Ўzbekiston respublika oliy va ўrta maxsus

-rasm. Funksional tashkiliy struktura 
Funksional strukturalar asosan uzoqni ko„ra olmaslik va strategik muhim 
xo„jalik jarayonlarini an‟anaviy funksional bo„limlar o„rtasida tarqoqligidan jabr 
ko„radi. Funksional mutaxassislar o„z bo„limlari manfaatlarini jiddiy mudofaa 
qiladilar. Bunda ular firmaning, mijozlarning yoki biznesning manfaatlarini e‟tiborga 
olmaydilar.
Yuqorida keltirilgan muammolar avtoritar, byurokratik, muammoga nisbatan bir 
tomonlama qaror qabul qilish kabi salbiy ta‟sir etuvchi omillarni funksional 

---

113 
strukturalar kuchaytiradi. Bundan tashqari funksional strukturalar bozor va 
texnologiya o„zgarishlariga tezkorlik bilan javob bera olmaydi. 
Bo„limlar siyosatining turlicha bo„lishi, funksional tarmoqlashuv, uzoqni ko„ra 
olmaslik va jarayonlarning tarqoqligi bosh menejer uchun jiddiy muammo tug„diradi. 
Bosh menejer esa tashkiliy strukturada funksional bo„limlar o„rtasida hamkorlikni 
talab qiluvchi yagona shaxs bo„lib qoladi. Muvaffaqiyatga erishish uchun u qattiq 
turib, shafqatsiz ravishda bo„lim boshliqlari yagona komanda kabi faoliyat 
ko„rsatishini talab qilishi, funksional mutaxassislar esa hamkorlik qilishga majbur 
bo„lishi lozim. 
Funksional tuzilmalar asosan uzoqni ko„ra olmaslik va strategik muhim xo„jalik 
jarayonlarini an‟anaviy funksional bo„limlar o„rtasida tarqoqligidan jabr ko„radi. 
Funksional mutaxassislar o„z bo„limlari manfaatlarini jiddiy mudofaa qiladilar. 
Bo„limlar siyosatining turlicha bo„lishi, funksional tarmoqlashuv, uzoqni ko„ra 
olmaslik va jarayonlarning tarqoqligi bosh menejer uchun jiddiy muammo tug„diradi. 
Bosh menejer esa tashkiliy tuzilmada funksional bo„limlar o„rtasida hamkorlikni 
talab qiluvchi yagona shaxs bo„lib qoladi. Muvaffaqiyatga erishish uchun u qattiq 
turib, shafqatsiz ravishda bo„lim boshliqlari yagona komanda kabi faoliyat 
ko„rsatishini talab qilishi, funksional mutaxassislar esa hamkorlik qilishga majbur 
bo„lishi lozim. 
Menejerlar strategik muhim funksiyalarni tarqoqlashtiradigan tashkiliy 
qurilmalarni paydo bo„lishiga yo„l qo„ymasliklari lozim. Strategik muhim 
funksiyalarni ixtisoslashgan bo„limlarga taqsimlanishi ќam xodimlar faoliyatini 
yakuniy natijaga yo„naltirmaydi, balki ish hajmini oshiradi.
Muhim boshqaruv bo„g„inlarida ishchilar sonini ko„payishi ustama xarajatlarni 
oshishiga olib keladi, chunki tarqoq operatsiyalarni muvofiqlashtirish rahbarlardan 
katta mehnat xarajatlarini talab qiladi. Lekin ma‟lum darajada mehnat taqsimoti 
muayyan sohalarda: (moliya va buxgalteriyada, insoniy resurslarni boshqarishda, 
texnologik jarayonlarni loyihalashda) raqobat ustunligini yaratadi. Yordamchi 
funksiyalar bilan (moliya va buxgalteriya, loyihalash, axborot sistemalari, ta‟minot va 

---

114 
boshqalar) tashkiliy sxema o„rtasidagi munosabatlar, hisobotlar sistemasini 
muvofiqlashtirishi ya‟ni: 

tovar qiymatini yaratish zanjiridagi muhim strategik faoliyatlarni natijalarini 
maksimallashtirishi; 
1.
funksional bo„limlar xarajatlarini minimallashtirishi lozim.