Ózbekstan respublikasí joqarí bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

Qaytalanıwshı operatorlar. for, while, do-while, if-goto operatorları
For takirarlaniw operatorı
Programmalastırıw processleriniń izbe-izligin kóp ret orınlaw ushın sikldi shólkemlestiriw zárúr bolıp tabıladı. C# tilinde cikl konstruktsiyaları úlken kólemde kórsetiw etilgen. Bul bólimde biz for ciklin kórip shıǵamız. C# tilinde for cikliniń ápiwayı forması tómendegishe boladı.
for (initsializatsiya; shárt; iteratsiya) operator ; (1)
Bunda inisializatsiya retinde cikl parametriniń dáslepki ma`nisi názerde tutılǵan, bul parametrdiń dáslepki ma`nisi cikl baslanıwında birinshi qádemdi ámelge asıradı. Shárt retinde logikalıq oy-pikir beriledi jáne onıń “ras” baha qabıllawı cikl procesin dawam ettiriwin ańlatadı, iteratsiya cikl parametriniń almasınıwın ámelge asıradı. Operator retinde ápiwayı yamasa qospa operator isletiledi.
For siklini kórsetiw ushın tómendegi programmanı kórip shıǵamız.
using System;
class ForDemo {
public static void Main() {
int k;
for(k= 0; k < 5; k++)
Console.WriteLine(“Sikl: “ + k);
Console.WriteLine(“Tayyor!”);
}
}

Bul programmanı orınlawdaǵı natiyje tómendegishe

Esap : 0
Esap : 1
Esap : 2
Esap : 3
Esap : 4
Tayın!

Bul programmada sikldiń basqarıwshı parametri (ózgeriwshisi) k esaplanadı. for siklining initsializatsiya ańlatpasında ma`nisi k=0 nolge teń. Hár bir iteratsiya basında (birinshiden baslap ) k < 5 shártiniń tekseriliwi atqarıladı. Eger bul tekseriwdiń nátiyjesi ras bolsa, onda WriteLine () qatarın shaqırıw keyin bolsa sikldiń iteratsion ańlatpası atqarıladı. Bul process shárttiń tekseriliw nátiyjesi “ótirik' bahanı beremen degenshe dawam ettiriladi, odan keyin programma sikldan keyingi operatorlardı orınlawǵa ótedi.

Taǵı bir mısal. Bul jerde programma kodı 1 den 10 ǵa shekem bolǵan sanlardıń jıyındısın hám kóbeymesin esaplaw.
1 dan10 ǵa shekem bolǵan sanlardıń jıyındısın hám kóbeymesin esaplaymiz.
using System;
class prodSum {
static void Main () {
int p;
int sum;
int i;
sum =0;
p=1;
for (i=1; i <= 10 ; i++)
{
sum = sum + i;
p= p * i;
}
Console. WriteLine (“Jıyındısı bul = “ + sum);
Console. WriteLine (“Kóbeymesi bul = “ + p);
}
}
Programma atqarılıwı tómendegishe natiyjaga iye bolamız :
Jıyındısı bul = 55
Kóbeymesi bul = 3628800
For operatorınıń taǵı bir isletiliw forması joqarıdan tómenge dep ataladı :
Mısalı :
int i;
for (i=100; i >= -100; i -=5)
Console. WriteLine (“i = “ + i);
Mısal. 2 den 20 ǵa shekem bolǵan sanlar arasından apiwayı bolǵanların tabıw. Eeger apiwayı san bolmasa onıń eń úlken kóbeytiwshisin tabıw programmasın kórip shıǵamız
using System;
using System. Collections. Generic;
using System. Linq;
using System. Text;
/* 2 den 20 ǵa shekem bolǵan sanlar arasından apiwayı bolǵanların tabıw
eger san apiwayı bolmasa onıń eń úlken ko'beytiwshisin tabıń
*/
namespace ConsoleApplication8
{
class TubSanlar
{
static void Main ()
{
int num;
int i;
int factor;
bool isprime;
for (num=1; num < 20 ; num++)
{
isprime = true;
factor = 0;
for (i = 2; i <= num / 2; i++)
{
if ( (num % i) == 0 )
{
isprime=false;
factor=i;
}
Console. WriteLine (num+ " apiwayı san");
else
Console. WriteLine (" Eń úlken kóbeytiwshi = " + num + " teń" + factor);
}
}
Console. ReadKey ();
}
}
}
For operatorınıń bir neshe basqarıwshı parametrli variantları da ámeldegi, bunda (1) ańlatpada berilgen bólimlerde uyqas túrde parametrler keltiriledi, yaǵnıy initsializatsiya bóleginde barlıq qollanılatuǵın parametrlerge baha beriledi, shárt bóleginde ápiwayı yamasa quramalı ańlatpa beriledi, iteratsiya bóleginde barlıq parametrlerdiń bahaları ózgertiriledi.
Mısalı :
For ( k=0, t=23; k>=t; k++, t =t- 2 )
Console. Writeline (" Ańlatpanıń manisi = " + (t-2*k));
For operatorınıń shárt bóleginde logikalıq ańlatpalar da beriliwi múmkin.
Mısalı :
using System;
using System. Collections. Generic;
using System. Linq;
using System. Text;
namespace ConsoleApplication10
{
class SonKvadratı
{
/* logikanıń manisi “ótirik” bolaman degenge shekem cikl dawam etedi, yaǵniy berilgen bir sannıń kvadratı ekinshi sannan úlken bolaman degenge shekem */
static void Main ()
{
int k, t, n;
n = 55; //berilgan san;
bool logika = true;
for (k = 1, t = n; logika ; k++, t--)
{
if (k * k >= t) logika = false;
Console. WriteLine (" k = " + k + " t = " + t);
}
Console. ReadKey ();
}
}
}