yordamida yodgorliklarning dinamik xarakteristikalari aniqlandi, yuqori aniqlikdagi geodezik asboblar bilan yodgorliklarning cho'kishi va og'ishi o'lchandi, yodgorliklarda qo'llanilgan qurilish ashyolarining fizik-mexanik xossalari o'rganildi. Hozirgi paytda bu yo'nalishdagi ishlar davom etmoqda. 28
I ll BOB. TAJRIBA JARAYONIDA YUKLARNI QO‘YISH VOSITALARI VA USULLARI 3.1.Kuchlar (yuklar) klassiflkatsiyasi Kuch va yuklaming tajriba obyektiga qay tarzda qo‘yilishi sinash ishlari oldiga qo'yiladigan vazifalarga bogMiq. Sinov ishlari real konstruksiyalar yoki ularning maket va modellari ustida olib borilishi mumkin. Amalga oshiriladigan sinovlardan maqsad konstruksiyalar, binolarva inshootlaming mustahkamligi, bikirligi va yoriqbardoshligini aniqlashdan iborat boMadi. Real obyektlarni sinashda ekspluatatsiya qilinayotgan konstruksiyaning haqiqiy holatiga baho berish masalasi qo'yilgan boMsa, faqat yemirmaydigan (неразрушающий) usullardan foydalaniladi. Tajribaviy konstruksiyalami sinashda esa yem irm aydigan usullardan tashqari, yemiradigan (разрушающий) usullardan ham foydalaniladi, bunda sinovlar obyekt butkul ishdan chiqqunga qadar davom ettiriladi. Sinov maketi deganda sinalayotgan obyektning yoki uning biror qismining soddalashtirilgan nusxasi tushuniladi. Model esa sinalayotgan obyektning yoki uning biror qismining maMum masshtab bo'yicha kichraytirilgan va o'zida real obyektning xossalarini mujassamlashtirilgan variantidir. Maketning modeldan asosiy farqi sinashda qabul qilingan soddalashtirishlar darajasidadir. Modelda real obyekt bilan o'xshashlik nazariyaeiga asoslangan miqdoriy nisbatlar saqlangan bo'lishi kerak. Maket
