Zbekiston respublikasi

 
4.1.5-rasm. Chervyakli motor-reduktor 
Ko`pgina horijiy firmalar, masalan 
MOTOVARIO, VARVEL, MAXON
, har 
xil turdagi motor-reduktorlar ishlab chiqaradi.
MAXON
firmasi elektrdvigatellar, 
silindrik va planetar reduktorlar va ular bazasida motor-reduktorlar ishlab chiqaradi. 

---

288 
Kerak bo`lganda ushbu motor-reduktorlar fotoimpulsli datchiklar, rezolverlar va 
tormozlar bilan jihozlanadi (shunday qilib ular MHM sinfiga o`tadi). 
Motor-reduktor o`zining afzalliklariga asosan hozirgi vaqtda eng ko`p 
tarqalgan elektryuritma turiga kiradi. Butun dunyoda hozirgi vaqtda har yili million 
dona motor-reduktorlar ishlab chiqarilyapti.
Dvigatelga har xil turdagi planetar va silindrik reduktorlarni hamda magnitli 
va raqamli fotoimpulsli datchiklarni blokli-modulli bog`lash tizimi 4.1.6-rasmda 
ko`rsatilgan. 
 
4.1.6-rasm. Dvigatel va reduktorlarni blokli-modulli bog`lash tizimi
 
Ko`p hollarda motor-reduktorning chiqish vali aylanish tezligi o`zgaruvchan 
bo`lishi talab etiladi. Bu shartni bajarishning ikkita yo`li bor: 
birinchisi – aylanma 
tezlikni rostlaydigan mexanik variatorlardan foydalanish; ikkinchisi – dvigatel 
aylanish tezligini o`zgartiruvchi elektron qurilmalardan foydalanish. 
Bu ikkita usulning o`ziga yarasha afzalliklari va kamchiliklari bor. Ularni 
konstruktiv va texnologik vazifalarni bajarishga qarab ishlatadilar.
Agar chiqish validagi aylantiruvchi momentni kuchaytirish kerak bo`lsa, 
unda mexanik variatorli motor-reduktorni ishlatish maqsadga muvofiq bo`lardi. 
Agar motor-reduktorning minimal gabaritlari va massasini saqlab qolish 
kerak bo`lsa, yoki tezlikni rostlash diapazonini kattalashtirish kerak bo`lsa, unda 
tezlikni chastotali o`zgartirgichlardan foydalanish afzalroq. 

---

289 
Motor-reduktorlarda har xil turdagi variatorlar ishlatiladi. Masalan, planetar-
friktsion variatorlar. Unda mahsulot 
“motor-variator-reduktor”
deb ataladi.
4.1.7-rasmda motor-variator-reduktorlarning umumiy komponovkalash 
sxemasi keltirilgan. Dvigatel 
1
, variator 
2
va reduktor 
3
bir-biri bilan flanetslar bilan 
vintlar (boltlar) 
4
yordamida biriktirilgan.