Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

6-amaliy ish. Shahar yo‘llarini harakatga xizmat qilish
darajasini baholash.


Ishning maqsadi: Mavjud shahar yo‘llaridagi harakatga xizmat qilish darajasini baholash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lish.
Nazariy qism
Yuqori toifadagi shahar yo‘llari uchun asosiy talablardan biri –me’moriy – landshaft va harakatlanish qulayligi. Ushbu talablar yo‘lning sifatli holatini tavsiflaydi.
N. P. Ornatskiy yo‘lning me’moriy–landshaft obodonlashtirish darajasini tavsiflovchi nisbatan baholashning kompleks tizimini ishlab chiqdi.
Yeng yaxshi yoki ba’zi ko‘rsatkichlar bo‘yicha mo‘ljallangan bunday yo‘llar yoki ularning qismlarini o‘rganish (analog) uchun olib boradigan bo‘lsak, boshqa yo‘llarning etalonga yaqinlashuvi darajasi jismoniy jihatdan asosli va miqdoriy jihatdan osonlik bilan baholanadigan xususiy nisbiy qiymatlarni baholash tizimi yordamida aniqlanishi mumkin.
6.1-jadval

№ t/r	Baholash ko‘rsatkichlari	Hisoblash formulasi	O‘zgarish oralig‘i
1	2	3	4
1	Manzarali uchastkalarning uzunligi (L=3)		0-10
2	Optimal uzunligi bilan me’moriy suzish havzasi nisbiy soni		0-10
3	Me’moriy suzish havzalariga tegishli dominantlarning soni		0-10
4	Ko‘rinib turgan masofa bilan uchastkalarning nisbiy uzunligi optimaldan kamroq		0-10
5	"Yo‘lak" ning nisbatan uzunligi tekis tekislikda monoton ekish yoki o‘rmon		0-10
6	Turlarning soni (yo‘ldan landshaftga qarash)
7	Hovuzda, suv oqimida yoki suv manbalari bilan dam olish joylari son	n p.o	n p.o
8	Qisqa muddatli dam olish joylari o‘rtasidagi nisbiy interval		0-10
9	Yo‘l bo‘yidagi korxonalarda oziq–ovqat bilan ta’minlash (o‘rindiqlarning nisbiy soni)		0-10
10	Yo‘l bo‘yidagi korxonalar uchun mashinalar uchun o‘rtacha yuk koeffitsienti		0-10
11	Korxonaning jozibadorligining nisbiy ko‘rsatkichi		4-10

Obyektni kompleks baholash yuqori bo‘ladi, individual ko‘rsatkichlar uchun xususiy hisob–kitoblar miqdori (6.1-jadval).

Barcha baholanadigan xususiyatlar uchun eng yaxshi yo‘l–bu yo‘lning bir qismi yoki eng yuqori xususiy baholarga ega bo‘lgan yo‘lning bir variantidir.
Yo‘l uchastkasini kompleks baholashning eng katta qiymati
(6.1)
bu yerda 90–barcha xususiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha yuqori baholarning yig‘indisi, 6,7–banddan tashqari;
– yo‘lning taxminiy qismi uzunligi, km;
– tur nuqtalarining soni (yo‘ldan landshaftga qarash);
– suv manbalari bilan dam olish joylari va tur maydonchalari soni.
Shu bilan birga, amalda, mavjud shahar yo‘llarining ayrim qismlari bo‘yicha hisob–kitoblar ko‘rsatilgandek, ballar miqdori 12 dan 100 gacha o‘zgaradi.
Landshaftning jozibadorligi a ning uch balli shkala bo‘yicha atraktivligi ko‘rsatkichi bilan baholanadi: eng jozibali – A=3, o‘rta – A=2, yoqimsiz – L=1