Global tarmoq to`zilmasi. aloqa tarmoqchasini ulaydi. Lokal tarmoqqa birlashgan kompyuterlarni ulashga
ruxsat beriladi. Aloqa tarmoqchasi ma`lumotlarni uzatish kanali va
kommunikatsiya o`zellaridan iborat. Mijoz-foydalanuvchilar ishlaydigan
kompyuter
ishchi stantsiyalar deb yuritiladi. Foydalanuvchilar ta
ta
q resurslari manbai
serverlar deb yuritiladi.
Serverlar tarmoq bo`ylab axborotni tez uzatish uchun, axboro
ta
ot yordamida vazifalarni bajaruvchi kompyuterlardir. Bu o`z
tarmog`ining ishlash samaradorligini ta’minlaydi. Ko`rib chiqilgan tarm
hisoblanadi va global tarmoqda qo`llaniladi.
2. INTERNET global kompyuter tarmog`i 1957 yil ARRA (Advanced Research Rrojects Agency) tashkiloti to`zildi.
60-yillar oxirida DARRA (Defense Advanced Research Rroject Agency)
ARRANet tajriba tarmog`ini tas
1972 yilda namoyish etildi. U 40 ta kompyuterdan iborat bo`lib, asosiy tuzilish
printsipi tarmoqdagi barcha kompyuterlarning teng huquqli bo`lishi edi. 1975 yil
ARRANet tajriba tarmog`i maqomini harakatdagi (amaliy) tarmoq
tirdi.
-yillar boshida tarmoqda mashinalarning o`zaro t
rtlashtirildi. Boshlan
і
ich variant TCR/IR (Transfer Contr
ol). BBN kompaniyasi bilan shartnoma to`zildi, bu esa TCR/Irni UNIX OT
et va ARRANet, ularga NSFNet va boshqa tarmoqlar ulandi. 1989 yil -
et mustaqil almashish imkonini
re
yordamidagina kirish mumkin edi.
Gipermatnli inqilob: 1965 yil Nelson gipermatn so`zini qo`lladi. Van Dam
va boshqalar 1967 yilda gipermatn tahrirlovchisini to`zib chiqdi. Nelson 1987 yil
ma`lumotlarning gipermatn tahrirlovchisini t
da ishlovchi fizik Tim Bernes Li 1990 yil gipermatnli loyihani taklif etdi. Bu
loyiha fizik olimlarga Internet orqali tadqiqot natijalarini o`zaro almashish
191
