‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

obyektlardagi kuchlanishlarni tarqalish qonuniyatini aniqlash imkoniyatini beradi.
O'xshashlik m odellari har bir alohida holda m asalani yechish uchun
har safar differensial yoki integral tenglam alarni tuzishni talab etm aydi.
B ulam ing o'ziga xos xususiyatlari shundan iboratki, ularning qo'llanish
sohasi ancha tor, inshootlarning ayrim turlarigagina qo'llasa bo'ladi.
Uzluksiz ishlaydigan mashinalaming qo'llanish sohasi birm uncha keng.
Elektr integratorlar va analizatorlardan foydalanish obyekt holatini matematik
ifodalash zarurati bilan bog'liq. 
Modellashtirilayotgan obyektning holatini
m atem atik ifodalash uchun differensial, integral va integro-differensial
tenglamalar tuziladi. Bu kabi masalalami yechish uchun hozirgi paytda tegishli
vositalar mavjud.
160

---

b)
Эпюра jup
ах
т р р г
w %
vl
Л » .
_
9 (0
- * 4 '
. 
Г ^ У т < ггТ > Я т т ггт ггд ^
10.2-rasm.
Diskret hisob mashinalari hamda elektron raqamli hisoblash mashinalari
turli sistem alar ishini m odellashtirish im koniyatini beradi.
Bunday modellashtirish tufayli material mustahkamligining ehtimoliy tabiati,
ta’sir etayotgan yuklarning o ‘zgaruvchanligi, inshootning real sxemasi bilan hisobiy
sxemasi orasidagi tafovutni hisobga olish imkoniyati paydo bo'ladi. 0 ‘xshashlikka
asoslangan modellashtirishga bir sodda misol keltiramiz: egilishga ishlaydigan
sterjenning elektr modelini tuzamiz. Egiluvchan sterjenning bikirligi EI, uzunligi
£ (10.2 -rasm). Sterjen uchlariga M, va M 2 moment ta’sir etadi, sterjenga ixtiyoriy