Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

maksimal darajada –
(9.3)
minimal darajada –
(9.4)
Agar eng kam yo‘qotishlarni aniqlamoqchi bo‘lsak, normalangan qiymatlar quyidagicha aniqlanadi :
maksimal darajada –
(9.5)
minimal darajada –
(9.6)
Tezlik bir yoki bir necha ekstremal mezonlarga ega bo‘lishi mumkin (minimal zarar, maksimal o‘tkazuvchanlik qobiliyati) Bunday tezliklar "rekordist" (yekstremal ko‘rsatkichlarga mos) deb ataladi. Ekstremal ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan tezliklar "absolyut rekordchilar" deb ataladi".Tabiiyki, "mutloq rekordchi" ideal tezlikdir, aks holda optimal tezlikni, mos ravishda transportning qulay va ekspluatatsion xususiyatlarini izlashga hojat qolmaydi.
Topshiriq: Har bir talaba belgilangan ko’cha bo’yicha qoplamaning transport kspluatatsion ko’rsatkichlarini baholashi kerak


10-amaliy ish. Shahar yo‘llarida transport oqimi xolatini baxolash
Ishning maqsadi: Shahar yo‘llarida transport oqimi xolatini baxolash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lish.
Nazariy qism
Yul xarakatining konuniyatlarini taxdil kilishda, shuningdek, xarakatni boshkarishning amaliy masalalarini yechishda transport okimi tavsiflarining uzaro ta’siridan foydalanish kerak buladi.
Bir turdagi avtomobillardan iborat bulgan transport okimi bitga tasmadan xarakatlansa, unda xarakat miqdori «N, tezlik «V» va zichlik «d» orasidagi uzaro bogliklikni kuyidagi transport okimining asosiy grafigida kursatish mumkin (10.1-rasm).
Transport okimining asosiy diagrammasidan kurinadiki, transport okimining zichligi oshgan sari uning tezligi kamayadi va Yashax kiymatga erishganda V=0 buladi. Bunday xolatni zator-turib kolish (tirbandlik) deyiladi. XaRakat mivdori avvaliga zichlik oshishi bilan orta boradi va ma’lum «q» kiymatidan sung N_maxga erishadi, sungra esa «q» orta borgan sari «N_max» kamayib boradi. N_max kiymati tasmaning utkazish kobiliyatini kursatadi.

10.1-rasm. Transport okimining asosiy diagrammasi. bu yerda, Uerk — avtomobillarning erkin tezligi, yaerk — erkin tezlikdagi zichlik, V₀ — maksimal xarakat mikdoridagi tezlik, qo - maksimal xarakat mikdoridagi zichlik

Diagrammaning koordinata boshidan tangens burchagi ostida utkazilgan chizik otsimning urtacha tezligini va bu urtacha tezlikdagi xarakat oqtshning miqdorini kursatadi.

Transport okimi asosiy diagrammasining koordinata boshidan (10.1-rasm) N_a = f(q) egriligiga karab utkazilgan xar kanday radius vektor orkali transport okimining ma’lum xarakat mikdoridagi urtacha tezligini aniklashi mumkin:

Keltirilgan formulaning taxlilidan ma’lum buladiki, transport okimining zichligi ortishi bilan uning tezligi pasayib boradi. Yukori kiymatdagi tezlik fakat kichik darajadagi zichlikda, ya’ni erkin xarakatdagi transport okimida ta’minlanadi.