Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

AMPLITUDA MODULYATORINI TAHLIL QILISH






Amplitudali modulyatsiyaning asosiy xarakteristikasi amplituda modulyatsiya koeffitsienti yoki modulyatsiya chuqurligi - modulyatsiya qilingan signal amplitudalarining maksimal va minimal qiymatlari orasidagi farqning foizlar bilan ifodalangan ushbu qiymatlar yig'indisiga nisbati. Quyidagi rasmda tashuvchi va tayanch tarmoqli signallarining vaqt diagrammasi hamda natijada olingan amplituda modulyatsiyalangan signal ko'rsatilgan. Tashuvchi signalning chastotasi 100 KHz, modulyatsiya qiluvchi sinusoidal signalning chastotasi 10 KHz, amplituda modulyatsiya koeffitsienti 100%.
Quyidagi rasmda xuddi shu signallarning vaqt jadvallari 50% AM da ko'rsatilgan.

Chastotani modulyatsiya qilish (FM) Chastotani modulyatsiya qilishda (FM, inglizcha FM - Frequency Modulation) tashuvchi signal axborot signaliga nisbatan yuqori chastotali bo'ladi va chastota bilan modulyatsiya qilingan signal amplitudasi o'zgarmaydi. Chastotani modulyatsiya qilingan signal yuqori shovqin immunitetiga ega va yuqori sifatli ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladi: radioeshittirish, televizion, radiotelefoniya va hk. FM signallari to'g'ridan-to'g'ri yoki bilvosita chastota modulyatsiyasi yordamida yaratilishi mumkin: - To'g'ridan-to'g'ri FM modulyatsiyasiga xabarni to'g'ridan-to'g'ri kirish orqali yuborish orqali erishish mumkin kuchlanish bilan boshqariladigan osilator. - Bevosita FM modulyatsiyasi uchun xabar signali a hosil qilish uchun birlashtirilgan fazali modulyatsiyalangan signal. Bu a ni modulyatsiya qilish uchun ishlatiladi kristalli boshqariladigan osilator, va natija a orqali uzatiladi chastota multiplikatori FM signalini ishlab chiqarish uchun. Ushbu modulyatsiyada tor polosali FM keyinchalik keng polosali FMga olib keladi va shu sababli modulyatsiya bilvosita FM modulyatsiya deb nomlanadi. Chastotani modulyatsiyalashning asosiy xarakteristikalari bu og'ish (ofset) va modulyatsiya indeksidir. Chastotaning og'ishi - bu modulyatsiya qilingan signal qiymatining uning tashuvchisi chastotasi qiymatidan eng katta og'ishi. Chastotaning og'ish birligi - bu gerts (Hz), shuningdek uning ko'paytmasi. Modulyatsiya indeksi - chastota og'ishining modulyatsion signal chastotasiga nisbati. Quyidagi rasmda tashuvchi va tayanch tarmoqli signallarining vaqt diagrammasi hamda olingan FM signal ko'rsatilgan. Tashuvchi signalning chastotasi -100 KHz, modulyatsiya qiluvchi sinusoidal signalning chastotasi 10 KHz, og'ish 50 KHz.

Quyidagi animatsiya chiziqli chastotali modulyatsiyaning namunasini ko'rsatadi:

Vaqt domeni Keling, vaqt sohasidagi bir nechta signallarni ko'rib chiqaylik. Quyida bizning 10 MGts aloqa operatorimiz mavjud:

Tashuvchi chastota Asosiy tarmoqli signal quyida ko'rsatilgandek 1 MGts sinus to'lqin bo'ladi:
Chastotani domeni AM va FM to'lqin shakllari bir xil tashuvchi va tayanch tarmoqli to'lqin shakllari bilan butunlay boshqacha ko'rinishga ega. Shuning uchun AM va tor tarmoqli FM chastota domenida shunga o'xshash o'zgarishlar qilishini bilish qiziq . (Tor polosali chastotali modulyatsiya cheklangan tayanch tarmoqli kengligini ta'minlaydi va tahlilni soddalashtiradi.) Ikkala holatda ham past chastotali spektr (manfiy chastotalarni o'z ichiga olgan holda) tashuvchi chastotadan yuqori va pastgacha cho'zilgan diapazonga o'tkaziladi. AM da eng past tayanch tasma signalining spektri yuqoriga qarab siljiydi. FM-da, bu tashuvchi chastotani o'rab turgan diapazonda paydo bo'ladigan asosiy tarmoqli signal integralining spektri . Yuqorida m = 1 bilan ko'rsatilgan modulyatsiya uchun biz quyidagi spektrni olamiz:
M = 1 da chastota bilan modulyatsiya qilingan signal spektri Keyingi spektr m = 4 ga to'g'ri keladi:



M = 4 da chastota bilan modulyatsiya qilingan signal spektri Bu modulyatsiya indeksining chastota modulyatsiyalangan signalining chastota qismlariga ta'sir qilishini juda aniq ko'rsatib turibdi. Chastotali modulyatsiyani spektral tahlil qilish amplituda modulyatsiyaga qaraganda qiyinroq; shuning uchun chastotali modulyatsiya qilingan signallarning o'tkazuvchanligini taxmin qilish qiyin.
Xulosa - Faza modulyatsiyasi tashuvchi signal bo'lgan sinus yoki kosinus funktsiyasi argumentiga tayanch tarmoqli signal qo'shilishi bilan hisoblanadi. - Modulyatsiya ko'rsatkichi o'zgarishlar o'zgarishini modulyatsiya qiluvchi signalning harakatiga nisbatan ozroq sezgir qiladi. - Chastota domenidagi fazali modulyatsiyaning ta'siri chastota modulyatsiyasiga o'xshashdir. - Analog faz modulyatsiyasi keng tarqalgan emas, ammo raqamli fazali modulyatsiya keng qo'llaniladi. - Chastotali modulyatsiyaning matematik namoyishi sinus yoki kosinus funktsiyasi argumentiga qo'shilgan tayanch tarmoq signalining integrali bilan sinusli ifodadan iborat. - Modulyatsiya indeksidan chastota og'ishini sezgir yoki tayanch tarmoqli signal amplitudasining o'zgarishiga sezgir bo'lmagan holga keltirish uchun foydalanish mumkin. - Tor polosali chastotali modulyatsiya tayanch tasma signalining ajralmas spektrini tashuvchi chastotani o'rab turgan diapazonga aylantiradi. - FM spektriga modulyatsiya ko'rsatkichi, shuningdek modulyatsiya qiluvchi signal amplitudasining modulyatsion signal chastotasiga nisbati ta'sir qiladi.