Òzbeksitan respublikasi pàn hàm innovatsiyalar ministrligi berdaq atindaği qaraqalpaq màmleketlik universiteti

CН_4(г)Q2О_2(г)=СО_2(г)QН₂О_(буғ0Q802 кж

Hám úlken ıssılıq ajralıp shıǵıw esabına reaktor ishindegi temperatura 100 K ge shekem kóteriledi. Nátiyjede alyumo-máwsimdiy katalizatorida azot oksidlerin katalitik oksidlew qoyındaǵı reaksiyaları ámelge asadı :

4NО_(г)QСН_4(г)=2N_2(г)QСО_2(г)Q2Н₂О_(буғ)Q443 кж
2NО_2(г)QСН_4(г)=N_2(г)QСО_2(г)Q2Н₂О_(буғ)Q331 кж

Keyininen bul zıyansizlantirilgan gazlar gazlı quramında keńeytirilip, 680 K temperaturada bug'li qazanǵa, ondan bolsa morı arqalı atmosfera hawasına tastap jiberiledi. Katalitik zıyansizlantirilgan bul shıǵındı, batıl gaz qospası daǵı azot monooksidi muǵdarı júdá kishi-0, 005% bolıp, qurılmanıń ónimliligi nitrit kislotası monogidrati esabına kúnine 360 kún quraydı.

Házirgi waqıtta Uzbekiston Respublikasınıń kárxanalarında ónimliligi iri 1100 kún bolǵan, kombinirovanniy, yaǵnıy qos basımda, yaǵnıy ammiakni oksidlew 0, 45 MPa, azot oksidleri absorbsiyasi 1, 1 MPa basımda ámelge ásirilatuǵın AK-72 tipli nitrit kislotası qurılmaları keń tarqalǵan bolıp tabıladı. Olarda islep chikarilayotgan nitrit kislota konsentraciyası da salıstırǵanda joqarı ; yaǵnıy 65% ge shekem baradı.
Isletiliwi.
Nitrit kislotası áhmiyeti hám isletiw salasınıń keńligi boyınsha basqa anorganik kislotalar orsida tek sulfat kislotadan keyingi ekinshi orında turadı. Júdá kóp tarawlarda isletiledi. Dúnyada islep shiǵarılatuǵın nitrit kislotanıń 75 % i azotli tóginler óndiriste, 15 % i portlaytuǵın elementlar alıwda, organikalıq boyawlar, 10% i basqa zatlar : organikalıq reaktivler, nitrolaklar, plastmassalar, kinoplyonkalar, jasalma talshıqlar hám basqa organikalıq elementlar óndiriste isletiledi. Taǵı ol dári-dármanlar alıwda oksidleytuǵın retinde, súwretxonalarda, nitrozali usılda sulfat kislota hám basqa kóplegen ónimler óndiriste isletiledi.
Nitrit kislotanıń isletiliwi onıń oksidleniw hám nitrolash ózgesheliklerine tiykarlanadı. nitrit kislotadan dári dármanlar alıwda, oksidleytuǵın retinde, súwretxonalarda, nitrozali usılda sulfat kislota hám basqa kópina ónimler óndiriste de isletiledi. Kóplegen organikalıq elementlar sonday-aq adam hám haywan toqımaları hsm nitrit kislota tásirida jemiriledi., bazi birleri bolsa konsentrlangan nitrit kislota tásirida janıp ketiwi múmkin. nitrit kislota jáne onıń birikpeleri oǵada uwlı zatlı bolıp tabıladı.