“Zamonaviy oilada, farzand tarbiyasida milliy va umuminsoniy qadriyatlarni shakllantirish masalalari” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari to‘plami 162 2
TA’LIM TIZIMI
fobiya, ksenofobiya, ekstremizm, radikalizm,
madaniy dialog, polimadaniyat, monomadaniyat,
olam va dunyoning madaniy boyliklari, insoniyat
tarixidagi sivilizatsiyalar, diniy e’tiqod rang-
barangligi, milliy rang-baranglik, olamning
tabiiy va ijtimoiy rang-barangligi, millatlar va
madaniyatlar rang-barangligini qabul qilish, turli
xildagi odamlar va madaniyatlar ichida yashashni
o‘rganish, o‘zining huquq va majburiyatlariga
qo‘shimcha ravishda boshqalarning ham huquq
va majburiyatlari borligini anglash, o‘zga millat
vakili bilan muloqot qila olish qobiliyatini
shakllantirish, bolani murakkab tuzilishli dunyoda
faol yashashga amaliy jihatdan o‘rgatish.
yoshlar axloqining shakllanishi uchun yaxshi-yomon oppozitsiyasining real hayotda amal qilish prinsiplarini namoyon etadi, ularning asosida ijtimoiy elitar darajaning oilaga berilishini ta’minlaydi, shunga ko‘ra yoshlarda ijtimoiy faollikni kuchaytiradi, ijtimoiy hodisalarga to‘g‘ri baho berishni ta’minlaydi, madaniy va tabiiy rang- baranglikni ilmiylik, tarixiylik va emotsional his qilishga o‘rgatadi, boshqa millatlar bilan muloqot to‘g‘ri qilishini ta’minlaydi, bolani ijtimoiy muhitga ko‘nikishi va yashashini ta’minlaydi. 3
MAHALLA
yoshlarning jamiyat hayotiga integratsiyasini
ta’minlaydi, ularning jamiyat hayotida o‘z
o‘rnini topishiga xizmat qiladi, ish topishiga
yordamlashadi, oilaning moddiy ta’minotidagi
kamchiliklarni davlat organlariga yetkazadi,
shuningdek, diniy aqidaparastlik, mahalla ishi
orqali jamoaning ijtimoiy ishlarga jalb etish
va mas’uliyatini oshirish, masalan, COVID-19
masalasida tashkilotchilik ishlarini amalga
oshiradi, diniy riyokorlik, ekstremizm, turli yot
guruhlar, turli g‘oyaviy va mafkuraviy tahdidlar,
mahalla orqali bolani ijtimoiylikka o‘rgatish,
jamoa bo‘lib yashash qadriyatlarini e’zozlash,
mahalla tadbirlarida faol bo‘lish, hasharlar, to‘y-
hashamlarga borish ko‘nikmalarini egallash,
“ayrilganni ayiq yer” mazmunini anglab yetish v.b.
yoshlarda ijtimoiy faollikni mustahkam-laydi, ular hayotining jamoa fikri bilan uyg‘unlashishini kuchay- tiradi, o‘zgalar manfaatlarini ko‘rish va anglashga o‘rgatadi, birgalik, jamoa va o‘z shaxsiy manfaatlarini uyg‘unlashtirishga o‘rgatadi, tinchlik va totuvlikning qadrini bilishni ta’minlaydi, hamjihatlikka o‘rgatadi. 4
MILLIY
MARKAZLAR
yoshlarning o‘z millati tarixi va madaniyatini
bilishga undaydi va rag‘batlantiradi, titul
millat va malakatdagi boshqa millat o‘rtasidagi
munosabatlarning qonuniy va huquqiy jihatlarini
o‘rgatadi, yoshlarni qo‘llab-quvvatlash
va ta’minlash faoliyatini olib boradi, turli
dinlar tarixi, e’tiqod ahamiyati borasidagi
tasavvurlarning shakllanishida oilaga ko‘mak
beradi, O‘zbekistonni o‘z tug‘ilib, unib, o‘sgan
vatani sifatida idrok qilishi uchun asos yaratadi,
O‘zbekiston ko‘p millatli davlat ekanligini to‘g‘ri
va huquqiy jihatdan adekvat anglay boshlaydi,
o‘zini konfliktlardan, agressiyadan, adovatlar va
kamsilitishdan saqlashga o‘rganadi, o‘z shaxsiy va
ijtimoiy ishlarida faol bo‘lishga o‘rganadi, ijtimoiy
faollik va mutaxassislik orqali jamiyat ravnaqiga
foyda keltira boshlaydi.
millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik mohiyatini yanada chuqurroq va amaliy jihatdan aniq anglay boshlaydi, mazkur tushunchalarni o‘z hayoti, millati, dini va taqdiriga bo‘lgan ta’sirini qabul qiladi, jamiyatda o‘z o‘rnini munosib ravishda topishga harakat qiladi, o‘zi va atrofidagi turli millat vakillarini umumiylik, vatanga mansublik, takomil uchun xizmat qilish, rag‘batlanish asosida mehnat qilishni boshlaydi, o‘z hayotini tinchlik, osudalik asosida tashkil qiladi, shukronalik asosida yashay boshlaydi, jamiyatdagi tinchlik qadriga yetadi va uni qadrlay boshlaydi, atrofga va hayotga pozitiv munosabatni ko‘rsatadi oladi.