Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
[277]. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, foiz riski foiz stavkalarining o‘zgaruvchanligi natijasida yuzaga kelib, bozor iqtisodiyotiga xos obyektiv hodisadir. Bank tuzilayotgan shartnomalar bo‘yicha (kredit shartnomalari bo‘yicha ham, depozit shartnomalari bo‘yicha ham) foiz stavkalarini qayd etar ekan, ko‘pincha shunday vaziyatga tushib qoladiki, bunda u yo qimmatlashgan resurslarni stavkalar moliya bozorlarining daromadlilik darajasi pastroq bo‘lgan vaqtda belgilangan aktiv operatsiyalarni fondlash uchun sotib olish, yoxud ilgari sotib olinadigan qimmat resurslarini pasaygan stavkalar bo‘yicha joylashtirish mumkin. Chunki uni joylashtirish muddati resurslar jalb etilgan muddatga qaraganda kamroqdir. Foiz xatarini boshqarishdan maqsad bozor foiz stavkalarini tebranishlarining bank rentabelligiga salbiy ta’sirni minimallashtirishdan iborat. Foiz stavkalarining o‘zgarish xatari farqlantiruvchi xususiyati shundan iboratki, uning ta’siri bank uchun ham salbiy, ham ijobiy bo‘lishi mumkin. Foiz xatarini boshqarish bankni foiz shaklida sof foyda olish vazifalarini qo‘yishga va bankning foiz xatariga qanchalik duch kelganligini chamalab ko‘rishga majbur etadi. Buning uchun yo tafovutni tahlil qilish usuli (ing. GAP -uzilish, interval), yohud davomiylikni tahlil qilish usulidan foydalaniladi. Bank portfelining shakllanish doirasida foiz stavkalari o‘zgarish riskini boshqarishda ikki xil strategiya bo‘lishi mumkin: foiz stavkalarining dinamikasini prognoz qilish; foiz stavkalari prognozlanayotgan o‘zgarishining salbiy ta’sirini minimallashtirish maqsadida bank portfeli tuzilmasini o‘zgartirish tadbirlarini o‘tkazish. Agar foiz stavkalarining o‘zgarish tendensiyalarini oldindan aytib bo‘lmasa yoki foiz stavkalari tartibsiz tebranib tursa, u holda tafovutni boshqarishning Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|