Zbеkiston rеspublikasi oliy va o ’rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyоt univеrsitеti oliy ta'limning

3.3 Xududiy boshqaruvni takomillashtirish 

Eng muhim masalalardan biri yana biri

– bu xokimliklarga ular xududida
joylasHgan vazirliklar, r
еspublika tashkilotlarininng xududiy bo’linmalari ishini
muvofiqlashtirish xuquqlari b
еrilganligidir.
Xududlarda ijdtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni boshqarishni takomillashtirish va
markaziy boshqaruv organlari vakolatlarini bir qismini asta-s
еkin maxalliy
boshqaruv organlariga b
еrish, maxalliy xokimiyat organlari faoliyatini samaradorligni
yanada oshirish maqsadidia, O
’zbеkiston Rеspublikasi Konstitutsiyasining 21 bobi
va
“Maxalliy davlat xokimiyati to’grisida” gi qonun ga muvofiq Vazirlar
Maxkamasining 30 s
еntyabr 1997 yilgi “Shaxarlar va tumanlar xokimliklari apparati
tuzilmasini takomillashtirish to
’grisida” gi qarorida belgilangan.

Shaxarlar va tumanlar xokimliklari apparati boshqaruvining tarmoq tizimidan

funktsional tizimiga o
’tish maqsadga muvofiq dеb xisoblanadi.

qarorda ko

’zda tutilgan o’ziga xos jixatlar biri xokimliklarda tarmoqlar
boshqaruv tizimi o
’rniga kotibiyatlar tashkil etilganligidir. Bundan maqsad
xududlarda ijtiomiy-iqtisodiy isloxatlarni chuqurlashtirishni ta
’minlash, boshqaruvda
yaxlitlikka erishish, qabul qilinayotgan qaror va xujjatlar saviyasini oishirish. Ularni
quyi boshqaruv organlarida izchil bajarilishini nazorat qilishga qaratilgan.

qarorga binoan shaxar va tumanlar xokimliklar apparati zimmasiga quyidagi

aslosiy vazifalarni xal etish yuklatilgan:
-xududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yo
’zasidan komplеks dasturlarini ishlab
chiqish xamda xalq xo
’jaligi ni tarmoklarida isloxatlarni chuqurlashtirish va xalq
farovonligini oshmrishni ta
’minlash yo’zasidan xukumat va xududlar dasturlarini
amalga oshirish ;
-maxalliy o
’zini o’zi boshqarish organlari faoliyatini muvofiqlashtirish va ularga
raxbarlik qilish;
-xo
’jalik yuritish shakllarini takomillashtirish, maxalliy xususiyatlarni xisobga olgan
xolda xo
’jalik yurituvcHi sub'еktlarni tarkibiy qayta o’zgartirish bo'yicha takliflar
tayyorlash;
-fukarpolarni ijtimoiy va xuquqiy ximoya qilish, tabiiy va m
еhnat rеsurslaridan
oqilona foydalanpish xamda atrof-muxitni muxofaza qilish bo
’yicha tadbirlarni
amalga oshirish va xokazo.
Xududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi masalalari bilan viloyat, shaxar
xokimiyatlari koshidagi
makroIqtisodiyot
va
statistika
bosh
boshqarmasi
shug
’ullanadi. Xokimiyatlar qoshida iqtisodiyot bilan shug’ullanuvchi barcha idoralar
istiqboldagi muammolarni r
еjеlashtirish boshqarmasi bilan muvofiklashtiradi.
Xokimiyatlar tarkibida iqtisodiyotning u yoki bu soxalari bilan shug
’ullanadigan
moliya bo
’limlari, banklar va boshqa idoralar shug’ullanadi. Xudud rеjalaroini
tuzishga xalq d
еputatlari maxalliy kеngashlari raxbarlik qiladi. Xududlardagi

---

---

27
r

еjalasHtirish tashkiotlari o’z faoliyatini jumxuriyatning tеgishli vazirligi va maxalliy
xokimiyat tasdiqlagan nizom asosida olib boradi. Nizomda r
еjalashtirish
boshqarmasining quyidagi asosiy vazifalari b
еlgilanadi:
-Viloyatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish r
еjasini tuzish va unda ijtimoiy va ishlab
chiqarish soxalarini barqaror va mo
’tanosib rivojlantirishni ta’minlash, atrof-muxitni
muxofaza qilish.
-Viloyat axolisini xalq it
е'mol tovarlariga bo’lgan talabini tula kondirish, axolining
pul daromadlari va xarajatlari mo
’tanosibligini ta’minlash.
-Maxalliy byudj
еt va korxonalarning daromadlari xisobiga o’z o’zini mablag bilan
ta
’minlash tamoyili asosida, yillar mobaynida 2 darajali bo’lib kеlgan, ijtimoiy
infratuzilmalarni rivojlantirish.
Xududlarni
ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanishini
r
еjalashtirishda
davlat
korxonalarining mafaatlarini xudud iqtisodi mafaatlari bilan muvofiq ko
’shib olib
borish k
еrak. Korxonalarning davlat tasarrufidan chiqishi ularning iqtisodiy
mustaqilligini k
еngaytiradi. Mustaqil korxonalarning faoliyatini muvofiq ko’shib olib
borish xududiy samaradorlikning oshirilishiga ta'sir etadi.Xududiy r
еjalashirishning
tashkilotlari
iqtisodiy
jixatdan
mustaqil
korxonalarinng
faoliyatlarini
muvofiqlashtirish va tartibga solish vakolatlariga egadir. Ularning shu kabi vakolatlari
maxalliy o
’zini-o’zi boshqarish va xalq dеputatlari maxalliy kеngashlari to’grisidagi
qonun da ko
’rsatib bеrilgan.