aytib boMmaydi. Kuchlanishlarni aniqlashning rentgen usuli hali ancha takomillashishga muhtoj. 9.7. Lok qoplash usuli Lok qoplash usuli shundan iboratki, bunda tekshirilayotgan konstruksiyaga yupqa qatlamda lok surtiladi. Lok quriganda metallga zich yopishgan yupqa plyonka hosil bo'ladi. Lokning tarkibi shunday tashlanadiki, plyonkaning cho'zilishdagi uzayishi metalining elastik uzayishi chegarasida bo'lsin. Sinalayotgan obyekt yuklanganida kuchlanishlar katta bo'lgan zonada lok qoplamada mayda yoriqlar hosil bo'ladi. Tajribalaming ko'rsatishicha, yoriqlaming yo'nalishi cho'zilish o'qiga tik bo'ladi. Izotrop material uchun bu cho'zilishdagi bosh kuchlanishlar yo'nalishiga mos keladi. Shaffof lokda bu yoriqlar ko'zga yaxshi tashlanadi va bosh o'qlaming yo'nalishi osongina aniqlanadi. Tanlangan lokning uzilish chog'idagi uzayishi 154
tarirovka (sozlash) payitida tekis namunani tenzom etr yordamida mexanik sinash orqali aniqlanadi. Siqilish zonasidagi bosli kuchlanishlar juda oddiy yo‘1 bilan aniqlanadi. Konstruksiyaga kuch qo'yiladi va kuchlangan sirt loklanadi. Konstruksiya yukdan bo'shatilganda siqilish zonasida yoriqlar paydo bo‘ladi. L okning oddiy va qulay tarkibi sifatida 100 g nok essensiyasiga 50 g konifol va 5 g selluloida q o ‘shib tayyorlangan eritm ani tavsiya etsa boMadi. U zilish uzunligi turlicha boMgan loklar oilasini tayyorlash uchun juda k o ‘p retseptlar mavjud. Lok qoplash usuli kuchlanishlarni aniqlashda mustaqil usul sifatida em as, balki yordam chi — taxm in qiluvchi usul sifatida ahamiyatlidir. Chunki bu usul yordam ida od d iy vositalardan foydalanib, kerakli zonalarda bosh
