‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

1 1 .1 0-rasm . S k vajinalarn ing  
joylashish sxemasi.
va filtratsiya koeffitsientini aniqlash 
mumkin. Filtratsiya oqimining 
parametrlari gjdrotexnika inshootining 
qirg‘oq qismida, zaminida yoki 
tanasida aniqlanishi 
mumkin; 
indikatorlar yordamida drenaj va suv 
pasaytirish sistemalari ish rejimiga baho 
bersa bo'ladi; inshootning temirbeton 
elementlarida, filtratsiyaga qarshi sun’iy 
to'siqlar, ekranlarvashpunt devoriarida 
yig'ma filtratsiya bor-yo'qligi haqida 
ma’lumot olish imkoniyati mavjud. 
Tadqiqotlami yoli/ skvajina yoki 
skvajinalar to'plami ustida olib borsa 
bo'ladi (11.10-rasm).
Asosiy skvajina (1) ga maxsus 
uskuna yordamida indikator tushiriladi, indikator ampulasi portlatilganda 
indikator skvajinaning ishchi bo'shlig'ida bir zumda tarqaladi. Keyin asosiy 
yoki kuzatuv skvajinalari (2) ga dedektor tushiriladi va uning yordamida 
skvajinaning balandligi bo'yicha turli nuqtalarda radioaktiv modda 
konsentratsiyasining o'zgarishi o'lchanadi, bu inshoot yoki zaminning turli 
qismlarida filtratsiya tezligini hamda indikatorning tarqalish zonasi (3) ni 
aniqlash imkonini beradi.
Radioaktiv indikatorning konsentratsiyasi va uning o'zgarishi skvajinadagi 
radioaktiv nurlanishning intensivligi bo'yicha aniqlanadi (11.11-rasm). 
Oqimning yo'nalishini aniqlash 
uchun kuzatuv skvajinalarida 
indikator konsentratsiyasining 
o'zgarishi kuzatib boriladi.
Grunt kovaklaridagi suv 
harakati 
tezligi 
kuzatuv 
skvajinalarida aniqlanadi. Oqim 
harakatining haqiqiy tezligi u 
quyidagi 
formuladan
aniqlanadi:
u = £ / t p, (11.1)
bu yerda: 
с ~
oqizilgan 
nuqtadan payqalgan nuqtagacha 
bo'lgan masofa;
1 1 .1 1-ra s m . Kuzatuv skvajinasida