Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

 
“Axborot va kodlash nazariyalari” maxsus fani bo‘yicha: 
Zamonaviy jahon infrastrukturasida axborot va kodlash nazariyasi asoslari 
ahamiyati. Fanning asosiy tushunchalari (axborot, xabar, signal). Zamonaviy 
infokommunikatsiya tarmog‘ining konseptual modeli. Ma’lumotlar uzatish tizimlarining 
sifat ko‘rsatkichlari va ularga qo‘yiladigan talablar. Diskret xabar manbalarini axborot 
tavsiflari. Axborot hajmi. Entropiya. Shartli va o‘zaro bog‘liq axborotlar va ularning 
xususiyatlari.
Axborotni kodlash usullari. Shennon – Fano, Xaffman teoremalari. Samarali 
kodlash usullaridan foydalanish. Ma’lumot (matn, audio, video) larni siqish. Yo‘qotishli 
va yo‘qotishsiz siqish usullari. Zamonaviy modemlarda siqish algoritmlari.
Telekommunikatsiya tizimlarida ishonchlilikni oshirish choralari va usullari. 
Shovqinli diskret kanallarda kodlash. Ishonchlilikni oshirish usullarining tasnifi va ularga 
qo‘yiladigan talablar. Xatolar modellari. Shovqinbardosh kodlash. tasnifi va parametrlari. 
Chiziqli va blokli kodlar. Xemming, Siklik, Goley, Fayra, BChX, Rid-Solomon, 
Kaskadli, Birlashgan va takomillashgan, O‘rama va Turbo kodlar. Kod spektrining 
og‘irligi. Shovqinbardosh kodlarni telekommunikatsiyada qo‘llanishi.
Zamonaviy shovqinbardosh kodeklarda sinxronizatsiya. Axborot va kodlash 
nazariyasida sinxronizatsiya.
Abonent kirish tarmog‘ining qurishni umumiy tamoyillari. Zamonaviy
modemlarning tasnifi va imk oniyatlari. Zamonaviy modemlarni tuzilish chizmasi, 
protokollari va interfeyslari. Zamonaviy modemlarda modulyatsiya va demodulyatsiya 
usullari. Abonent kirish tarmog‘ining simli va simsiz texnologiyalari.
 

---

TELEVIDENIE
 fani bo‘yicha 
Televidenie tizimining rivojlanishi. Televidenie tizimining umumiy tuzilishi. TV 
texnikani boshqa sohalarda qo‘llanishi. Insonni ko‘rish tizimini tuzilishi va xususiyatlari. 
Ob’ektning yorug‘lik texnik ko‘rsatgichlari. Kolorimetriya. RGB, XYZ kolorimetrik 
tizimlar. Ranglarni qo‘shish qoidalari. TV tasviring parametrlari (koordinatali, vaqtli, 
yorqinlik parametrlar). TV signalning shakllanishi. TV signalning shakli va tarkibi. TV 
signalning spektri. Oq- qora televideniyaning kineskoplari. Rangli delta kineskop. 
Komplanar rangli kineskop. TV tasvirini yoyish. Kadr yoyish. Satr yoyish. Optoelektron 
o‘zgartirishlar. Optoelektron o‘zgartirishlarning asosiy ko‘rsatkichlari. Fotoeffekt 
qoidalari va turlari. TV tasvirini buzilishi. Geometrik, yarim tonli buzilishlar. Doimiy 
tashkil etuvchilarni tiklash. Sinxronlash jarayoni va qurilmalari. Sinxronlash 
generatorlari. Rangli tasvirni qabul qilish usullari. TVda rangni sezish xususiyatlari. 
Rangli TV signallarini kodlash. Ayirma rang va yorqinlik signallar. Oq-qora va rangli TV 
tizimida moslashtirishni ta’minlab berish jarayoni. NTSC tizimli rangli televideniyaning 
uzatuvchi qismi. NTSC tizimida ranglilik signalini uzatish uslubi. NTSC rangli televizion 
tizimini qabul qiluvchi qismi. SECAM tizimli rangli televideniyaning uzatuvchi trakti. 
SECAM tizimida ranglilik signalini uzatish uslubi. Rangli televidenie SECAM tizimini 
qabul qiluvchi trakti. PAL tizimli rangli televideniyaning uzatuvchi qismi. PAL tizimida 
ranglilik signalini uzatish usuli. PAL rangli televizion tizimini qabul qiluvchi qism. 
Telemarkaz tuzilishi va televizion dasturlarni tayyorlash. TV markazning jixozlari va 
asosiy ko‘rsatkichlari. Uzatuvchi TV kameraning tuzilish jarayoni va kuchaytirgich 
trakti. Uzatuvchi rangli TV kameraning ishlash jarayoni. Kuchaytirgich traktining 
strukturasi. Oq-qora va rangli televizorlarni tuzilish xususiyatlari. Rangli TV qabul 
qilgichning konstruksiyasi. Magnit videoyozuv xususiyatlari. Magnit videoyozuv 
xususiyatlari. Ko‘ndalang satr video yozish usuli. Videoyozuv magnit standartlari. S-
VHS, Video8, Hi8. Kompakt diskning fizik xarakteristikalari. DVD diskning 
konstruksiyasi. Bir tomonli ikki qatlamli DSSL. Ikki qatlamli ikki tomonli SSDL.