Zargarlik san‘ati tarixi, uning rivojlanish bosqichlari

Peshona bezaklari XIX asr oxiri va XX asr boshlarida zebziynatlar asosini tashkil etadi. Toshkent, Samarkand, Farg’ona vodiysida Tillaqosh, Buxoroda boloabro’ va Tilla bargak rayem bo’lgan. Qosh tepasida uchburchak shaklidagi yupqa metallga feruza hamda rangli shishalar qadalgan bo’ladi. Bargakni tag qismida esa bir talay bargak yaproqchalar osib qo’yiladi. Bu yaproqchalar pirpirab ajoyib ko’rinish beradi. Peshona bezagi boloabro’ Tillakoshga o’xshaydi. Shunga o’xshash peshona bezaklari O’rta Osiyoni boshqa metalldan kisman o’zgarishlar bilan tarsalgan. Peshona bezaklaridan biri Gajak ham ko’p tarkalgan.

Peshona bezaklari XIX asr oxiri va XX asr boshlarida zebziynatlar asosini tashkil etadi. Toshkent, Samarkand, Farg’ona vodiysida Tillaqosh, Buxoroda boloabro’ va Tilla bargak rayem bo’lgan. Qosh tepasida uchburchak shaklidagi yupqa metallga feruza hamda rangli shishalar qadalgan bo’ladi. Bargakni tag qismida esa bir talay bargak yaproqchalar osib qo’yiladi. Bu yaproqchalar pirpirab ajoyib ko’rinish beradi. Peshona bezagi boloabro’ Tillakoshga o’xshaydi. Shunga o’xshash peshona bezaklari O’rta Osiyoni boshqa metalldan kisman o’zgarishlar bilan tarsalgan. Peshona bezaklaridan biri Gajak ham ko’p tarkalgan.

ZARGARLIKDA IShLATILADIGAN MATERIALLAR

ZARGARLIKDA IShLATILADIGAN MATERIALLAR

XVIII asrda zargarlikda asosiy material tilla, kumush, x,ar xil qotishmalar, bronza, choqnoq tosh va rangli toshlar ishlatilgan. Eng ko’p ishlatilgan narsa oltin va kumushdir.

XIX asrga kelib zargarlikda oltin ishlatish ko’paydi. O’rta Osiyo territoriyasida zargarlik ishlarida choqnoq toshlar, rangli toshlar va den giz tuhfalari ishlatilar edi. Umuman olganda bularni hammasi javohirlar deb yuritiladi.

Javohirlar zargarlikda kimmatbaho tosh xisoblanadi. Ular chiroyliligi, rangining tiniqligi, bir xilligi, yaltiroqligi, tovlanishi, qattiqligi, turli rangda o’zgarishi va boshqa xususiyatlarga ega. Ular uch darajaga bo’linadi. Birinchi darajali qimmatbaho toshlarga olmos, sapfir, zumrad, yoqut, aleksandrit, shpinel, evklaz, oltin, platina, marvarid.