Soliqlarning rag`batlantirish funksiyasi iqtiso-diyotning muayyan
sektorlarini ustuvor rivojlantirish maqsadga muvofiq, deb topilganida
amalga oshiriladi. Masalan, mamlakatga chet el investisiyasini kengroq
jalb etish maqsadida qo`shma korxonalarda chet ellik sheriklar hissasi
ko`proq bo`lishi rag`batlantiriladi va bu ko`rsat-kichning ortishi soliq
imtiyozini kengayishiga sabab bo`la-di. Yoki bo`lmasa xo`jalik yurituvchi
subyekt o`zi ishlab chiqargan mahsulotlarni qanchalik ko`proq eksportga
yo`naltirsa, shunchalik ko`proq soliq imtiyozlaridan foydalanish imkoniga
ega bo`ladi va boshqalar.
Soliqlarni cheklash funksiyasi mahsulotlar va xizmatlarning
muayyan turlarini vaqtincha kamaytirish, ushbu sektordagi moddiy,
moliyaviy va boshqa resurslarni boshqa yo`nalishga burish ehtiyoji
tug`ilganida iqtisodiyot tar-moqlarida tarkibiy o`zgarishlarni amalga
oshirishning iqtisodiy usuli sifatida qo`llaniladi. Masalan, chakana savdo-
sotiqni juda ham keng yoyilishi va ayni paytda ishlab chiqarish
tarmoqlaridagi turg`unlik, moddiy ishlab chiqarishni yanada avj oldirish
zarurati tovar bozorlarida muayyan cheklashlar qo`llanilishiga, soliqlar
miqdorini u yerda sezilarli ko`paytirilishiga sabab bo`ldi.
Soliqlar tartibga solish funksiyasini ham bajaradi. Soliqqa oid
qonun hujjatlarida tadbirkorlik subyektlari tomonidan soliq solish
obyektlari sanaluvchi moliyaviy va boshqa operasiyalarni hisob-kitobini
yuritish, hisobotlar taqdim etish, soliqlarni to`lash tartiblarini belgilab
beriladi. Soliqlarning asosiy funksiyalaridan biri
nazorat qilish funksiyasi sanaladi. Xo`jalik yurituvchi subyektlar tomonidan xo`jalik faoliyatini,
soliqqa tortiladigan obyektlarni to`g`ri va to`liq hisobga olib borilishi,
tegishli soliqlar hamda boshqa majburiy to`lovlarni o`z vaqtida, to`la
hajmda budjetga to`lanishi davlat soliq xizmati organlari tomonidan qonun
huj-jatlarida belgilangan tartibda nazorat qilib boriladi.
