Ўзбекистон республикаси ўрта махсу ва олий таълим вазирлиги

Chanok;-son bo’rimining displaziyasi.bu chanok; chukurchasining o’sish nuksoni (uning yassilanishi, son suyagi boshchasining yaxshi o’smasligi, undan tashkdri bo’g’im kopchasi va boglov apparatining kasalligi) dir. Chanoq-son bo’g’imining displaziyasi 1000 ta tug’ilgan boladan 16 tasida uchraydi, displaziya deb topshshsh ]00 ta boladan 5 tasida son suyagining chikhishi shakllanadi.

Son suyagi boshchasining chikhshi bolaning ona kornidaga davrida \sh bo’lishi mumkin deb \isoblashadi. Chanoq-son bo’g’imi kapsulasi bola tug’ilgan vakhda cho’zilgan xolda bo’lib, oyoqlarini juftlashtir-

ganda oson chiqib, oyoqdar kerilganda oson tushadi. Chanok chukurchasi bilan son suyagi proksimal khsmining noto’g’ri o’si-shi, asosan ularning o’r-tasida bog’lanish yo’qdi-gidandir.

Son suyagining tug­ma chikishida, chanok-son bo’g’imining ay-niksa, chanok kosachasi-

ningdisplaziyasi kuzatiladi. Chanoq kosachasi yassi, ichi yogto’qimalari bilan to’la bo’ladi. Shuning uchun son suyaga boshchasi chanoq kosachasidan osonlikcha chiqib ketadi. Chanoq-son bo’g’imining displaziyasida son suyagining suyaklanish yadrosi xamma vaxt normadagidan kichik bo’ladi. Chiqishning darajasiga karab son suyagi boshchasi oval shaklni olib, dumalokligini yo’qrtadi. To’liq chikdanda chikxan boshcha tiralib turgan yonbosh suyagi kanotida yangi bo’g’im kosasi xosil bo’ladi, shunda u er tog’ay qatlami bilan krplanadi. Mexaniq omillar ta’sirida dumalok boylam yuqolib ketadi yoki cho’zilib, yo’g’onlashadi.

Yuqoridagi buzilishlarga parallel sonningbo’yin diafiz burchagi xam o’zgaradi (son bo’yinchasining valgus deformastiyasi yuzaga keladi). Agar son suyagi boshchasi, bo’yinchasi va diafizining buralishi 10° dan oshsa, antetorsiya, agar aylanishda diafiz katnashmay boshcha bilan bo’yincha katnashib, aylanish old tomonga bo’lsa, anteversiya, agar aylanish orqa tomonga bo’lsa, retroversiya deyiladi.

Bundan tashqari, mushaklarda, boylamlarda, bo’g’im xaltasida ham o’zgarishlar bo’ladi. Masalan, son suyagining tugma chiqishida bo’g’im xaltasi cho’zilib yupkalashadi.

Son suyagining chiqishi yuqori chanoq suyagi kanoti osti tomoniga bo’lsa, yonbosh-bel mushaklarining payi o’zining yo’nalishini o’zgartirib, bo’g’im xaltasini sikib ko’yadi. Buning okibatida u kumsoati shaklini oladi.

Chanoq-son bo’g’imining tugma displaziyasi (chiqish oldi xolati) — bu bo’g’im soxasidagi arzimas o’zgarish bo’lib, chanoq kosachasining yassilanishi, son suyagi boshchasidagi suyakni o’stiruvchi magizning kech paydo bo’lishi va rivojlangan antetorsiya bilan tavsiflanadi. Chiqish oldi xolatida son suyagi boshchasi xali chanoq kosachasi ichida bo’ladi.

Son suyagi boshchasiningyarimchikmshi. Bo’g’im displaziyasi zamirida son suyagining boshchasi tashqariga va yuqoriga suriladi. Lekin limbus chegarasidan chikmaydi, bo’g’im ichida qoladi. Bu xolatda son suyagining boshchasi chanoq kosachasi markaziga to’g’ri kelmaydi.

Son suyagi boshchasining chiqishi. Son suyagi boshchasining chiqishi, son suyagi boshchasining tashqariga va yuqoriga surilishi kuchli bo’lsa, limbus egiluvchan bo’lganligi uchun kuymich kosasining ichiga burilib Kiradi. Bu xolatda son suyagi boshchasi chanoq kosasi markaziga to’g’ri kelishi u yokda tursin, x.atto kosachadan chiqib, lambusning orqasiga O’tgan bo’ladi.

Davolash samarasi kasallikning turi va darajasiga bog’liq. bo’ladi. Kasallik kancha erta aniqlanib davolash boshlansa, natijasi shuncha yaxshi bo’ladi. Tashxis tugrukdonadayok ko’yilishi kerak

Bu kasallikni aniqlashda tugrukxondagi pediatrlarning roli htta. Zaruriyat tug’ilsa, ortopedlar bilan xamkorlikda maslaxatlashish

kerak Tugrukxonadan chikdandan keyin 3-4 xaftada va 3 oy ichida bolani ko’rikdan o’tkazish kerak

Chanok-son bo’g’imidagi displaziya va ch i k i sh-n i e r t a a n i k l a sh. Buning uchun puxtalik bilan anamnez yig’ish kerak: irsiyatini aniqlash (ayniksa kizlarda kasallikka shubxa bo’lsa) xrmiladorlikning o’tishi, xrmiladorlik davrida kanday o’zgarishlar bo’lganligini aniqlash muayyan ahamiyatga ega. Tugishda bolaning chanoq bilan kelishida son suyagining tugma chiqishi ko’p uchraydi.

Son suyagi boshchasining tusha chiqishidagi asosiy belgilar kuyidagilardan iborat: