Zeynalov r. M

BUD SÜMÜYÜ BOYNU SINIQLARINDA İNTERNAL FİKSASİYANIN GÜCLƏNDİRİLMƏSİ

ZEYNALOV R.M.

Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Klinik Xəstəxanası,

Bakı, Azərbaycan

Bud sümüyü boynu sınıqları daha çox yaşlı nəsildə görülən və müalicəsində kifayət qədər müvəffəqiyyət əldə olunmamış bir xəstəlikdir. Bu sınıqlar bəşəriyyətin hal hazırda ən ciddi sosial-iqtisadi problemlərindən birini təşkil edir. İnkişaf etmiş ölkələrdə yaşlı əhali getdikcə artmaqda və osteoparozun qabağının alınması üçün istifadə olunan dərmanlar da bu sınıqların miqdarını azaltmamaqdadır. Yaşlı nəsildə getdikcə artan osteoparoz bu sınıqların miqdarını artırmaqla bərabər, müalicəsini də çətinləşdirməkdədir. Bunun nəticəsidir ki, osteoparozla yanaşı olan bud sümüyü boynu sınıqlarının müalicəsində internal fiksasiya metodu ilə müalicə getdikcə azalmaqda və artroplastika əməliyyatları isə artmaqdadır. Artroplastika əməliyyatı xəstənin mobilizasiya edilməsini sürətləndirir, ancaq internal fiksasiyaya nəzərən daha böyük əməliyyatdır. Xəstənin bud sümüyü boynu və başı çıxardılaraq metal protezlə əvəz edilir. Digər tərəfdən, osteoparozlu xəstələrdə internal fiksasiya ilə müalicə metodunun nəticələri fiksasiya çatışmazlığı səbəbi ilə qənaətbəxş deyildir. Osteoparozlu xəstələrdə bud sümüyü başına tutunmayı gücləndirən müxtəlif vintlər dizayn edilmişdir. Dizayn etdiyimiz vintin PMMA(polimetil metakrilat) ilə tətbiqi bud sümüyü başına tutunmayı gücləndirəcəyini düşündük.(1,4,5,6,9,11).

Material və Metodlar. Təcrübədə cəmi 16 ədəd bud sümüyü boynu sınığı səbəbi ilə artroplastika əməliyyatı keçirmiş xəstələrə aid ən az 3 sm seqmenti olan bud sümüyü başları istifadə edildi. Xəstələrə alınan bud sümüyü başlarının nə məqsədlə istifadə ediləcəyi barədə məlumat verildi. İcazəsi alınmış bud sümüyü başları bu təcrübəyə daxil edildi. Əməliyyat vaxtı alınan bud sümüyü başları fizioloji məhlulla isladılmış tamponlara sarılaraq plastik qablara qoyuldu və (-20º) donduruculara yerləşdirildi. Təcrübədən 24 saat əvvəl bud sümüyü başları dondurucudan çıxarılaraq otaq temperaturunda əridildi. Əridilmiş materyallara iki proyeksiyada rentgen çəkilərək fokal patologiyası olanlar təcrübədən çıxarıldı. Bundan başqa, anamnezində sümüyə təsir edəcək endokrinoloji və bəd xassəli şiş xəstəlikləri olanlar təcrübəyə alınmadı.(2,3,8,12). Alınan bud sümüyü başlarının Q-KT(quantitative kompüter tomoqrafiya) vasitəsilə sümük mineral sıxlıqları (SMS) ölçüldü. Oxşar SMS-ları olanlar kontrol və təcrübə qruplarına bölünərək müqayisə edildi.(3,13).