Zamonaviy menejer faoliyati

Modellashtirish
– bu masalani aniqlashtiruvchi, ortiqcha yoki ikkinchi darajali 
halaqit beruvchi mayda detallarni bartaraf etadi va boshqaruvchiga masalani aniq 
yechishda ko`maklashadi. Menejersiz tashklotni tasavvur qilib bo`lmaydi. 
Menejerlar tashkilot yoki korxonada katta o`rin tutadilar.
Menejerlar tashkilotda quyidagi vazifalarni bajaradilar: tashkilotdagi alohida 
operatsiyalar o`rtasida aloqani o`rnatadilar, tashkilot yoki bo`limlarga rahbarlik 
qiladi, tashklotni strategiyasini ishlab chiqadilar , tashkilotning tashqi aloqalarini 
o`rnatishda asosiy ishtirokchi hisoblanadilar. Menejerlarning bajaradigan vazifalari 
turli tuman bo`lishiga qaramay, ular asosan uch vazifani bajaradilar. Bular 
quyidagilardir: tashkilotning asosiy vazifalarini belgilaydi, tashqi va ichki muhit 
haqida ishonchli va aniq ma`lumotlar to`playdilar, tashqi va ichki aloqa va 
munosabatlarni shakllantiradilar. Tashkilotning asosiy vazifalari – resurslarni 
taqsimlash, ulardan to`g`ri foydalanish, xatoliklarni tuzatish, kamchiliklarni 
bartaraf etish, xodimlar o`rtasidagi mehnat taqsimotini to`g`ri belgilash, xodimlar 
o`rtasidagi munosabatlarni to`g`ri shakllantirish, ish surati oshib borishi uchun 
mehnat taqsimotini muvofiqlashtirish kabi asosiy vazifalarni bajaradilar.
Tashqi muhit – ya`ni raqobatchilar haqida aniq statistik ma`lumotlar 
to’playdilar va bu ma`lumotlardan foydalanib boshqa tashkilotlar foydalanayotgan 
usullardan optimalroq usulini ishlab chiqadilar, taklif qiladilar,
Ichki muhit haqida aniq ma`lumot – xodimlarnig samaradorligini tekshirish, 
ish jarayonidan og`ishlarni nazorat qilish, huquqbuzarliklar yoki ichki korrupsion 
holatlarni bartaraf etish kabi vazifalarni bajaradilar, rejalashtirilgan, tasdiqlangan 
usullardan qay darajada foydalanilganliklari haqida ma`lumot to`playdilar. 
Tashqi aloqa – boshqa tashkilotlar bilan manfaatli aloqalar o`rnatishda, ular 
bilan shartnomalar tuzishda asosiy ishtirokchilardan biridir. Hozirda ta`lim 
muassasasini ham menejerlar boshqarishi lozimligi ta’kidlab o’tildi.Ta`lim 
sohasini shu vaqtlar mobaynida katta o`qituvchilar, matematika o`qituvchilari, 
huquq, tarix yoki informatika o`qituvchilari boshqarib kelishgan, ta`lim 
muassasasini ham maxsus boshqaruv bilimlari uning sir-asrorlarini chuqur 

---

o`rgangan menejerlar boshqarishi, ish vaqtining to`g`ri va samarali tashkil 
etilishiga, 
ortiqcha 
ma’muriy 
qog`ozbozlikka 
vaqt 
sarflamaslik 
va 
o`qituvchilarning ko`p vaqtini o`z ustida ishlashlari uchun sarflashlari kabi ko`plab 
imkoniyatlar yaratadilar.
Har bir kasb egasi o`z ustida ishlashi o`zini rivojlantirishi lozim. Agar kadr, 
xodim yoki rahbar o`z ustida ishlamas ekan, tashkilot yoki muassasada rivojlanish, 
ish suratlarining oshishi kabi ijobiy holatlar kuzatilmaydi. Boshliq yoki 
boshqaruvchi ham o`z ustida doim ishlashi va o`zini - o`zi rivojlantirishi lozim. 
Rahbar o`z ustida ishlamas ekan, u o`z ortidan xodimlarni olib borolmaydi, rahbar 
bilimlarga ega bo`lib ammo madaniyat va ma’rifatdan yiroq bo`lar ekan bu 
holatning natijasi ham ijobiy bo`lmaydi.
Rahbar avvalo, har bir xodim uchun o`rnak bo`la olishi lozim. U o`z 
tashkiloti yoki muassasasidagi xodimlar jamoasining ishonchini qozona olishi 
kerak. Rahbar nafaqat turli bilimlar balki nutq ravonligi, madaniyat, imidj 
jihatidan, ishga o`z vaqtida kelish kabi xususiyatlarini namoyon qilishi lozim.
Ko`pincha rahbarlar xodimlar bilan hurmatni haddan tashqari saqlashga 
harakat qiladilar. Masalan, xodimlar bilan suhbatda jiddiy qovog`i solingan holatda 
suhbatga kirishadilar, xodimlarni ruhlantirishda ham qattiqqo`llik bilan 
yondashadilar. Ammo doim ham bunday choralar ijobiy natijaga olib kelmaydi. 
Xodimga topshiriq berdingiz, ammo uning imkoniyatlarini cheklab qo`ydingiz, 
bunda xodim o`zida mavjud kuchli ta`sirga yoki yaxshiroq natija ko`rsatuvchi 
imkoniyatlardan ham foydalanishga qo`rqib qoladi va siz topshirgan vazifani talab 
darajasidasidan ancha past natija bilan sizga taqdim etadi. Aksincha, haddan 
tashqari liberallashuv ham shu kabi salbiy natijalarga olib keladi.
Yuqorida aytib o`tilganidek, psixologiya fani bunday holatlarda katta 
yordam beradi. Rahbar topshiriq berganda biroz liberal, uning natijasini 
olayotganda avtoritar ( qattiq qo`l), tashkilot uchun muhim bo`lgan qarorlarni 
qabul qilishda demokratik bo`lishi lozim.Bu bizning yuqoridagi fikrimizning 
yaqqol isboti deb aytsak noto’g’ri bo’lmaydi.