Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 Sh.Abdullayeva 
ham «
риск
» so‘zini 
tahlika, tahdid, tavakkal qilmoq, xavfli ish qilmoq deb, «
рисковать
» 
atamasini esa xavf ostida qoldirishga jur’at etmoq deb talqin qiladi. 
Bu ta’riflardan ko‘rinib turibdiki, risk doimo noaniqlik bilan 
bog‘liq. Noaniqlik esa, o‘z navbatida, oldindan ko‘ra bilish qiyin yoki 
mumkin bo‘lmagan voqealar bilan bog‘liq bo‘ladi. Bu voqealar ham 
ijobiy, ham salbiy natijalarga olib kelishiga sabab bo‘lishi mumkin.
1)
Qarang: Abdulla
у
eva Sh. Bank risklari va ularni kreditlash. – T.: Moliya, 2002. 

---

405
Risk insoniyat faoliyatining barcha bosqichlarida mavjud bo‘lgan 
tarixiy va iqtisodiy kategoriyadir. Tovar-pul munosabatlarining rivojla-
nishi riskning iqtisodiy kategoriya sifatida yuzaga kelishiga va 
subyektlar faoliyatida mustahkam o‘rnashib olishga zamin yaratadi. Shu 
sababli risk hayotimizning har bir qadamida uchraydi desak xato bo‘l-
maydi. U xohlagan ishlab chiqarish yoki xizmat ko‘rsatish sohasi bilan 
yonma-yon turadi.
Masalan, bank faoliyatida risk bank foydasining ko‘payishi yoki 
kamayishiga, bank resurs bazasining ko‘payishi yoki kamayishiga, 
berilgan kreditlar bo‘yicha to‘lanmagan qarzlarning ko‘payishi yoki 
kamayishiga, foizlarning to‘lanmasligi va boshqalarda o‘z aksini topishi 
mumkin.
Demak, riskka borish uch xil natijaga olib kelishi mumkin: ijobiy 
(foyda ko‘rish), salbiy (zarar ko‘rish) yoki o‘zgarishsiz natija. 
[255].
Har qanday iqtisodiy faoliyat foyda olishga qaratilganidek 
tijorat banklari faoliyatida ham ko‘zlangan maqsad – birinchi navbatda 
foyda olishdir. Bu yerda ham foyda olish risk bilan bog‘liq bo‘ladi. Shu 
sababli tijorat banklari oldida turgan vazifa – bu risk va foydalilik 
o‘rtasidagi optimal darajaga erishishdir. Ya’ni riskka hech bo‘lmasa six 
ham, kabob ham kuymaslikka ishonch hosil qilgandagina borish kerak. 
Bunga erishish uchun riskning turlari, ularning kelib chiqish sabablarini 
bilmoq juda katta ahamiyatga ega (51-jadval).