Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазилиги

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИЛИГИ

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ

Сиртқи бўлим ___________________________		Иқтисодиёт кафедраси _________________
Рўйҳатга олинди № __________		Рўйҳатга олинди № __________
“______” ___________2022 й.		“______” ___________2022 й.

Сиртқи бўлим
ИҚТИСОДИЁТ КАФЕДРАСИ
“Глобал иктисодий ривожланиш” фанидан
КУРС ИШИ
Мавзу: Жахон бозори ва унинг шакллари.

Бажарди:
ДЭК- гуруҳ 4-босқич талабаси

Курс иши тақризга топширилган сана “ __” 2022 й.		Курс иши тақриздан қайтарилган сана “________” 2022 й.
Курс иши ҳимоя қилинган сана “ ” 2022й. Баҳо “ ”	(имзо) (имзо) (имзо)	Комиссия аъзолари:

Текширди:

ТОШКЕНТ – 2022

Reja:

Kirish
I bob
1. Jahon bozorining shakllanishi.
2. Zamonaviy xalqaro iqtisodiy munosabatlar shakllari va jahon bozori tushunchasi.
3. Tovarlarning xalqaro harakati.
4. Jahon bozoridagi muvozanat.
II bob
1. Jahon iqtisodiyoti va ishlab chiqarish omillarining xalqaro harakati.
2. Ishlab chiqarish omillarining xalqaro almashinuvining xarakterli xususiyatlari.
3. Ishlab chiqarish omillarining harakatchanligi.
Xulosa


Kirish.
Xozirgi paytda xar bir mamlakat xalkaro alokalar: savdo, kapital, ishchi kuchi migratsiyasi, axborot, kredit va investitsiyalarsiz samarali rivojlana olmaydi. Shuning uchun iktisodchilar xalkaro iktisodiy alokalarni urganish, jaxon iktisodiyotida ruy berayotgan uzgarishlarni, yangi vaziyatni taxlil kilish, tarakkiyot tendensiyalarini aniklashga katta axamiyat berishadi.
Jaxon xujaligining shakllanishi iktisodiyot nazariyasi fani oldiga mamlakatlarni xalkaro iktisodiy munosabatlarda katnashishining foydalimi yoki yuk ekanlishni aniklash muammosini kuyadi. Iktisodiyot fani bu masala bilan uzok vaktdan beri shugullanib kelmokda. Bu masalani birinchi bulib kutarganlar merkantilistlar bulib, ular tashki savdo siyosatini yuritish masalalarini taxdil etar ekanlar, albatta, eʼtiborni bu muammoga karatishlari zarur bulgan. Ular boylik tushtash uchun davlat iloji boricha kuprok tashki bozorda tovar sotishi, kamrok sotib olishi zarur ekanligini taʼkidlaydilar.
Xozirgi paytda xar bir mamlakat xalkaro alokalar: savdo, kapital, ishchi kuchi migratsiyasi, axborot, kredit va investitsiyalarsiz samarali rivojlana olmaydi. Shuning uchun iktisodchilar xalkaro iktisodiy alokalarni urganish, jaxon iktisodiyotida ruy berayotgan uzgarishlarni, yangi vaziyatni taxlil kilish, tarakkiyot tendensiyalarini aniklashga katta axamiyat berishadi.
Jaxon xujaligining shakllanishi iktisodiyot nazariyasi fani oldiga mamlakatlarni xalkaro iktisodiy munosabatlarda katnashishining foydalimi yoki yuk ekanlishni aniklash muammosini kuyadi. Iktisodiyot fani bu masala bilan uzok vaktdan beri shugullanib kelmokda. Bu masalani birinchi bulib kutarganlar merkantilistlar bulib, ular tashki savdo siyosatini yuritish masalalarini taxdil etar ekanlar, albatta, eʼtiborni bu muammoga karatishlari zarur bulgan. Ular boylik tushtash uchun davlat iloji boricha kuprok tashki bozorda tovar sotishi, kamrok sotib olishi zarur ekanligini taʼkidlaydilar.
Xalqaro savdo antik davrda mavjud bo'lgan, ammo mamlakatlarning katta qismi, keyin esa dunyoning barcha mamlakatlari savdosini qamrab olgan jahon bozori faqat 16-18-asrlarda, mashinasozlikning paydo bo'lishi davrida paydo bo'lgan.
Jahon bozori - bu xalqaro mehnat taqsimotida, xalqaro savdoda va iqtisodiy munosabatlarning boshqa shakllarida ishtirok etuvchi alohida davlatlarning o'zaro bog'langan va bir-biri bilan o'zaro ta'sir qiluvchi milliy bozorlari majmuidir.
Zamonaviy sharoitda har bir mamlakat iqtisodiyoti beixtiyor tashqi iqtisodiy aloqalarga tobora kuchayib borayotgan qaramlikka tushib qoladi. Bu mamlakatlar o'rtasida rivojlanayotgan aloqalarning rang-barangligida namoyon bo'ladi. Endi alohida davlat boshqa mamlakatlardan alohida, ular bilan turli munosabatlarga kirishmasdan amalda mavjud bo'lolmaydi.
Mamlakatlar o‘rtasidagi iqtisodiy aloqalar endi tashqi savdo va tovar ayirboshlash bilan chegaralanib qolmaydi. Ularga mamlakatlar oʻrtasida kapital harakati, valyuta munosabatlari, mehnat migratsiyasi, ilmiy-texnika almashinuvi kiradi.
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar birinchi davlat tuzilmalari bilan bir qatorda ob'ektiv voqelik sifatida yuzaga kelgan keng ko'lamli aloqa va aloqalarning eng muhim tarkibiy qismidir.
XX asr oxiridagi iqtisodiy vaziyatning o'ziga xos xususiyati. xizmat ko'rsatish sohasining tez o'sishidir. Agar 1960 yilga kelib ularning yalpi ichki mahsulotdagi (YaIM) ulushi, ya'ni ma'lum bir davlat hududida yiliga yaratilgan umumiy qiymat G'arbning etakchi mamlakatlari uchun 55% dan oshmagan bo'lsa, 90-yillarda. 70-75% darajasida belgilandi va xizmat ko'rsatish bilan bog'liq tarmoqlarda band bo'lganlar soni iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda 80% ga yetdi.
Xizmatlarning taxminiy tasnifi:
• transport
• moliyaviy (bank, birja va brokerlik);
• sug'urta;
• qonuniy;
• axborot texnologiyalari, vositachi;
• rekreatsion (turizm).
40 dan ortiq tuzilmalar xalqaro xizmatlar savdosi bilan shug'ullanadi, ularning etakchisi Jahon savdo tashkiloti bo'lib, tovarlar va xizmatlarning jahon bozori uchun tamoyillar va qoidalarni ishlab chiqishni muvofiqlashtirish, shuningdek intellektual mulkni himoya qilish masalalarini hal qilish uchun mo'ljallangan. huquqlar.