Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

besh asosiy usul
orqali tasvirlash 
yoki berish mumkin: 
Algoritmlarni so`z orqali ifodalash
– bu holda algoritmning bajaruvchisi 
uchun beriladigan har bir ko`rsatma yoki buyruq so`zlar vositasi bilan beriladi. 
Uning asosiy kamchiligi – kompyuterlarning inson so`zi ma’nosiga 
tushunmasligidir. Shuning uchun hozircha bu usul unchalik ko`p ishlatilmaydi. 
Algoritmning jadvallar ko`rinishida berilishi
- ushbu usul real xayotda 
keng miq
rik jadvallar, balans hisob-kitoblarini amalga oshirish va hokazolarni 
shular jumlasiga kiritishimiz mumkin.
Algoritmning matematik formulalar vositasida berilishi
– bunda 
masalaning echilishi tegishli formulalar yordamida beriladi va bu usul matematika, 
ximiya va fizika fanlarida keng miqyosda o`o`llaniladi. Masalan tenglamalarni 
echish algoritmlari, differentsial va integral hisob usullari bularga misol bo`lishi 
mumkin. 
Algoritmning kompyuter dasturi sifatida berilishi
- bu usulda echiladigan 
masalaning algoritmi uning biror bir dasturlash tilidagi programmasi sifatida 
ko`riladi. Albatta ushbu algoritmni tushunish uchun shu dasturlash tilini to`la 
tushunish va u bo`yicha etarli malakaga ega bo`lgan mutaxassis bo`lish kerak. Bu 
hol algoritmni bunday ifodalanish usulining asosiy kam
ha
utaxassis algoritmni tushuna olmaydi va o`nga tegishli baho bera 
olmaydi. Shuning uchun ham hayotda ko`proq algoritmlarni grafik usulda – blok 
tasvirlar vositasida ifodalash keng miqyosda taro`algan. 
250

---

251
da qo`l keladi.
ketma
tli
bosqic
ri
hokazolar bilan 
tasvirl
v
gi amallar 
ketma
irlar belgilari keltiriladi: 
Algoritmning blok-tasvirlar ko`rinishida tasvirlash
da oddiy va tushunarli 
geometrik tasvirlardan keng foydalaniladi. Bunday tasvirlardan algoritmik tilda 
ifodalanishga o`tish juda ham oson amalga oshiriladi. Undan tasho`ari ushbu 
algoritmni ifodalanish usuli barcha soha mutaxassislariga ham birday oson, 
tushunarli va shaffof bo`lishi ishlab chiqilgan algoritmlarni tekshirish va ularga 
baho berishda ju
Shuning uchun ham algoritmlarni maxsus blok tasvirlar orqali ifodalash 
barcha tomonidan o`abul qilingan. Algoritm ishlab chiqishning boshlang`ich
bosqichida algoritmni yozishning eng qulay usuli algoritmning blok-sxemasidir. 
Algoritmning blok-sxemasi berilgan algoritmni amalga oshirishdagi amallar 
-ke gining grafik tasviridan iborat. Blok-sxemada masalani yechish 
hla mos simvollar: tog`ri to`rtburchak, romb, doira va
anu chi alohida bloklar ko`rinishida beriladi. Blok-sxema simvollari ichida 
hisoblashlarning qanday amalga oshirilishi va tegishli bosqichlari ko`rsatiladi. 
Demak, algoritm blok tasviri berilgan algoritmni amalga oshirishda
-ketligining oddiy tildagi tasvirlash elementlari bilan to`ldirilgan grafik 
tasviridir. Algoritmning har bir qadami blok tasvirda biror bir geometrik shakl yoki 
simvol bilan ko`rsatiladi. Algoritm blok tasvirlarini chizish qoidalari GOST 
19.002-80 da aks ettirilgan va har qanday blok tasvir chizayotganda ushbu 
qoidalarga rioya o`ilinishi kerak. Bu standart halo`aro ISO 2636-73 ga aynan mos 
keladi. Yana bir davlat standartida GOST 19.003-80 (ISO 1028-73) algoritm va 
dasturlar blok tasvirlarida qo`llaniladigan simvollar ro`yxatini, bu simvollarning 
shakli va o`lchamlarini, shuningdek, ular bilan tasvirlanadigan amallarni belgilash 
me’yorlari aniqlab qo`yilgan. Quyida algoritmlar blok tasvirlarini ifodalashda keng 
miqyosda qo`llaniladigan blok tasv