foydali ish koeffitsienti undan ham kichikroq bo„ladi.
Shamolga perpendikulyar bo„lib asosan, shamol qurilmalarinig parraklari
joylashadi. Shamol qurilmasi
quvvatini parraklar soni emas balki, ish g„ildiragi diametri
belgilaydi. 1-
rasmda shamol qurilmasi ish g„ildiragi diametri bilan uning quvvati
orasidagi bog„lanish grafigi ko„rsatilgan.
Shamol agregatining quvvati, shamol tezligiga to„g„ri, ish g„ildiragi parraklari
soniga teskari proporsionaldir.
(
)
Havo oqimi hosil qiladigan mexanik energiyani
elektr energiyaga aylantirish, shamol
elektrostansiyalari yordamida amalga oshiriladi. Bir necha shamol qurilmalarining
yig„indisi shamol elektrostansiyasini tashkil qiladi. SHamol qurilmalarining asosiy ishchi
qismi, shamol g„ildiragi hisoblanadi.
Shamol g„ildiraklarining qanotli, karuselli va barabanli turlari mavjud. Shamol
elektrostansiyalarida asosan eng samarali bo„lgan qanotli shamol g„ildiraklari
qo„llaniladi (2-rasm).
1-rasm
. Shamol qurilmasi ish g„ildiragi diametri bilan uning quvvati orasidagi
bog„lanish grafigi.
2-rasm
. Quyosh shamol g‟ildiraklarining ko‟rinishi
Shuni esda tutish lozimki, shamol g„ildiragi tomonidan qabul
qilinayotgan shamol soni
hech qanday ahamiyatga ega emas. Hozirgi kunda ish g„ildiragi diametri 1,0-64 m
bo„lgan shamol qurilmalari mavjud.
Ko„pgina shamol generatorlari sekundiga 3-4 m/s dan yuqori tezlikdagi shamol
yordamida ishlaydi. Shamol generatorlari 8-25 m/s tezlikda esadigan shamol
yordamida maksimall quvvatga ega
bo„ladi.
Odatda
shamol
generatorlarining
maksimal ishlash tezligi 25-30 m/s ni tashkil qiladi.
Shamol energetikasi ekalogik toza energiya manbaidir. Ammo shamol
elektrostansiyalariuchun judakatta hududlar zarur (shamol energetik qurilmalarining bir
-
biridan uzoqda joylashishi va ular orasidagi masofa ish g„ildiragi diametrining 6-18
barobariga teng bo„lishi kerak). Masalan, ish g„ildiragi D = 100 m bo„lgan shamol
energetik qurilmasi uchun 5-7 km hudud kerak. Butun boshli shamol elektr stansiyasi
uchun esa o„nlab km hudud zarur. Boshqa bir noqulay tarafi - ish g„ildiragi
shovqin
chiqarib va havoni tebratib ishlashi natijasida tele va radio eshittirishlarga xalaqit
beriladi.
Shamol energiya
sidan foydalanish bo„yicha Germaniya birinchi o„rnini egallab kelmoqda.
Bu mamlakatda shamol energiyasini ishlab chiqarish yiliga 500 - 1500 MVt ga
ko„paymoqda, hozirgi vaqtda ishlab chiqariladigan energiya miqdori 2 mln.kVt/soatdan
oshib ketdi
Xulosa
Biz
shamol elektr stansiyasidan foydalanish shamol generatorlarining qimmat bo‟lishiga
qaramasdan elektr energiyasi yetkazish qiyin bo‟lgan shamolli
hududlar uchun ancha
muhim hisoblanadi. Bundan tashqari shamol energiyasi ekologiyaga salbiy ta‟sir
ko‟rsatmaydi. Shamol elektr stansiyasining foydali ish koeffisenti 48 foizgach yetishi muqobil
energiya manbalari orasida ajralib turadi.