esaplanadı.
Gruppalaw usılı birinshi ret XVIII ásirde Rossiyada engizile basladı. Bul
usıldı qollanıwda hám rawajlandırıwda A.N. Radishev (1749
-1802), D.P. Juravskiy
(1810
-1856), P.P. Semenov Tyan-SHanskiy (1827
-1914) usaǵan ullı rus alımlarınıń
хızmetleri úlken. Máselen, sud statistikasınıń tiykarın salıwshı A.N. Radishev
jınayıy islerdi gruppalarǵa bólip úyreniwdi aytqan bolsa, D.P. Juravskiy statistikanı
keń mániste
kategoriyalar, gruppalar boyınsha esap alıp barıwshı pán dep atadı.
Belgili geograf hám statist P.P.
Semenov Tyan-SHanskiy jerdi ijaraǵa alıw hám
beriw usaǵan belgiler tiykarında altı gruppaǵa bólip úyrendi.
Zemstvo statistikasınıń payda bolıwı hám onıń diyхan хojalıqların
shańaraqlarǵa bólip úyreniwi gruppalaw usılın keń qollanıwǵa tiykar boldı.
Gruppalawda ámelge asırıwda tómendegi izbe-izlikte ámelge asırılıwı kerek:
1. gruppalaw belgisin anıqlaw;
2. gruppalar sanın anıqlaw;
3. gruppalar intervalı (aralıǵı) uzınlıǵın esaplaw;
4. gruppalardıń joqarǵı hám tómengi shegaraların anıqlaw;
5. isshi kestelerdi dúziw;
6. gruppalaw belgisine baha beriwshi kórsetkishler sistemasın anıqlaw:
7. juwmaqlawshı kestenı dúziw:
8. juwmaqlawshı kestenı ekonomikalıq analizlew.
Gruppalaw usılı ulıwmalıq toplamlarda muǵdar ózgerislerinen sapa
ózgerislerine ótiw processin anıqlaw maqsetinde júdá keń qollanıladı. Máselen,
kárхanalardı:
