakrash  maydonchasi  (o’lcham  45x50  sm) 
ilgaklar yordamida gimnastika devorchasiga o’rnatiladi. 
Musobaqa 
o’tkazishga 
mo’ljallangan 
gimnastika 
jihozlarining shakli, o’lchamlari, egiluvchanligi  va polga m ah k 
a m la na dig an joylarining qayerda bo’lishi musobaqa o’tkazish 
qoidalarida  belgilab  qo’yilgan  mezonlarga  mos  bo’lishi  kerak. 
Umumta’lim  maktablarida,  quyi  jamoalarda  o’tkaziladigan 
ommaviy (saralash toifasiga ega bo’lmagan) musobaqalarda eski 
jihozlardan  foydalanilsa  ham  bo’ladi,  lekin  ular  ishchi  holatda 
bo’lishi shart. 

Yüklə 1,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   48




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin