Ózbekstan respublikasí sanlí texnologiyalar ministrligi muhammed al-xorezmiy atindaǵÍ tashkent informaciyalíq texnologiyalarí universiteti

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ
SANLÍ TEXNOLOGIYALAR MINISTRLIGI


MUHAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍ
TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI
NÓKIS FILIALÍ


Telekommunikaciya texnologiyaları hám kásiplik tálim fakulteti
Telekommunikaciya texnologiyaları baǵdari
1-kurs 303-22 topar studenti
Kosbergenova Ayzadanıń
Akademiyalıq jazıw páninen


ÓZ BETINSHE JUMISI


Tema: Gazeta materiallarına annotaciya jazıwdı úyreniw

Tayarlaǵan _________________ A.Kosbergenova


Qabıllaǵan _________________ U.Jaksimova
Usı jıl 31- avgust kúni qabıl etilgen «Qaraqalpaqstan
XALÍQ ABADANLÍǴÍN ARTTÍRÍWDÍŃ HUQÍQÍY NEGIZI
Annotaciya: Bul maqalada 2022-jılı 31-avgust sánesinde qabıl etilgen “Qaraqalpaqstan Respublikasında isbilermenlik, innovaciyalıq texnologiyalar hám infrastrukturanı jedel pátlerde rawajlandırıw arqalı xalıqtıń abadanlıǵın arttırıwdıń qosımsha ilajları haqqında”ǵı Prezidentimiz pármanında atap ótilgen qosımsha jeńillikler hám respublikamızdı rawajlandırıw boyınsha atap ótilgen wazıypalar, mámleketimiz basshısınıń Qaraqalpaqstanda jasawshı hár bir insanǵa kórsetilip atırǵan úlken itibarı, ǵamqorlıǵı hám bekkem isenimi haqqında sóz baradı.
Pármanda atap ótilgenindey, isbilermenlik subektlerine qolay shárayatlar jaratıw, usı arqalı xalıq turmıs abadanlıǵın jaqsılaw máqsetinde Qaraqalpaqstan Respublikasında payda salıǵı stavkası 15 procentten 7,5 procentke kemeytiliwi, aylanba salıq stavkası Nókis qalasında 4 procentten 2 procentke, rayonlarda 2 procentten 1 procentke, alıs aymaqlarda bolsa 1 procentten 0,5 procentke, mal-múlk hám jer salıǵı stavkaları 2 esege kemeytiliwi sıyaqlı berilip atırǵan jeńillikler, xalıq abadanlıǵı jolında háreket etip atırǵan isbilermenler hám puqaralarımız ushın oǵada áhmiyetli jeńillik.
Párman menen qıs máwsimin qosımsha shıǵınsız ótkeriw ushın hár bir kem támiyinlengen shańaraqqa bazalıq esaplaw muǵdarınıń 2 esesi muǵdarında bir mártelik materiallıq járdem pullarınıń beriliwi, óz náwbetinde xalıqtıń sociallıq qorǵawǵa mútáj qatlamı mudamı mámleket itibarında ekenliginiń bir kórinisi esaplanadı.
Jaslar máselesi olardıń jaqsı oqıp, bilim-ilim iyelewi mudamı mámleketimiz basshısınıń dıqqat orayında bolıp kelmekte.
2022-2023-oqıw jılı ushın Qaraqalpaqstan Respublikasında ulıwma orta, orta-arnawlı hám professional bilimlendiriw mákemelerin tamamlaǵan 500, keyingi jılları ushın bolsa hár jılı 1-sentyabrge shekem 6500 jaslardıń wálayatlardaǵı mámleketlik joqarı bilimlendiriw mákemelerine qosımsha qabıllaw parametrleri tiykarında oqıwǵa qabıl etiletuǵınlıǵı, respublikamız jasları ushın úlken imkaniyat esiklerin ashatuǵınlıǵı anıq.
2022-jıl 15-sentyabr sánesinen baslap Qaraqalpaqstan Respublikası hám Xorezm wálayatında jasaytuǵın jasına baylanıslı pensiya hám napaqa alıwshılar, mayıplıǵı bolǵan puqaralar ushın temir jol hám avia biletlerdi satıw 50 procentlik jeńillikli tarifler boyınsha ámelge asırılıwı, sheksiz húrmet hám joqarı insanıylıqtıń ámeldegi kórinisi esaplanadı.
Xalqımız ázelden jer menen tillesip, óz ırısqı-nesiybesin jerden óndiriwdi ádet qılǵan.
Demek biz sóz etip atırǵan pármanda fermer xojalıqları hám klasterlerdiń paydalanıwındaǵı paxta hám ǵálleden qısqartılatuǵın, elatlı punktke jaqın hám suw támiynatı jaqsı bolǵan aymaqlardan rezervke qaytarılǵan jer maydanları diyqan xojalıǵın shólkemlestirgen halda ovosh, palız, sobıqlı, maylı eginler, kartoshka jetistiriw sıyaqlı joybarlardı ámelge asırıw ushın puqaralarǵa, burınǵısınan ózgeshe tárizde, 2 gektarǵa shekemgi ólshemlerde ashıq elektron tańlaw arqalı 30 jılǵa ijaraǵa beriliwi belgileniwi, jerdiń bawrın iydirip, el dástúrxanın toltırıwdı niyet etken, maman diyqanlarımız ushın jáne bir imkaniyat.
Sonday-aq, miywe, palız eginleri, kók shópler hám dárilik ósimlikler, sobıqlı hám maylı eginlerdi jetistiriw ushın ónim bahasınıń 50 procentine shekem, biraq gektarına 7 million sumnan artpaǵan muǵdarda jıllıq 14 procent (sonnan 2 procenti bank marjası) stavkada, 6 aylıq jeńilletilgen dáwir menen 12 ay múddetke kreditler ajıratılıwı, joqarıda sóz etilgen jer maydanlarında óz diyqanshılıǵın jańadan baslap atırǵan, hár bir shańaraq ushın úlken járdem.
Jollar eller menen ellerdi baylanıstırıp, mámleket ekonomikasınıń joqarılawında tiykarǵı tayanısh xızmetin óteydi.
Pármanda atap ótilgenindey A-380 «Ǵuzar –Buxara – Nókis– Beynew» xalıqaralıq áhmiyetke iye avtomobil jolınıń Tórtkúl, Beruniy hám Ellikqala rayonlarınan ótken bólegin rekonstrukciyalawǵa xalıqaralıq finans institutlarınan 160 million AQSh dolları muǵdarındaǵı qarjılar tartıladı.
Bul óz gezeginde avtomashina basqarıwshı puqaralarımız, ásirese júk tasıwshı avtomashina basqarıwshılarına úlken qolaylıq bolsa, elimiz rawajlanıwına áhmiyetli negiz.
Tariyxta kárwan saraylar qurǵan xalqımız, jol boyınan ótiwshi kárwanlar ushın, túrli qolaylıqlar jaratıwǵa, kárwan iyeleriniń múshkilin jeńillestiriwge háreket etken.
Bul búgingidey rawajlanǵan zamanda jańasha túste ámelge asırılmaqta.
A-380 «Ǵuzar –Buxara – Nókis– Beynew» xalıqaralıq áhmiyetke iye avtomobil jolınıń Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵınan ótken bir bólegi boylap jol boyı infrastrukturası rawajlandırılıp, sonıń ishinde, sawda hám servis obektleri jaylastırılıwı, barlıq jol xızmetinen paydalanıwshılar ushın úlken qolaylıqlar jaratatuǵınlıǵı anıq.
Xalqımızda «Is quralıń saz bolsa – mashaqatıń az bolar» degen sóz biykarǵa aytılmaǵan.
2023-jıldıń aqırına shekem Qaraqalpaqstan Respublikasındaǵı fermer xojalıqları tárepinen keminde 200 jańa joqarı ónimli kombinaciyalıq texnikalardı satıp alıw ushın subsidiyalar ajıratılıwı, awıl-xojalıq jumıslarında fermer-diyqanlarımızdıń jumıs óniminiń artıwına xızmet etedi.
Suw jerdiń qanı hám janı, suw tirishilik negizi.
Ásirese Qaraqalpaqstanda búgin suwdıń qádiri oǵada bálent.
Usılardı esapqa alıp, pármanda Qaraqalpaqstandaǵı diyqan xojalıqları hám qıytaq jer iyeleriniń jer maydanların suwǵarıw ushın tereńligi 5 metrden artıq bolǵan hár bir vertikal suwǵarıw qudıǵın burǵılaw hám iske qosıwǵa baylanıslı qárejetlerin qaplawǵa qudıqtıń hár bir metr tereńligi ushın 100 mıń sumnan, bazalıq esaplaw muǵdarınıń 50 esesinen aspaǵan muǵdarda subsidiyalar ajıratılıwı máselesine itibar qaratılǵanlıǵı, jerden utımlı paydalanıwdı maqset etken hár bir shańaraq ushın oǵada áhmiyetli jeńilliklerdiń biri.
Ulıwmalastırıp aytqanda mámleketimiz basshısınıń biz sóz etken bul Pármanı Qaraqalpaqstanda jasawshı xalıqtıń abadanlıǵın arttırıwdıń jáne bir huqıqıy negizi bolıp xızmet etedi.
Rawaj OTARBAEV,
Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Jazıwshılar
awqamı aǵzası, Xalıq deputatları
Shımbay rayonlıq Keńesi deputatı.